15:45 - 28/09/2019
Cần có Ngày an toàn thầy thuốc
Hội nghị Hội đồng y tế thế giới vào tháng 5 năm nay thống nhất chọn ngày 17/9 hàng năm là Ngày an toàn bệnh nhân thế giới, nhằm nâng cao nhận thức về an toàn người bệnh trong chăm sóc sức khoẻ.
Nhưng sao có ngày này mà không có Ngày an toàn thầy thuốc, khi nhân viên y tế đang kiệt quệ vì những áp lực quá lớn trong công việc?
Mỗi ngày một bác sĩ tự tử
Thực tế tại Mỹ ngày 17/9 cũng là một ngày có tinh thần như trên: Ngày quốc gia nhận thức bác sĩ tự tử (National Physician Suicide Awareness Day). Có ngày này vì một thống kê cho thấy mỗi ngày có một bác sĩ tự tử ở Mỹ, và giới thầy thuốc nước này đang đối mặt với một trong những tỷ lệ tự tử cao nhất từ trước đến nay trong nghề nghiệp.
Nguyên nhân của vấn nạn này không gì khác là những áp lực to lớn trong y khoa, dẫn đến “hội chứng kiệt quệ” ở người thầy thuốc, mà ngày nay được đề cập nhiều. Theo từ điển Oxford, kiệt quệ (burnout) là sự suy sụp thể chất, tinh thần do quá tải công việc và căng thẳng. Hội chứng kiệt quệ ở thầy thuốc được chuyên gia tâm lý học người Mỹ gốc Đức Herbert Freudenberger định nghĩa lần đầu vào năm 1974, là “tình trạng suy sụp tinh thần và cảm xúc gây ra bởi công việc”. Sau này, các chuyên gia tâm lý mô tả kiệt quệ với ba yếu tố: suy sụp cảm xúc; mất kết nối với cơ thể, ý nghĩ và cảm xúc của chính mình; làm việc không hiệu quả hoặc giảm sút cảm nhận hoàn thành công việc.
Tại Mỹ, kiệt quệ ở nhân viên y tế là vấn đề nghiêm trọng, khi các khảo sát cho thấy có đến 50% bác sĩ cảm nhận rõ tình trạng này, còn ở điều dưỡng là 20 – 80%. Các thầy thuốc bị hội chứng kiệt quệ thường gia tăng sự hoài nghi, cảm thấy công việc ngày càng căng thẳng. Họ dễ dàng bực dọc, giảm khả năng đồng cảm và kết nối với bệnh nhân và đồng nghiệp, thậm chí hay đổ lỗi hoặc cảm thấy có lỗi. Hậu quả của điều này là sự cố y khoa hay số người bỏ việc nhiều hơn.
Làm việc như cái máy
Chuyện ở các nước tiên tiến, nhưng ở nước ta “hội chứng kiệt quệ” ở người thầy thuốc bắt đầu được nói đến gần đây, vì những áp lực công việc tại các bệnh viện ngày càng nhiều. Bác sĩ K., 56 tuổi, làm việc tại một bệnh viện ở TP.HCM, cho biết giờ đây ông chỉ muốn về hưu sớm, bởi quá mệt mỏi với họp hành và công việc hành chính. Ông nói: “Hơn ba năm qua, mỗi sáng tôi không còn hứng thú vào bệnh viện làm việc như trước đây”. Trong khi đó, bác sĩ M.N, làm việc tại khoa khám bệnh của một bệnh viện lớn, cho biết mình bị áp lực vì quá tải công việc và quan hệ thầy thuốc – bệnh nhân đang xấu đi. Ông chia sẻ: “Mỗi ngày tôi phải khám cả trăm người, mỗi người chưa đến 3 phút, làm việc như cái máy, nhưng lại phải hứng chịu không ít lời chửi bới và nạt nộ từ bệnh nhân”.
Những thay đổi lớn để đáp ứng yêu cầu mới trong công việc cũng tạo ra áp lực cho nhân viên y tế. Tại một bệnh viện ở TP.HCM, từ khi nơi này thực hiện tự chủ tài chính hoàn toàn, nhân viên phải thay đổi nhiều thói quen để làm hài lòng bệnh nhân hơn, chưa kể chi trả bảo hiểm y tế ngày càng nghiêm ngặt, buộc bác sĩ phải cân nhắc hơn trong chỉ định điều trị. Việc triển khai ngày càng nhiều các giải pháp công nghệ thông tin, đặc biệt là bệnh án điện tử (BAĐT) thời gian tới, dự báo tạo thêm áp lực cho người thầy thuốc.
Một khảo sát trên gần 1.800 bác sĩ ở Rhode Island (Hoa Kỳ) về việc sử dụng công nghệ thông tin y tế đăng trên tạp chí khoa học JAMIA tháng 2 năm nay, cho thấy có 26% người cho biết mình bị hội chứng kiệt quệ. Trong số những người sử dụng BAĐT (chiếm 91% đối tượng khảo sát), 70% thừa nhận mình bị stress do sử dụng công cụ này, nhiều nhất là hai chuyên khoa chỉnh hình và nội tổng quát. Đáng lưu ý, hơn 25% người trả lời cho biết mình bị 1 – 2 triệu chứng hội chứng kiệt quệ, 27% bác sĩ sử dụng BAĐT bị kiệt quệ so với 13% bác sĩ không sử dụng. Phần lớn bác sĩ bực bội vì cảm thấy BAĐT không cải thiện việc chăm sóc bệnh nhân, nói cách khác, làm BAĐT là một công việc phức tạp, mất nhiều thời gian, khiến bác sĩ không còn nhiều thời gian cho bệnh nhân.
“Biết được những yếu tố nguy cơ gây ra hội chứng kiệt quệ ở bác sĩ, điều dưỡng và ngay cả nhà quản lý bệnh viện, và các hệ quả xấu của nó để có giải pháp chủ động hợp lý trong phòng ngừa, là một thách thức không nhỏ đối với những nhà quản trị bệnh viện”, một lãnh đạo sở Y tế TP.HCM chia sẻ. Dù chưa có Ngày an toàn thầy thuốc, nhưng cộng đồng cũng nên thấu hiểu những khó khăn của nhân viên y tế, để đồng cảm.
Bình Yên (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này