12:29 - 11/03/2018
Trao đổi về thứ acid uric khổ nạn
Theo TS Stephen Le, nhà nhân chủng sinh học, tác giả cuốn What our ancestors ate and why it matters today – 100 million years of food, thì lượng acid uric ở người cao từ 3 – 10 lần so với những loài có vú khác, do tổ tiên chúng ta mất dần các gien tạo ra enzyme uricase để chuyển hoá acid uric. Hệ quả là con người dễ bị mắc bệnh gout.
– Ông nghĩ sao về nhận xét đó, từ acid uric đến uricase, để rồi kiêng thực phẩm chứa purine?
– Ông Vũ Thế Thành: Không chỉ loài người, mà một số loài linh trưởng (primates) cũng bị khiếm khuyết enzyme uricase (urate oxidase) để phân giải acid uric thành acid allantoic và ammoniac, thận dễ thải hơn qua đường tiểu. Thải ra được thì acid uric khỏi vướng víu trong người sinh chuyện. Purine là thành phần cấu tạo ra hai loại acid: Deoxyribonucleic (DNA) và Ribonucleic (RNA). Hai acid này có đầy trong các tế bào của bất cứ loại sinh vật nào, vì chúng liên quan đến vấn đề di truyền, sinh tổng hợp đủ thứ trong cơ thể. Tế bào sinh ra, chết đi, rồi lại sinh ra… DNA và RNA cũng rơi vào cái vòng “sanh tử” luẩn quẩn này, hư hỏng cần sửa chữa, hoặc tan rã theo cái chết của tế bào. Khi DNA và RNA bị phân giải, thì các purine thoát ra. Rồi các purine tự do này, nhờ các enzyme trong cơ thể, lại bị chuyển hoá tiếp thành acid uric. Đó là nguồn acid uric nội sinh.
Sinh vật nào cũng có tế bào. Tế bào nào cũng có DNA và RNA, là có purine. Vì thế, tôm cá thịt thà rau củ ăn vào là có purine, là có phát sinh acid uric. Đó là nguồn acid uric ngoại sinh.
Con người tuy thiếu enzyme phân giải acid uric, nhưng thận vẫn có thể lọc, thải acid uric ra ngoài, và giữ nồng độ acid uric trong máu ở một mức nhất định. Nếu vì lý do nào đó, đầu vào acid uric tăng cao (chẳng hạn ăn uống thực phẩm nhiều purine), hoặc đầu thải acid uric từ thận bị kém đi, thì lượng acid uric trong máu tăng cao. Lúc đó, acid uric có thể bị lắng đọng ở dạng tinh thể tại các khớp hoặc các mô chung quanh đó, làm người bệnh đau đớn.
– Nghe nói trong bia có purine. Purine trong bia sinh ra như thế nào?
– Như tôi đã nói ở trên, bất cứ thực phẩm nào, rau củ quả thịt thà tôm cá… đều có purine cả, chỉ khác là có nhiều hay ít mà thôi. Bia làm từ lúa mạch, ngũ cốc, houblon…, tuy có bị lên men một phần để tạo ra ethanol (cồn), nhưng hương vị của bia là gì, nếu không phải từ hoa houblon, ngũ cốc bị malt hoá… Purine có đầy trong bia là phải rồi. Bị gout là phải kiêng cữ, hạn chế bia rượu, còn kỳ kèo mặc cả gì nữa.
– Nhưng rượu đế, lên men rồi chưng cất, gần như là cồn tinh khiết pha loãng, làm gì còn purine. Sao gout lại phải kiêng cả rượu?
– Đúng là rượu đế, hay các loại rượu mạnh, có ít purine, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy alcohol lại làm tăng lượng acid uric trong máu (1). Điều này có thể giải thích là do rượu làm rối loạn chuyển hoá việc đào thải acid uric. Đào thải kém thì lượng acid uric trong máu tăng.
Còn vì sao rượu lại làm cho đào thải acid uric kém thì khoa học chưa giải thích được. Đường fructose có nhiều trong nước ngọt cũng gây rối loạn như thế. Bia “nặng tội” hơn rượu đế hoặc rượu nặng như whisky, ông già chống gậy… Cái này cũng dễ hiểu, vì bia vừa có cồn, vừa có nhiều purine nữa. Có điều thú vị là rượu vang cũng có cồn, nhưng lại là thứ cồn “nhẹ tội” nhất. Khoa học cũng chưa giải thích được vì sao. Những người có nguy cơ bị bệnh gout, nghĩa là có lượng acid uric trong máu cao tới mức bị bác sĩ cảnh báo, dù chưa phát bệnh, đau đớn, nhưng nếu thèm quá, có thể nhâm nhi chút rượu vang, chứ còn rượu, và nhất là bia, cần phải tránh.
– Bị gout, còn tránh thêm những gì nữa?
– Ngoài bia rượu, còn phải kiêng những chất giàu đạm như nghêu sò ốc hến, tôm cua thịt cá, thịt bò, heo, dê cừu, tim gan phèo phổi… toàn là những thứ bắt… mồi cả. Không phải chỉ bấy nhiêu đó đâu, nhưng tốt nhất hãy để bác sĩ điều trị nói chuyện phải quấy…
Nhưng với những người chưa bị gout, hoặc những người đang “lăm le” bị, tôi có thể nói về đồ ăn thức uống để phòng thủ bệnh. Nên uống nhiều nước hơn bình thường, ăn thực phẩm rau quả nhiều chất xơ, trái cây ít ngọt nhưng giàu C như cam chanh, sơ ri… Một nghiên cứu mới đây cho thấy, các chế phẩm từ sữa ít nhiều cũng làm giảm mức acid uric máu. (2)
Dĩ nhiên, phải giảm bia rượu tới mức tối thiểu, nhất là bia. Không thể làm gì khác hơn được nếu không muốn thách thức bệnh gout.
Công Khanh thực hiện
Theo TGTT
———————-
(1) Alcohol intake and risk of incident gout in men: a prospective studyhttp://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140673604160005.pdf
(2) Purine-rich foods, dairy and protein intake, and the risk of gout in men – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15014182
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này