08:47 - 16/11/2019
Chủ nhật buồn
Năm 1933 khi nhạc sĩ người Hungary Rezső Seress sáng tác bài hát Chủ nhật buồn (Gloomy Sunday tiếng Anh, Szomorú vasárnap tiếng Hungary), có lẽ ông không nghĩ rằng sau này lĩnh vực sức khoẻ cũng biết đến một vấn đề tương tự có tên… “Nỗi buồn ngày chủ nhật”.
Gần như cả thế giới biết đến nhạc phẩm này. Nó được dịch ra hơn 100 thứ tiếng trong đó có cả lời Việt (nhạc sĩ Phạm Duy viết lời và cũng mang tên Chủ nhật buồn), và được nhiều danh ca thế giới trình bày. Bài hát hay về giai điệu lẫn ca từ, vì lời lấy từ một bài thơ của thi sĩ Jávor László (có tên Thế giới kết thúc) khi ông ta thất tình.
Tuy nhiên, điều làm cho Chủ nhật buồn nổi tiếng chính là việc nó được cho có liên quan đến hàng chục vụ tự tử ở Hungary sau khi người ta thưởng thức, vì thế nó được mệnh danh là… “Bài hát chết chóc” hay “Bài hát tự tử Hungary”. Khó xác nhận mối liên quan này, nhưng có người cho rằng, những vụ tự tử là do nạn nghèo đói và khốn khổ vào thời đó của Hungary dưới ách Đức quốc xã.
Khó biết tại sao Jávor László lại đưa ngày chủ nhật vào bài thơ, nhưng ngày nay chủ nhật cũng là một ngày không vui đối với nhiều người, dù họ không thất tình như László. Thật vậy, theo một khảo sát của công ty đánh giá các sản phẩm để ngủ The Sleep Judge, 81% trong 1.034 người đi làm ở Mỹ cho biết họ từng trải nghiệm cảm giác lo âu, bứt rứt vào ngày chủ nhật. Cụ thể, 15% số người này có cảm giác đó vào sáng chủ nhật, 29% vào buổi chiều, và 57% vào buổi tối. Nghiêm trọng hơn, 63% thừa nhận họ từng có giấc ngủ xấu vào tối chủ nhật. Tóm lại, càng gần sáng thứ hai, bắt đầu một tuần làm việc mới, người ta lại càng bị stress nhiều hơn.
Khi phân tích những dấu hiệu stress mà người trả lời mắc phải, The Sleep Judge ghi nhận 59% lo âu, 43% khó ngủ, 37% trầm cảm, 30% bứt rứt, 24% mất ngủ, 18% đau đầu và những dấu hiệu khác như buồn nôn, tăng nhịp tim, khó thở, ngủ gặp ác mộng… có tỷ lệ ít hơn.
Vì sao có tình trạng này? Theo TS Susanne Cooperman, chuyên gia tâm thần – thần kinh trung tâm sức khoẻ Langone Health, đại học New York (Hoa Kỳ), “Nỗi buồn ngày chủ nhật” (Cooperman gọi là “Nỗi sợ hãi ngày chủ nhật”) là một dạng lo âu chờ đợi, không xảy ra ở hiện tại, mà dự báo những gì sắp diễn ra. Bà nói: “Tuyến thượng thận trong người tiết ra nhiều adrenaline và cortisol vào máu, đi khắp cơ thể để tạo ra một phản ứng stress”.
Theo các chuyên gia tâm thần, lo âu là một phản ứng bình thường của stress, được xem là tình trạng đề phòng trong tương lai liên quan đến bản thân. Andrea Petersen, tác giả cuốn On Edge (tạm dịch Căng thẳng) cho rằng công việc là một tác nhân gây stress quan trọng. Bà nói: “Trong công việc, người ta lo âu vì phỏng đoán mình không hoàn thành được chuyện này hay chuyện kia trong tuần tới, hoặc mình sẽ rối tung lên không biết giải quyết như thế nào”.
Ngoài yếu tố trên, một số chuyên gia việc làm cho rằng, “Nỗi buồn ngày chủ nhật” có thể xuất phát từ tình trạng ngày nay người chủ đòi hỏi quá nhiều lên nhân viên, khiến họ không thể nghỉ ngơi trọn vẹn vào cuối tuần, chẳng hạn phải trả lời email hoặc các cuộc gọi.
Dù chưa có nghiên cứu y học nào về “Nỗi buồn ngày chủ nhật” và hậu quả của nó lên sức khoẻ con người, nhưng một số chuyên gia tâm lý cảnh báo tình trạng này lâu dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ lớn hơn. Trên tờ Forbes tháng 8 qua, chuyên gia việc làm Melody Wilding, viết: “Trong một thế giới hoàn hảo, ngày chủ nhật mẫu mực phải là ngày thư giãn và làm mới lại chính mình. Nhưng đối với nhiều người, ngày kết thúc cuối tuần lại mang đến một cảm giác sợ hãi… Đối mặt với ngày thứ hai với sự lo âu quá mức, sẽ khiến bạn cạn kiệt năng lượng,
ít động lực để chinh phục tuần lễ phía trước”.
Để ngăn ngừa “Nỗi buồn ngày chủ nhật”, Wilding đề nghị đừng mang về nhà những việc làm của công sở. Biến chủ nhật thành một ngày đặc biệt, nhiều ý nghĩa như đi trượt tuyết, ăn uống với bạn bè. Khi có thể, đừng sắp sếp cuộc họp hay hạn chót để làm bất kỳ việc nào vào ngày thứ hai. Nếu có những triệu chứng mất ngủ, kiệt sức, chán nản kéo dài khi nghĩ đến công việc phải làm vào thứ hai, bạn nên tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ.
Chủ nhật buồn của Jávor László liên quan đến yêu đương, còn “Chủ nhật buồn” ngày nay nhiều người mắc phải hoàn toàn liên quan đến công việc. Để giải quyết những cảm xúc tiêu cực này, buông bỏ cũng là giải pháp cần tính đến. Wilding nói: “Hãy lắng nghe cơ thể bạn, đừng lãng quên những dấu hiệu gợi ý công sở có vấn đề và chúng có thể ảnh hưởng lên sức khoẻ bạn. Nghỉ việc là một quyết định khó khăn, nhưng cuối cùng nó sẽ dẫn đến những thay đổi tích cực”.
Bình Yên (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này