15:38 - 28/04/2016
Một bác sĩ khiến người Mỹ bái phục
Năm 1991, nhật báo Los Angeles Times (Mỹ) dành một bài viết dài có tựa đề Dystonia’s Miracle Worker (Người tạo ra phép lạ của chứng loạn trương lực cơ), để ca ngợi những gì bác sĩ Daniel Trương làm cho bệnh nhân.
Trong cuộc đời không ít người biết đến thành công nhờ những khoảnh khắc kỳ lạ. Bác sĩ Daniel Truong, người vừa được đại học Y dược TPHCM phong hàm giáo sư danh dự là một trong số đó.
Bởi nếu không vô tình đọc một cuốn tiểu thuyết y khoa, có lẽ ông đã không “phải lòng” với ngành y và trở thành một bác sĩ tiếng tăm như ngày nay.
Không bao giờ bỏ cuộc
“Đó là năm 1967, sau khi tốt nghiệp xong tú tài, tôi sang Đức du học với ước mơ trở thành một kỹ sư điện. Nhưng ngày nọ tôi tình cờ đọc được cuốn Thành trì (The citadel) của A.J. Cronin, nói về một bác sĩ trẻ mới ra trường và những góc khuất của y khoa. Đọc ngấu nghiến cuốn này trong một đêm, sáng hôm sau tôi quyết định bỏ ngành điện chuyển sang học y khoa” – trên tầng cao của một khách sạn tại quận 1, TPHCM, ông tâm sự với tôi như thế.
Nước Đức, Mỹ và Anh – những nơi Daniel từng học tập và làm việc, vào những năm 1970, 1980 không phải là nước Anh những năm 1920, 1930, bối cảnh của Thành trì.
Và bác sĩ Daniel Trương cũng không phải là bác sĩ Andrew Manson, nhân vật chính của tiểu thuyết đó.
Thế nhưng có những gì đó khá giống nhau.
Tốt nghiệp y khoa ngành thần kinh và tâm thần tại Đức, hừng hực nhiệt huyết như Andrew Manson, Daniel Trương sang Mỹ học lại thần kinh học tại đại học Nam Carolina.
“Đó là những năm tháng khó khăn nhất. Tiếng Anh của tôi rất tệ và tôi chỉ biết lấy sự cần cù, nỗ lực để bù đắp”, ông thừa nhận.
Hoàn tất nội trú ở Nam Carolina, bác sĩ Daniel Trương tìm đến đại học Columbia danh giá. Khi đó, thế giới chỉ có khoảng 5 – 10 người nghiên cứu rối loạn vận động và ông là một trong những người đầu tiên được học lĩnh vực này.
Trong một lần nghiên cứu bệnh myoclonus (co giật cục bộ đột ngột), ông quan tâm đến việc thiết lập mô hình bệnh trên chuột và đo một chất nghi ngờ gây bệnh trên não.
Ông kể lại: “Ba người đi trước đều bỏ cuộc. Vì thế khi tôi đề xuất đo, thầy tôi không tin, nhưng do thấy tôi quá kiên trì, ông đồng ý. Nhưng tôi cũng thất bại. Ngày nọ tôi phát hiện con đường mình và những người trước đó đi là sai. Tôi đề nghị cách đo khác và nhận ra chất này không dính dáng gì đến myoclonus. Hàng chục nghiên cứu trong mười năm trước đó đều sai bét”.
Sau thành công đó, nhiều người biết đến tinh thần “không dễ bỏ cuộc” của bác sĩ Daniel Trương. Họ giao cho ông những việc khó khăn, thậm chí làm những chuyện không ai thừa nhận. Năm 1990, một quỹ từ thiện cho ông 200.000 USD để chứng minh một bệnh về cơ hiếm gặp vẫn có thể tồn tại trên loài chuột.
“Thời điểm đó sách vở và ai cũng nói bệnh này không thể có ở chuột, vì thế không thể nào lập được mô hình nghiên cứu. Nhưng tôi đã chứng minh được điều ngược lại”, ông tự hào nói với tôi.
Phép lạ lan toả
Chiều 13/4, trước một căn phòng nhỏ trên lầu 14 bệnh viện đại học Y dược TPHCM, gần 20 bệnh nhân đang ngồi chờ để được vào chữa chứng co thắt nửa mặt, co thắt mi mắt, vẹo cổ, loạn trương lực cơ.
Người bác sĩ điều trị không ai khác là phó trưởng khoa thần kinh, ThS.BS Trần Ngọc Tài, tỉ mẩn làm một công việc quen thuộc nhưng đầy khó khăn là chích độc tố botulinum vào cơ bệnh.
Lần lượt từng bệnh nhân vào chích, họ gần như chia sẻ giống nhau khi được bác sĩ hỏi thăm: “Khoảng một tuần sau chích, những khó chịu của tôi gần như không còn và thuốc duy trì được tác dụng trong 3 – 4 tháng”.
Ngừng tay chờ bệnh nhân kế tiếp, bác sĩ Tài nói với tôi: “Trước đây, y học chưa biết đến chích botulinum, nhưng từ khi áp dụng, triệu chứng của bệnh nhân biến mất một cách ngoạn mục như có phép lạ. Bệnh viện chúng tôi và nhiều cơ sở khác của cả nước biết được kỹ thuật này qua GS Daniel Trương”.
Đâu phải chỉ bệnh nhân Việt Nam mới thấy sự kỳ diệu của chích độc tố botulinum, mà nhiều bệnh nhân Mỹ cũng biết đến điều này và gọi Daniel Trương, bác sĩ chữa cho họ là “người tạo ra phép lạ” (miracle worker).
Cách đây ba thập kỷ, nhiều bác sĩ vẫn xem các loạn trương lực cơ là dấu hiệu của bệnh tâm thần. Bệnh nhân bị chứng này sau một thời gian dài uống các thuốc hướng tâm thần và trầm cảm.
Người ta nghi trong não bệnh nhân có sự mất cân bằng của một chất hoá học nào đó, có người xem đó là một dạng di truyền và cũng có người cho rằng virút là thủ phạm gây bệnh. Nhưng dù là gì thì đó vẫn là một bí ẩn lớn.
Năm 1973, bác sĩ người Mỹ Alan Scott nhận thấy nếu tiêm một lượng nhỏ độc tố botulinum vào cơ bệnh, chúng sẽ “êm” ngay, không co thắt, mang lại sự dễ chịu cho bệnh nhân. Vài năm sau, chỉ có một số ít người trên thế giới biết phương pháp này, trong đó có bác sĩ Daniel Trương.
Năm 1991, nhật báo Los Angeles Times (Mỹ) dành một bài viết dài có tựa đề Dystonia’s Miracle Worker (Người tạo ra phép lạ của chứng loạn trương lực cơ), để ca ngợi những gì bác sĩ Daniel Trương làm cho bệnh nhân.
Trong số những bệnh nhân của ông có những người tiếng tăm như viên cảnh sát từng điều tra cái chết của nữ diễn viên Marilyn Monroe, vị giám đốc nhân sự của Bill Clinton khi ông là thống đốc bang Arkansas.
Và có cả những người bị co cứng cơ hàng chục năm trời, những ca sĩ đột nhiên tắt tiếng. Qua tay ông, sau một liệu trình chích botulinum, những đau đớn và khó chịu gần như tan biến, gọi là “phép lạ” không sai.
Năm 1991, sau 23 năm rời Việt Nam, bác sĩ Daniel Trương về nước theo lời mời của Chính phủ giúp phát triển y học nước nhà. Từ đó trở đi, ông quay về nước hơn 20 lần, lúc chuyển giao kỹ thuật, lúc tổ chức hội thảo thần kinh quốc tế để cập nhật kiến thức thần kinh học.
Âm thầm hơn, ông giúp đưa các bác sĩ trẻ trong nước sang nước ngoài tu nghiệp hoặc giúp họ nghiên cứu khoa học, chỉnh sửa bài viết để đăng bài trên các tạp chí khoa học nước ngoài.
Gần 50 năm theo đuổi y khoa với nhiều thành công, bác sĩ Daniel Trương nhìn lại mọi chuyện với cặp mắt bình thường.
Ông trầm tư: “Bệnh nhân gọi tôi là người có phép lạ vì đó là cảm xúc của họ. Thật ra người bác sĩ cũng như người hoạ sĩ, cũng với màu sắc đó có người dùng đúng chỗ thành ra một bức hoạ đẹp, người khác dùng sai chỗ lại có bức hoạ không ưng ý”.
Vài nét về GS Daniel Truong
Chủ tịch của hội quốc tế về hội chứng Parkinson và các bệnh có liên quan (International Association of Parkinsonism and Related Disorders), phó chủ biên hai tạp chí về khoa học thần kinh (Journal of Neurological Sciences và Journal of Neural Transmission), thành viên ban biên tập của sáu tạp chí thần kinh học khác của Mỹ, tác giả của hơn 120 bài báo khoa học.
Phan Sơn
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này