11:23 - 10/03/2019
Robot phẫu thuật ung thư: không tốt đẹp như… quảng cáo!
Mới đây cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ đã cảnh báo robot phẫu thuật không hiệu quả trong điều trị ung thư, lý do, vì đến nay chưa rõ tỷ lệ sống sót ở bệnh nhân áp dụng phương pháp này có tốt hơn phẫu thuật truyền thống hay không.
Thông báo đưa ra hôm 28/2, theo đó FDA phản đối sử dụng robot phẫu thuật trong điều trị ung thư vú và những bệnh ung thư khác, vì khẳng định phương pháp này đặt ra những nguy cơ an toàn và kết quả bất lợi cho bệnh nhân.
Theo FDA, họ quyết định lên tiếng sau khi xem xét lại những nghiên cứu về phẫu thuật robot chữa ung thư, thế nhưng, bằng chứng về tính an toàn và hiệu quả của phương pháp lại hạn chế. Chưa kể, trước nay FDA cũng không cho phép tiếp thị hay quảng cáo robot phẫu thuật để cắt bỏ vú hoặc điều trị và phòng ngừa ung thư.
Tháng 11 năm qua, một nghiên cứu công bố trên tạp chí danh tiếng The New England Journal of Medicine (nhiều người xem tạp chí này như “Thánh kinh của y học thế giới”) cho thấy bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm được cắt bỏ tử cung bằng robot phẫu thuật, có tỷ lệ lành bệnh và sống sót nói chung thấp hơn phương pháp mổ truyền thống. Nghiên cứu này dựa trên so sánh 319 bệnh nhân được phẫu thuật bằng phương pháp ít xâm lấn (trong đó có phẫu thuật robot) và 312 bệnh nhân mổ mở. Tỷ lệ lành bệnh bốn, năm năm ở nhóm đầu là 86%, trong khi nhóm sau là 96,5%. Cả hai nhóm bệnh nhân này có khối u tương đương nhau về kích thước, độ bệnh, mức độ xâm lấn.
Sử dụng các thiết bị phẫu thuật có robot trợ giúp đang gia tăng trên thế giới, vì nó cho phép phẫu thuật viên thao tác ngang qua những đường rạch nhỏ hơn, giúp bệnh nhân giảm đau, ít mất máu, để lại sẹo nhỏ, ít nhiễm trùng và phục hồi nhanh hơn. Trong những ca mổ như thế, công nghệ vi tính cho phép bác sĩ kiểm soát những dụng cụ dính với những cánh tay cơ học và nhìn thấy phẫu trường qua màn hình video có độ nét cao với hình ảnh ba chiều.
Tuy nhiên, bất chấp những chiến dịch PR, hiệu quả thực sự của robot phẫu thuật lại không như quảng cáo. Một nghiên cứu công phu đăng trên PLOS One vào năm 2016, cho thấy trong vòng 14 năm (2000 – 2013) khi phẫu thuật robot triển khai ở Mỹ, người ta ghi nhận được 10.624 sự cố, trong đó 144 ca tử vong, 1.391 bệnh nhân bị chấn thương và 8.061 sự cố về thiết bị (dụng cụ gãy vỡ rơi trong người bệnh nhân, chập điện…), khiến bác sĩ phải khởi động lại hệ thống hoặc chuyển sang phương pháp mổ không dùng robot.
Hiện nay, robot da Vinci của hãng Intuitive Surgical là robot phẫu thuật duy nhất được FDA Hoa Kỳ cho phép sử dụng, để thực hiện những can thiệp khác nhau trong phẫu thuật niệu khoa, phụ khoa, đầu – cổ, lồng ngực – tim mạch và tổng quát. Những năm qua, loại robot này cũng có mặt ở một vài bệnh viện Việt Nam, mang lại sự lựa chọn về điều trị cho bệnh nhân. Tuy nhiên, hiệu quả của phẫu thuật robot so với phương pháp mổ truyền thống ở nước ta như thế nào, đặc biệt hiệu quả của nó trong điều trị ung thư (cũng được PR rầm rộ trên báo chí!) vẫn là câu hỏi lớn, vì chưa có một nghiên cứu nào về chủ đề này.
Anh M., 42 tuổi, có một trải nghiệm tiêu cực về phẫu thuật robot. Năm qua, mẹ anh được phát hiện ung thư cổ tử cung giai đoạn cuối, khi đi tư vấn điều trị tại một bệnh viện ở TP.HCM, bác sĩ khẳng định bệnh chỉ có thể chữa khỏi bằng phẫu thuật robot. Nghe lời, anh về nhà bán mảnh đất ở quê lấy tiền chữa trị cho mẹ, thế nhưng chỉ hơn một tháng sau phẫu thuật, mẹ anh cũng qua đời.
Có ý kiến cho rằng đầu tư ban đầu của phẫu thuật robot rất lớn, vì thế trước áp lực này mà bác sĩ đã chỉ định phẫu thuật khá rộng rãi và có thể dẫn đến việc lạm dụng điều trị. Cũng có người băn khoăn về những con số tổng kết tốt đẹp tuyệt đối về phẫu thuật robot do các bệnh viện đưa ra. Liệu có đáng tin không khi bệnh viện “vừa đá bóng vừa thổi còi”, và thực tế thì không một phương pháp điều trị nào hoàn hảo 100%. Làm thế nào gọi là thành công khi bệnh nhân mới phẫu thuật xong thì chỉ vài ngày sau ca bệnh đã được bệnh viện PR trên báo chí? Có gọi là điều trị ung thư thành công khi bệnh nhân chỉ mới được phẫu thuật vài tháng, không đủ thời gian theo dõi để có được nhận định khoa học chính xác?
Nghiên cứu đăng trên PLOS One vào năm 2016, cũng đáng lưu ý: trong những chuyên ngành phẫu thuật robot được áp dụng rộng rãi như phụ khoa và tiết niệu, số sự cố thương tật hoặc tử vong thấp hơn so với các chuyên ngành phức tạp như đầu – cổ, lồng ngực – tim mạch (106,3 sự cố so với 232,9/100.000 ca mổ). Vì thế, các nhà nghiên cứu này đã khuyến cáo cần tăng cường huấn luyện chuyên môn hơn cho bác sĩ phẫu thuật, cải thiện công nghệ để gia tăng tính an toàn và quan tâm đến việc báo cáo, cũng như điều tra sự cố.
Trong khi đó, trong kết luận về khuyến cáo phẫu thuật robot điều trị ung thư, FDA đề nghị bệnh nhân và bác sĩ cần thảo luận về những lợi ích, nguy cơ và những giải pháp điều trị thay thế trước khi đưa ra quyết định điều trị sau cùng. FDA cũng đề nghị bệnh nhân hỏi bác sĩ về khả năng chuyên môn, kinh nghiệm điều trị của họ, cũng như kết quả của phẫu thuật robot mang đến.
TS Terri Cornelison, chuyên gia về sức khoẻ phụ nữ của FDA, nói: “Chúng tôi muốn bác sĩ và bệnh nhân nhận thức rằng không đủ bằng chứng về sự an toàn và hiệu quả của phẫu thuật robot trong điều trị ung thư, vì thế họ cần có những quyết định dựa trên thông tin tốt hơn về điều trị và chăm sóc ung thư”.
Bình Yên (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này