08:56 - 25/11/2016
Khi thầy thuốc giúp sức quảng cáo thực phẩm chức năng
Ngồi chờ người thân điều trị ung thư tại bệnh viện Chợ Rẫy, TPHCM ngày 10/11/2016, anh Mạnh, 42 tuổi, ngụ tại Long An, cho biết nếu tỉnh táo trước thực phẩm chức năng (TPCN) quảng cáo trên một tờ báo, mẹ anh có lẽ thêm nhiều cơ hội chữa lành ung thư dạ dày.
Lập lờ thông tin
Anh kể: “Mẹ tôi phát hiện ung thư dạ dày cách đây một năm, bác sĩ nói bệnh mới ở độ 2, có thể chữa khỏi. Nhưng do sợ đi bệnh viện nên bà mua một loại TPCN quảng cáo trên báo được cho là trị dứt ung thư. Nửa năm uống TPCN tốn hơn 50 triệu đồng, bệnh không khỏi mà bà ngày càng mệt. Đi bệnh viện khám lại, bác sĩ nói bệnh chuyển sang độ 4”.
Có thể dễ dàng nhận ra lĩnh vực quảng cáo sức khoẻ chiếm đáng kể trên các phương tiện thông tin đại chúng hiện nay. Phần lớn số đó là các sản phẩm liên quan đến những bệnh thời thượng từ ung thư, tiểu đường, viêm gan, béo phì, đau nhức khớp cho đến… rối loạn sinh lý nam, nữ.
Tuy nhiên, quảng cáo thời nay không còn đơn thuần theo lối cổ điển, trưng sản phẩm với những thông tin liên quan, mà là các bài viết nhẹ nhàng, lồng ghép thông tin khéo léo qua những câu chuyện hấp dẫn để dẫn dắt khách hàng. Kiểu quảng cáo đó trong ngành PR (quan hệ công chúng) gọi là advertorial (ghép hai chữ advertisement – quảng cáo và editorial – bài xã luận báo chí, tạm dịch là “bài viết quảng cáo”).
Thực ra advertorial chẳng có lỗi gì, lỗi chăng là người ta cố tình đặt nó bên cạnh các trang nội dung, không có dòng chữ “quảng cáo” bên trên như quy định, vì thế nhìn nó không khác gì một bài báo chính thống khiến độc giả mất cảnh giác với những thông tin bên trong.
Giữa năm nay, nghiên cứu của đại học Dartmouth (Hoa Kỳ) về advertorial trong lĩnh vực sức khoẻ gọi đây là mối nguy cơ tiềm tàng cho sức khoẻ con người. Trong nghiên cứu, người ta cho 673 người lần lượt đọc các bài advertorial và bài quảng cáo đơn thuần về sức khoẻ.
Kết quả là người đọc sút giảm nhận thức khi đọc advertorial và họ cho rằng các thông tin mà nó cung cấp hữu ích hơn thông tin quảng cáo. Nguy hiểm chính ở chỗ này, bởi theo nhóm nghiên cứu, khi đó người đọc có thể bị ngộ nhận và tiếp nhận những thông tin sai từ advertorial.
Thầy thuốc giúp sức quảng cáo
BS Phan Quý Nam, nguyên giám đốc bệnh viện Nguyễn Tri Phương, cho biết ông từng được đề nghị viết bài hỗ trợ cho một loại TPCN về viêm gan với mục tiêu “hù doạ” người đọc thật nhiều về hậu quả của bệnh viêm gan.
Ông nói: “Tôi từ chối vì thấy không phù hợp, nhưng sau đó hãng thuốc cũng tìm được một bác sĩ khác viết thay”.
Tại nước ta, có lẽ các TPCN phải sống đúng với giá trị thực và được người tiêu dùng hiểu đúng nghĩa – không phải là thuốc chữa bệnh, chỉ hỗ trợ điều trị, nếu không có sự tiếp sức của chính… bác sĩ. Thật vậy, một cách quảng cáo TPCN phổ biến hiện nay là nhờ bác sĩ đứng tên bên dưới một “bài viết sức khoẻ” rồi sau đó đặt bài viết cạnh sản phẩm quảng cáo.
Một nhân viên lâu năm (giấu tên) của một công ty kinh doanh TPCN đình đám tiết lộ cách làm, công ty có hẳn một nhóm chuyên viết bài advertorial sức khoẻ và công ty cũng hợp đồng lâu dài với một số bác sĩ chuyên đứng tên cho bài viết. Bài nhân viên viết xong sẽ chuyển cho bác sĩ xem, chỉnh sửa xong được chuyển đi quảng cáo!
Theo TS.BS Nguyễn Thành Như, ở nước ngoài TPCN được quảng cáo thoải mái nhưng do giới showbiz thực hiện, trong khi ở nước ta sản phẩm này phần lớn do bác sĩ đảm nhiệm, cho dù y học chính thống khẳng định TPCN không có bất kỳ tác dụng điều trị nào.
Ông nói: “Trên các hộp TPCN bán ở siêu thị nước ngoài, ngoài thông tin hoạt chất còn có một câu bắt buộc “Những điều trình bày ở đây chưa được cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm đánh giá. Sản phẩm này không được sản xuất nhằm chẩn đoán, điều trị, chữa lành bệnh hay để phòng ngừa bất cứ bệnh gì”. Câu này cũng được chiếu khi quảng cáo sản phẩm trên truyền hình. Quảng cáo TPCN ở Việt Nam cũng phải có một câu như thế”.
Thực tế quảng cáo TPCN ở nước ta cũng quy định ghi dòng chữ “Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”.
Tuy nhiên, ghi cứ ghi, nhưng các bài advertorial sức khoẻ vẫn cố tình đánh tráo khái niệm “hỗ trợ điều trị” của TPCN bằng khái niệm “điều trị” của thuốc chữa bệnh. Có thế người đọc mới tin và TPCN mới bán chạy!
Hoá trị ung thư gan tại bệnh viện Chợ Rẫy, ông Cường, 58 tuổi, ngụ tại quận 12, TPHCM, nói: “Trước khi vào đây tôi từng uống TPCN gần hai tháng. Cũng may tôi dừng kịp vì tình cờ nghe một người cũng dùng nhưng bệnh nặng thêm, nếu không chẳng biết thế nào”.
Ngưng một lúc, ông hỏi tôi: “Sao không tin được vì tôi đọc báo thấy bác sĩ khuyên dùng mà. Không tin bác sĩ còn tin ai?”
Châu Giang
Theo TGTT
Có thể bạn quan tâm
Viagra núi lửa và trứng ung
Sinh đôi ký sinh: Cậu bé ra đời với 4 chân, 2 bộ sinh dục
Béo phì có công giúp loài người tiến hóa
Hoang mang với truyền thông sán lợn
Vô sinh nam đang bị lãng quên
Tags:bác sĩ tiếp taybộ Y tếquảng cáo thực phẩm chức năngthầy thuốc quảng cáothực phẩm chức năngung thư
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này