16:38 - 10/11/2017
Bài học từ phát triển các đặc khu kinh tế Trung Quốc
Các đặc khu kinh tế (SEZ) của Trung Quốc là những khu vực, trong đó các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài có thể kinh doanh và đầu tư mà không có sự kiểm soát từ Bắc Kinh như các nơi khác ở Trung Quốc.
Các khu vực này được thiết kế để khuyến khích đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Kinh nghiệm Trung Quốc
SEZ được thành lập lần đầu tiên vào năm 1980 như là một phần trong nỗ lực của ông Đặng Tiểu Bình nhằm mở cửa thị trường Trung Quốc và củng cố vị thế Trung Quốc trên thị trường quốc tế.
Thâm Quyến, ở phía Nam Trung Quốc, gần Hồng Kông, là một trong số 4 địa điểm đầu tiên ở Trung Quốc trở thành SEZ. Vào thời điểm đó, Thâm Quyến chỉ là một thị trấn nhỏ; nhưng 33 năm sau, thành phố này đã trở thành một trung tâm thương mại phát triển mạnh nhất của Trung Quốc. Ngoài ra còn 3 khu vực khác cũng nằm ở phía nam Trung Quốc ở tỉnh Quảng Đông và Phúc Kiến.
Chính phủ Trung Quốc khuyến khích đầu tư nước ngoài vào các SEZ bằng cách giới thiệu các quy định nới lỏng hơn trong các khu vực này nhưng kế hoạch này đã có một sự khởi đầu khó khăn.
Thời gian đầu, Thâm Quyến được kỳ vọng sẽ thu hút các nhà đầu tư từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, vào cuối năm 1981, 91% tổng số đầu tư nước ngoài vào Thâm Quyến đến từ Hồng Kông. Sở dĩ như vậy là do các quy định về tiền lương, việc làm và sa thải lao động không hợp lý. Hơn nữa, các doanh nghiệp nước ngoài chưa hiểu rõ văn hoá kinh doanh Trung Quốc, nên họ không sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Trong khi đó, các doanh nghiệp có trụ sở tại Hồng Kông sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn để mở văn phòng tại Thâm Quyến nhờ các mối liên hệ gia đình và văn hoá cũng như hiểu rõ hơn hoạt động kinh doanh tại nước này.
Ngoài ra, Thâm Quyến phải đối mặt với tình trạng thiếu đa dạng về lĩnh vực đầu tư. Do phần lớn các nhà đầu tư đến từ Hồng Kông, nơi có giá bất động sản đắt đỏ, nên có tới 71% tổng vốn đầu tư của Hồng Kông tập trung vào lĩnh vực bất động sản ở Thẩm Quyến.
Những trở ngại mà các SEZ của Trung Quốc phải đối mặt đã khiến nhiều nhà đầu tư rút vốn đầu tư và đóng cửa văn phòng tại Trung Quốc. Việc rút vốn này khiến chính quyền Trung Quốc thức tỉnh trước những bất cập của quy định pháp luật và đến tháng 1 năm 1982, Trung Quốc đã sửa đổi quy định để đơn giản hóa quy định tại SEZs, đặc biệt đối với thủ tục xuất, nhập khẩu và hướng dẫn tiền lương. Những cải cách hành chính này dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ đầu tư vào các SEZ ở Trung Quốc.
Một yếu tố khác đóng góp cho sự thành công của các SEZs ở Trung Quốc là thuế thu nhập doanh nghiệp cố định là 15% đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, thay vì mức thuế 33% đối với các doanh nghiệp khác ở Trung Quốc hoặc 17% ở Hồng Kông. Đây là sự khuyến khích lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp nước ngoài cũng được miễn một số loại thuế khác, như thuế xuất khẩu.
Từ năm 1982 đến nay, các SEZs của Trung Quốc đã phát triển với tốc độ đáng kinh ngạc, trong đó Thâm Quyến là đặc khu kinh tế thành công nhất. Năm 1992, Thâm Quyến thu hút 14% (4,3 tỷ USD) tổng đầu tư nước ngoài của Trung Quốc. Thành phố này hiện nay là một trong những trung tâm sản xuất, xuất, nhập khẩu hàng đầu của Trung Quốc. Với thành công của Thẩm Quyến, chính phủ Trung Quốc đã quyết định phát triển các thành phố khác như Thượng Hải, Đại Liên, Ninh Ba và Thiên Tân trở thành SEZ.
Thành lập Khu thương mại tự do
Tuy nhiên, SEZ không phải một câu chuyện thành công hoàn toàn của Trung Quốc. Một cuộc điều tra năm 2013 của Hiệp hội Kinh tế Hoàng gia Trung Quốc cho thấy, mặc dù các SEZ đã giúp GDP của Trung Quốc tăng tới 10%, song các đặc khu này không làm tăng năng suất tại những thành phố và khu vực này.
Bước tiếp theo trong chiến lược phát triển các SEZ sẽ là việc thành lập các Khu Thương mại Tự do (FTZ). Trong những năm gần đây, các thành phố trên khắp Trung Quốc, bao gồm Thẩm Quyến và Thượng Hải, đã và đang tranh giành cơ hội trở thành FTZ. Những khu vực mới này dự kiến sẽ có những quy định nới lỏng hơn về việc trao đổi tiền tệ cũng như ít quy định chặt chẽ hơn về loại hình doanh nghiệp có thể được thành lập. Ví dụ, các doanh nghiệp nước ngoài có thể không còn cần một đối tác Trung Quốc để giúp họ phát triển kinh doanh tại Trung Quốc.
Bắc Kinh cũng cho biết có thể sẽ dỡ bỏ các lệnh cấm các trang mạng xã hội, như Twitter và Facebook trong FTZ để khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài đến Trung Quốc, cũng như tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Trung Quốc gia nhập thị trường nước ngoài và quảng bá ở nước ngoài.
Chính phủ Trung Quốc sẽ theo dõi sát sao việc thử nghiệm FTZ tại Thượng Hải nhằm phát triển nhiều hơn những khu vực này ở các thành phố khác trong tương lai gần. Nếu Thượng Hải thành công thì Thâm Quyến nhiều khả năng sẽ là thành phố kế tiếp trở thành FTZ nhờ vào thành công của Thẩm Quyến trong thời gian là SEZ.
Theo DĐDN
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này