09:40 - 28/09/2017
‘Bệnh lạ’ nào đang hành hạ Lady Gaga?
Lẽ ra tuần này danh ca người Mỹ Lady Gaga bắt đầu chuyến lưu diễn châu Âu, thế nhưng vào phút chót cô phải huỷ bỏ vì “một cơn đau thể xác nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng biểu diễn”, như lời thông báo phát đi.
Căn bệnh bí ẩn
Chính xác Lady Gaga mắc chứng bệnh có tên Hội chứng đau cơ xơ hoá (Fibromyalgia syndrome – FMS), không ít thông tin trên báo gọi đây là “bệnh lạ và hiếm gặp”, nhưng theo các chuyên gia y học điều này hoàn toàn không đúng.
ThS.BS Trần Hồng Thuỵ, khoa nội cơ xương khớp bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, nói: “Bệnh ít gặp nên thường bị bỏ sót chẩn đoán. Theo y văn thế giới, tần suất mắc bệnh này từ 1 – 3%, nữ mắc nhiều hơn nam, thường gặp ở người 40 – 60 tuổi, nhưng thỉnh thoảng cũng gặp ở người trẻ”.
Có thể FMS chưa được nói nhiều nên người ta nghĩ đó là bệnh lạ, nhưng dù gì FMS vẫn là một bí ẩn trong y học bởi đến nay việc giải thích, chẩn đoán và điều trị còn nhiều mơ hồ. Trên Instagram, Lady Gaga chia sẻ: “Thú thật tôi đang gặp phải những khó khăn về thể xác lẫn tinh thần. Nó thật phức tạp, khó giải thích và tôi đang tìm cách thoát khỏi nó. Tôi phải dùng từ ‘đau khổ’ không chỉ vì cơn đau đớn mãn tính làm thay đổi cuộc đời, mà còn vì nó khiến tôi không thể sống một cuộc sống bình thường”.
FMS được mô tả lần đầu vào năm 1976 và đến năm 1981 BS Muhammad B. Yunus là người đầu tiên công bố những nghiên cứu lâm sàng về hội chứng này. Năm 1990 người ta mới có tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh. Như thế, FMS chỉ được biết đến trong bốn thập kỷ trở lại đây.
Theo BS Thuỵ, bệnh nhân FMS thường có những cơn đau với cảm giác rát bỏng, vặn xoắn. Đau xuất hiện toàn thân, dù có thể nặng hơn ở những vùng đặc biệt như lưng, cổ.
Đặc biệt bệnh nhân có những điểm cực kỳ nhạy cảm, chạm nhẹ là đau đớn, thường ở vùng cổ, gáy, vai, lưng. Bệnh nhân cũng xuất hiện triệu chứng cứng người, nặng nhất nếu họ ở yên một tư thế suốt thời gian dài, thí dụ thức dậy vào buổi sáng.
Ngoài những triệu chứng trên, y văn còn ghi nhận bệnh nhân bị mệt mỏi, mất ngủ, đau đầu, hội chứng đại tràng kích thích, có vấn đề về nhận thức (khó tập trung chú ý, giảm khả năng nhớ, nói chậm hoặc nhầm lẫn). Ở một số người, tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến trầm cảm. Bệnh nhân cảm thấy vô dụng, tuyệt vọng và không còn hứng thú với những gì trước nay mình quan tâm.
Chiến binh Lady Gaga
Năm 2014, trong một bài nghiên cứu đăng trên tạp chí văn chương quốc gia Hoa Kỳ VQR, GS Leslie Jamison của đại học Columbia, viết: “Cơn đau không có nguyên nhân là cơn đau chúng ta không thể tin được. Chúng ta giả định rằng nó được chọn lọc hoặc được tạo ra”. Có lẽ cơn đau của bệnh nhân FMS cũng thuộc số này, vì đến nay y học chưa biết được nguyên nhân nào gây ra. Có người lý giải bệnh nhân có một rối loạn về xử lý cảm nhận đau, người khác cho rằng đây là vấn đề về di truyền hoặc do stress kéo dài.
Nhưng cũng có gợi ý FMS gây ra bởi những cú sốc về tâm lý và thể xác, vì ở một số bệnh nhân người ta thấy họ có tiền sử bị xâm hại tình dục. Cần biết Gaga từng bị cưỡng bức vào năm 19 tuổi, và trong nhạc phẩm Swine cô nói bóng gió về chấn thương tinh thần mà cô đã trải nghiệm.
Tuy nhiên đây không phải là rối loạn tâm lý duy nhất của Gaga. Ca sĩ hàng đầu của trào lưu electropop từng tiếc thương người dì yêu quý đồng thời là nghệ sĩ mang lại nhiều cảm hứng cho mình, qua đời ở tuổi 19 vì căn bệnh lupus quái ác. Niềm tiếc thương này được cô diễn tả trong album Joanne, đặt tên theo tên người thân của cô.
Là căn bệnh mới, mơ hồ và nguyên nhân không rõ ràng, nên cơn đau ở bệnh nhân FMS không khỏi bị người khác… nghi ngờ. Gaga tâm sự trên Instagram: “Tôi dùng từ ‘đau khổ’ để nói về tình trạng của mình, không phải để mọi người thương hại hay chú ý, nhưng vì tôi thất vọng khi thấy đâu đó có người nói tôi đang thê thảm hoá hay giả bộ mắc bệnh để huỷ tour diễn. Nếu hiểu tôi, bạn biết rằng tình trạng này là sự thật”.
Hiện tại, theo BS Thuỵ, chưa có xét nghiệm đặc hiệu nào để chẩn đoán FMS, chủ yếu bác sĩ dựa vào tiền sử bệnh nhân và các triệu chứng lâm sàng căn cứ hai tiêu chuẩn ACR đưa ra vào năm 1990. Đó là bệnh nhân có tiền sử đau lan toả kéo dài trên ba tháng và có điểm đau trên người (11/18 điểm). “Dựa trên các tiêu chuẩn chẩn đoán trên, sau khi làm một số xét nghiệm thấy bình thường và bệnh nhân cũng không có triệu chứng thực thể nào ở cơ xương khớp bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh nhân bị FMS”, BS Thuỵ nói.
Theo các chuyên gia, dù không phải là bệnh nguy hiểm đe doạ đến tính mạng, nhưng FMS ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt và cuộc sống của bệnh nhân do khó điều trị. Họ sẽ được dùng thuốc giảm đau, giãn cơ, kháng viêm, chống trầm cảm, thậm chí cả thuốc chữa động kinh, nhưng đến nay việc mọi chuyện vẫn chưa mang lại kết quả như ý.
Vì thế, không có gì ngạc nhiên khi Lady Gaga xem mình là một “chiến binh” (fighter). Cô trấn an các fan hâm mộ của mình: “Tôi sẽ sớm quay lại lưu diễn thôi, nhưng hiện tại tôi phải gặp bác sĩ để điều trị để còn được khoẻ mạnh và biểu diễn cho các bạn trong 60 năm tiếp theo hay nhiều hơn nữa”.
Trên tờ The Atlantic tuần qua, cây bút Spencer Kornhaber viết: “Giờ đây Gaga không xin mọi người vỗ tay chúc mừng mà cô chỉ xin họ thấu hiểu”. Đúng thế, cần hiểu Gaga và mọi bệnh nhân FMS, vì họ đang mắc một căn bệnh mơ hồ mà y học còn chưa hiểu hết được.
Phan Sơn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này