10:54 - 26/10/2019
Trẻ vị thành niên tự tử: thực trạng đáng quan tâm
Tuần qua nhiều phụ huynh xôn xao trước thông tin một cặp song sinh học lớp 10 tại một trường quốc tế ở TP.HCM tìm đến cái chết.
Đáng lưu ý, chuyện diễn ra chỉ vài ngày sau Ngày sức khoẻ tâm thần thế giới 10/10/2019 với chủ đề “Cùng hợp sức để phòng ngừa tự tử”.
Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), cơ quan phát động sự kiện này, cứ mỗi 40 giây trên thế giới có một người tìm cái chết (800.000 ca tự tử/năm). Nhưng nếu tính đến những vụ toan tự tử, con số thực còn cao hơn nhiều.
Thống kê cho thấy các nước thu nhập thấp và trung bình là nơi có nguy cơ tự tử nhiều nhất, chiếm 75% số vụ tự tử trên toàn cầu vào năm 2012, trong đó các nước thu nhập thấp và trung bình ở Đông Nam Á có tỷ lệ cao nhất, gần 40% tổng số vụ tự tử. Mặc dù xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng tự tử lại là nguyên nhân gây tử vong thứ nhì đối với nhóm tuổi 15 – 29 trên thế giới vào năm 2012, chỉ sau tai nạn giao thông.
So với một số nước chung quanh, tỷ lệ tự tử ở Việt Nam thuộc loại thấp (5 vụ/100.000 người), trong đó tỷ lệ tự tử ở trẻ vị thành niên cũng thấp (nghiên cứu năm 2012), nhưng trong vài năm gần đây nhiều người quan ngại về xu hướng gia tăng tự tử ở nước ta và cần sự quan tâm đúng mức để phòng ngừa, đặc biệt lứa tuổi thanh thiếu niên.
Năm qua, tổ chức Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) Việt Nam công bố một báo cáo có tên “Bản chất vấn đề tự tử ở trẻ em và thanh thiếu niên tại một số tỉnh, thành phố ở Việt Nam”, theo đó toan tính tự tử xuất hiện nhiều ở nữ giới, người trẻ, người sống ở thành phố và người nhập cư. Ý nghĩ tự tử cũng liên quan đến các rối loạn cảm xúc và lạm dụng chất. Báo cáo cho thấy rối loạn trầm cảm, lo âu, buồn bã xuất hiện nhiều ở nhóm trẻ em và thanh thiếu niên có ý định và thực hiện hành vi tự tử. Ngoài ra tình trạng sử dụng rượu bia, thuốc lá cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến tự tử, vì người sử dụng các chất này nghĩ đến tự tử nhiều hơn.
Những vấn đề trong gia đình và học đường cũng khiến người trẻ tìm đến cái chết. Sống trong gia đình mà cha mẹ không hoà hợp, có học vấn trình độ thấp, làm nghề thủ công; hoặc ở trường bị áp lực học hành, bạn bè bắt nạt, cha mẹ cấm đoán quan hệ tình cảm… trẻ
dễ nghĩ đến chuyện tự tử.
Nhiều vụ tự tử xảy ra những năm qua đã xác nhận như thế. Tháng 4/2018, một nam sinh lớp 10 ở TP.HCM tự tử bằng cách nhảy lầu dù có học lực khá tốt. Tháng 7 năm nay, do bị gia đình cấm cản kết hôn vì chưa đến tuổi, hai thiếu niên ở Nghệ An vào rừng ăn lá ngón rồi đăng tin lên mạng vĩnh biệt người thân. Trong khảo sát của UNICEF, một em trai 15 tuổi ngụ tại TP Điện Biên Phủ, chia sẻ: “Chỗ con có nhiều người trong tầm tuổi lớp 8, lớp 9 tự tử vì chuyện tình yêu, hoặc họ có gia đình bố lấy nhiều vợ, gia đình không đoàn kết, cuộc sống không hạnh phúc, không có hy vọng về tương lai”.
Ở khảo sát này, những khiếm khuyết về dịch vụ y tế trong phòng chống tự tử tại Việt Nam cũng được nhận diện. Thực tế các dịch vụ hiện có chỉ tập trung vào các vấn đề tâm thần nặng, trong khi dịch vụ phòng chống tự tử do các yếu tố khác lại hạn chế. Ngay cả khi có dịch vụ, người ta cũng ngại đến vì sợ bị kỳ thị, chưa kể chất lượng dịch vụ lại không cao.
Tại TP.HCM, vài năm gần đây nhiều trường học đã có phòng tư vấn tâm lý học đường nhằm hỗ trợ, can thiệp đối với học sinh đang gặp khó khăn về tâm lý trong học hành và cuộc sống, giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra. Một nghiên cứu vào năm 2017 trên học sinh THPT do ThS Phan Minh Phương Thuỳ (khoa Tâm lý học, trường đại học Sư phạm TP.HCM) cho thấy 76,6% học sinh cần được tham vấn về học tập – hướng nghiệp, 38,7% cần tư vấn về các vấn đề cảm xúc – giới tính, 41,8% cần tư vấn về các vấn đề tâm lý khác.
Như thế, nhu cầu tư vấn tâm lý của học sinh là rất lớn, nhưng thực tế công tác tư vấn tâm lý học đường lại chưa mấy hiệu quả. Tại nhiều trường, phòng tư vấn lập ra nhưng thiếu người phụ trách; có trường đủ nhân sự, nhưng học sinh ngại đến vì sợ bạn bè chế giễu hoặc chuyên viên tư vấn không tạo đủ niềm tin để học sinh chia sẻ…
Vì thế, để giải quyết vấn nạn tự tử ở trẻ vị thành niên, UNICEF Việt Nam khuyến nghị giảm bớt áp lực học hành cho học sinh, tăng cường dạy trẻ kỹ năng ứng phó với các khó khăn về cảm xúc và tâm lý, đầu tư xây dựng các dịch vụ tư vấn tâm lý và công tác xã hội ở trường học…
Bình Yên (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này