11:50 - 15/11/2016
‘Không có lợi ích nhóm trong việc phê duyệt dự án thép Cà Ná’
“Có hay không xuất hiện lợi ích nhóm trong việc bổ sung quy hoạch dự án? Có hay không việc Bộ đã và đang chạy theo doanh nghiệp để làm dự án?”, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền chất vấn Bộ trưởng Công Thương về việc đưa dự án thép Cà Ná vào quy hoạch.
Sáng 15/11, tại hội trường Quốc hội, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) đã nêu chất vấn Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh việc việc dự án thép Cà Ná được đưa vào quy hoạch.
Theo đại biểu Phạm Thị Minh Hiền dự án được phê duyệt bất chấp sự phản đối gay gắt của dư luận, bất chấp sự lo lắng, hoang mang của người dân và sự phản biện cảnh báo mạnh mẽ của các chuyên gia kinh tế, môi trường về nguy cơ gây ô nhiễm môi trường biển không chỉ ở vùng biển Ninh Thuận mà cả các vùng biển Khánh Hòa, Phú Yên…
“Đề nghị bộ trưởng trả lời thẳng, trả lời thật với cử tri cả nước về các vấn đề sau: Dù chỉ là bổ sung quy hoạch nhưng dự án đã đi ngược lại chủ trương của Chính phủ là đánh đổi môi trường.
“Có hay không xuất hiện lợi ích nhóm trong việc bổ sung quy hoạch dự án? Có hay không việc bộ đã và đang chạy theo doanh nghiệp để làm dự án? Đầu tư theo quy hoạch hay quy hoạch theo đầu tư?”, đại biểu Hiền chất vấn.
Theo đại biểu Hiền, vậy việc bất chấp những phản biện khoa học, tâm huyết của các chuyên gia, để cơ quan chức năng bổ sung vào quy hoạch dự án này có được xem là hành vi dẫn đến tội ác hay không?
“Xin khẳng định là không có lợi ích nhóm”
Trả lời câu hỏi của đại biểu Hiền, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, trữ lượng quặng sắt của chúng ta khoảng 1,5 tỉ tấn.
Hiện mỗi năm chúng ta phải nhập khoảng 3 tỉ USD để phục vụ nhu cầu trong nước, dự kiến đến năm 2020 chúng ta phải nhập khẩu các sản phẩm sắt thép khoảng 15 tỉ USD.
Hiện nay với ngành sắt thép cơ bản, kể cả thép thô phục vụ các ngành cán thép, luyện thép gần như chưa có, ngoại trừ một số các doanh nghiệp như Hòa Phát hay một số tổng công ty thép đầu tư các dự án quy mô ở mức nhỏ.
Chủ trương, quan điểm của Chính phủ là phát triển bền vững, đặc biệt trong các ngành công nghiệp thì phải ưu tiên khai thác các tài nguyên có lợi thế, tạo điều kiện phát triển các ngành công nghiệp cơ bản, làm nền tảng cho phát triển các ngành kinh tế khác.
“Tất nhiên, tôi khẳng định quan điểm lại một lần nữa, chúng ta phải dám khẳng định một cách công khai tại diễn đàn này là chúng ta không đánh đổi môi trường lấy các dự án công nghiệp bằng mọi giá. Và cũng không có câu chuyện là các dự án thép đưa ra đây để đánh đổi môi trường.
“Và tôi khẳng định tại Quốc hội, tại diễn đàn này, ở đây không phải lợi ích nhóm. Tại sao lại là lợi ích nhóm ở đây khi chúng ta đang hướng tới một cách hài hòa và bền vững các ngành công nghiệp quan trọng của chúng ta, khai thác hợp lý và bền vững các lợi thế tài nguyên quốc gia?”, Bộ trưởng Công Thương nói.
Trong quá trình xây dựng quy hoạch về ngành thép đã có từ những năm 2011 thì dự án thép Cà Ná đã được phê duyệt từ năm 2011 với dự án thép của nước ngoài phối hợp với Vinashin.
Quy hoạch này đã được làm đầy đủ quy trình, thủ tục, đã được Thủ tướng phê duyệt và có đánh giá tác động môi trường.
Từ những năm 2008 do suy thoái kinh tế, chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính nên họ đã rút, vì vậy dự án đã được đưa ra khỏi quy hoạch.
Đến gần đây dự án tiếp tục được nghiên cứu, và Tập đoàn Tôn Hoa Sen đề xuất xin chủ trương đầu tư dự án.
Với các đề xuất về đảm bảo môi trường, đảm bảo công nghệ, và các nội dung khác của đầu tư, Bộ Công thương đã căn cứ dựa trên yêu cầu phát triển công nghiệp thép, đã làm việc với tỉnh Ninh Thuận, cũng như đánh giá thực trạng, khảo sát tại địa điểm, làm việc với nhà đầu tư.
“Tôi xin báo cáo với Quốc hội đây mới chỉ là điều chỉnh quy hoạch, dựa trên phân tích các lợi thế so sánh của chúng ta, chứ không phải là dự án đầu tư đã được phê duyệt.
“Thậm chí có ý kiến cho rằng chúng ta có đánh đuổi muối Cà Ná lấy thép hay không? Chúng tôi cho rằng chúng ta không đánh đổi. Chúng ta có quan điểm phát triển bền vững, hài hòa, khai thác lợi thế của đất nước”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.
Theo bộ trưởng, dự án thép Cà Ná đã được xem xét cẩn trọng, đúng quy trình, được phê duyệt tại quy hoạch mới đây nhất về ngành thép.
Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình đầu tư dự án có hiệu quả, đặc biệt là đảm bảo về môi trường, Thủ tướng đã giao trách nhiệm cho các bộ, ngành là phải phối hợp làm rõ về chủ đầu tư, về địa phương, về tất cả các chi tiết, nội dung liên quan đến dự án tiền khả thi, báo cáo khả thi của dự án.
Các chi tiết liên quan đến thiết bị, đến công nghệ, đến phương án xử lý chất thải, phương án bảo vệ môi trường, hiệu suất của dự án và hàng loạt các vấn đề khác sẽ được thẩm định, phê duyệt và lúc đó đảm bảo hiệu quả, đảm bảo tính pháp lý thì mới phê duyệt.
“Không chỉ dự án thép Cà Ná, mà còn dự án khác như thép Dung Quất mà mới đây Tập đoàn Hòa Phát báo cáo xin tham dự và các dự án thép khác đều phải đảm bảo các quy định của pháp luật, đặc biệt là dựa trên nguyên tắc cao nhất bảo vệ môi trường, từ những bài học mà chúng ta rút ra từ dự án thép của Formosa”, Bộ trưởng Công Thương cho biết.
5 dự án nghìn tỷ thua lỗ, nguy cơ phá sản
1. Dự án nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ có tổng vốn đầu tư 7.000 tỷ đồng do Công ty Cổ phần Hoá dầu và Xơ sợi dầu khí (PVTex), PVN làm chủ đầu tư.
2. Dự án nhà máy Nhiên liệu sinh học Bio-Ethanol Dung Quất (một trong ba nhà máy ethanol trọng điểm quốc gia) có tổng vốn đầu tư 2.200 tỷ đồng. Chủ đầu tư là Công ty cổ phần nhiên liệu Sinh học Dầu khí Miền Trung.
3. Dự án mở rộng Nhà máy gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 (tổng vốn đầu tư 8.000 tỷ đồng, do Công ty cổ phần gang thép Thái Nguyên làm chủ đầu tư.
4. Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam, tỉnh Long An, có tổng vốn đầu tư 3.000 tỷ đồng, do Công ty TNHH một thành viên Phát triển công nghiệp và Vận tải – Tracodi làm chủ đầu tư. Đến năm 2009, dự án này được chuyển cho Tổng công ty Giấy Việt Nam – Vinapaco theo Quyết định 731 của Thủ tướng.
5. Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình có tổng vốn đầu tư 12.000 tỷ đồng với chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình, Tập đoàn Hoá chất Việt Nam.
Có thể tuyên bố phá sản các dự án nghìn tỷ
Cũng trong sáng 15/11, đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) đã đề nghị Bộ trưởng Công Thương cho biết phương án xử lý các dự án, nhà máy thua lỗ, kém hiệu quả, các dự án đã có quyết định đầu tư nhưng không triển khai, để hoang hóa, lãng phí, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan để chấm dứt tình trạng “con voi chui lọt lỗ kim”.
“Dự án nghìn tỷ mà lại khoán trắng, buông lỏng cho doanh nghiệp tự tổ chức đầu tư, thực hiện dẫn đến thua lỗ thì trách nhiệm của các bộ, ngành đến đâu?”, đại biểu Sinh chất vấn.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đề nghị làm rõ ngoài 5 siêu dự án đầu tư công thua lỗ trên, còn bao nhiêu dự án vừa và nhỏ khác bị thất thoát vốn.
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh thừa nhận đây là vấn đề gây bức xúc trong dư luận. Các dự án này đều kéo dài so với thời hạn đã được thẩm định, phê duyệt. Nói về nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên, Bộ trưởng cho rằng quá trình triển khai, thực hiện còn nhiều vướng mắc, thậm chí vi phạm, lại rơi vào thời điểm thị trường thế giới có nhiều biến động.
“Chẳng hạn dầu thô có thời điểm giá hơn 140 USD/thùng trong khi giờ chỉ còn hơn 40 USD, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả, tính khả thi của dự án”, Bộ trưởng dẫn chứng.
Đáng chú ý, dự án nhà máy đạm Ninh Bình không những kéo dài còn không quyết toán được đầu tư dù đã đi vào vận hành. Nguyên nhân theo Bộ trưởng Công Thương là năng lực của chủ đầu tư, ban quản lý các dự án còn hạn chế ngay trong việc đàm phán, ký kết, quản lý triển khai các dự án.
“Chính năng lực hạn chế trong quản lý, chỉ đạo thực hiện dẫn đến các dự án này kéo dài, việc thực hiện không được suôn sẻ, thậm chí không đúng với quy định của hợp đồng, chủ trương đầu tư đã được phê duyệt”, Bộ trưởng nói.
Cho đến nay, các dự án từ gang thép Thái Nguyên, xơ sợi Đình Vũ, xăng ethanol Phú Thọ, đạm Ninh Bình đều có vấn đề của nó, đặc biệt là kém hiệu quả.
Ông Trần Tuấn Anh thừa nhận nhiều dự án hiệu quả kinh tế không còn, nếu đưa vào vận hành thương mại cũng không đủ điều kiện để cạnh tranh, một số dự án doanh thu không đủ bù cho kinh phí thực hiện.
Nói về giải pháp, Bộ trưởng cho hay nguyên tắc trước hết là phải bảo toàn vốn, tài sản của Nhà nước cũng như của các doanh nghiệp Nhà nước tham gia dự án.
“Chúng tôi sẽ cân nhắc bán dự án, cho thuê hoặc cổ phần hóa, giao lại trách nhiệm cho những doanh nghiệp có năng lực khác để cùng tiếp tục hoàn thiện/khai thác dự án, thậm chí nếu cần sẽ tuyên bố phá sản”, Bộ trưởng nhấn mạnh đồng thời cam kết sẽ làm rõ trách nhiệm của các cá nhân liên quan.
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này