10:40 - 19/04/2018
Khi nào cấp cứu Paramedic ra đời?
Có danh phận như bác sĩ nhưng lương chỉ được 4 – 6 triệu đồng/tháng, vì thế năm qua hàng loạt nhân viên trung tâm cấp cứu 115 TP.HCM nghỉ việc do không sống nổi với nghề.
Phụ trách mạng lưới cấp cứu cho thành phố 10 triệu dân, nhưng tình hình của trung tâm như thế thật đáng lo.
Phải thừa nhận trong ba năm liền, từ 2015 – 2017, trung tâm đã hoạt động hiệu quả vì lượt xe xuất tăng từ 6.194 lên 14.696 và số bệnh nhân được cấp cứu cũng tăng từ 5.172 lên 12.176. Tréo ngoe thay, công việc tăng, áp lực tăng vì là hoạt động cấp cứu ngoại viện, nhưng thu nhập nhân viên lại không tăng, nếu không nói là quá thấp so với mặt bằng chung.
BS Nguyễn Duy Long, giám đốc trung tâm, cho biết lương ông chỉ 8 triệu đồng/tháng. Ở bên dưới, có danh phận như bác sĩ cũng chỉ từ 4 – 6 triệu đồng, các nhân viên khác còn thấp hơn và thấp nhất là hơn… 1,6 triệu đồng! Do trung tâm không làm ra tiền, nên thu nhập nhân viên chỉ được chừng ấy. Không thể sống với thu nhập như vậy, nên trong năm qua 23 nhân viên, trong đó có sáu bác sĩ, lần lượt nộp đơn xin nghỉ việc.
Một bác sĩ từng làm việc tại đây, nay làm cho một phòng khám tư, anh chia sẻ: “Cũng là bác sĩ nhưng chúng tôi không thể mở phòng mạch làm thêm ngoài giờ để cải thiện thu nhập, vì chỗ làm không thể xác nhận thực hành để chúng tôi xin cấp chứng chỉ hành nghề”. Hoá ra chuyện bác sĩ cấp cứu ngoại viện y như chuyện bác sĩ làm công tác y tế dự phòng được đề cập nhiều năm qua. Vậy mà ai cũng biết trong y khoa, cấp cứu và dự phòng là hai lĩnh vực quan trọng như điều trị.
Nhưng không thể nói ngành y tế TP.HCM không quan tâm đến trung tâm cấp cứu 115. Hơn chục năm qua, nhiều đời giám đốc sở Y tế đã bàn về mô hình cấp cứu ngoại viện đặc thù cho thành phố, làm theo trường phái cấp cứu SAMU của Pháp hay Paramedic của Mỹ, Úc. Sau nhiều chuyến tham quan nước ngoài, cuối cùng thành phố cũng chọn được đường đi là Paramedic.
Thật vậy, theo BS Long, trung tâm muốn làm Paramedic, nhưng cách điều hành hiện nay lại vẫn theo lối cũ, nhận cấp cứu và chuyển cuộc gọi theo lối thủ công, chứ không phải là cách điều hành thông minh đúng bài bản như các trung tâm nước ngoài. Nếu không có trung tâm điều hành thông minh, theo TS.BS Lê Trường Giang, chủ tịch hội Y tế công cộng TP.HCM, chỉ cần nhu cầu cấp cứu của người dân qua trung tâm từ 1% hiện nay tăng lên 10%, xem như trung tâm… bất lực.
Nhưng quan trọng nhất vẫn là nhân sự hoạt động. Với mức thu nhập quá thấp, không tương xứng với công việc căng thẳng như cấp cứu ngoại viện, trung tâm thật khó lòng tuyển được người vào làm. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí The American Journal of Emergency Medicine vào năm 2000, cho thấy các bác sĩ làm công tác cấp cứu đối mặt với hàng loạt nguy cơ mắc bệnh nghề nghiệp, cho đến môi trường làm việc nguy hiểm vì tiếp xúc với các vụ ẩu đả, tai nạn, cháy nổ. Ngoài ra, chế độ làm việc căng thẳng và ca kíp cũng làm cho nhân viên cấp cứu tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành, rối loạn sức khoẻ sinh sản, stress và có thể dẫn đến hiện tượng chán nản, kiệt quệ.
Theo TS.BS Lê Trường Giang, căn cơ nhất, theo ông phải là đào tạo nhân viên Paramedic và xây dựng hành lang pháp lý để họ làm việc.
Sau chuyến tham quan mô hình cấp cứu Paramedic năm qua tại Úc, sở Y tế TP.HCM nghĩ cách đề xuất với bộ Y tế và bộ Giáo dục cho thí điểm mở mã ngành đào tạo nhân viên Paramedic tại đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM, nhưng đến nay mọi chuyện vẫn chưa tiến triển.
Theo chuyên trang Money của tờ US News & World Report, nhân viên Paramedic thường là những người đầu tiên có mặt tại hiện trường của một vụ cấp cứu như cháy nhà, đụng xe… và nhanh chóng đưa nạn nhân về một cơ sở y tế gần nhất. Trong lúc này, nhân viên Paramedic bảo đảm an toàn tính mạng nạn nhân bằng những kỹ năng cấp cứu học trong trường như sử dụng thuốc, đọc điện tâm đồ, vận hành các thiết bị cấp cứu chuyên biệt. Chương trình huấn luyện nhân viên Paramedic khoảng hai năm, tại Mỹ sau khi ra trường họ sẽ nhận mức lương từ 26.000 – 42.000 USD/năm, đủ trang trải cuộc sống.
Tại Việt Nam, với một thành phố đông dân nhất nước như TP.HCM và tình trạng lão hoá tăng nhanh, nếu trung tâm cấp cứu 115 làm đúng bài bản và quảng bá rộng rãi, đây sẽ là một thị trường chăm sóc sức khoẻ rộng lớn và hấp dẫn. Thế nhưng, đó chỉ là câu chuyện lý tưởng, thực tế, hoạt động của trung tâm cấp cứu 115 TP.HCM vẫn khó khăn vì thiếu nhân sự. Lương không đủ sống nên không ai muốn làm việc ở đây.
Châu Giang (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này