10:37 - 04/10/2018
Sùng Y Xía khao khát bảo tồn nghề dệt thổ cẩm
Dự án “Khôi phục ngành nghề truyền thống dệt thổ cẩm Hoà Bình” của Sùng Y Xía, là một trong chín dự án xuất sắc lọt vào chung kết, sẽ diễn ra vào cuối tháng 10/2018 tại TP.HCM.
Với mong muốn bảo tồn làng nghề dệt lanh, khai thác giá trị từ sự sáng tạo vẽ sáp ong của người H’Mông, cô gái Sùng Y Xía quyết định khởi nghiệp để góp phần phát triển du lịch địa phương, tạo việc làm và hạn chế tệ nạn xã hội.
Nung nấu bảo tồn nghề truyền thống
Đến thăm nhà Sùng Y Xía sau vòng bán kết 3 cuộc thi Dự án khởi nghiệp nông nghiệp lần 4, do trung tâm BSA tổ chức, chúng tôi thấy được sự khát khao và sự quyết tâm bảo vệ di sản bản địa của chị.
Hai xã Pà Cò và Hang Kia của huyện Mai Châu, được mệnh danh là điểm nóng về tệ nạn ma tuý ở cửa ngõ Tây Bắc. Nhưng điều đó không ảnh hưởng nhiều đến những người H’Mông chân chính muốn lập nghiệp như Xía. Dù sống rải rác trên các triền núi cao, đời sống khó khăn, đồng bào H’Mông có tinh thần, tâm linh phong phú.
Ngoài làm nương rẫy, người H’Mông còn được biết đến là những “nghệ sĩ”, tạo nên những bộ trang phục từ cây đay thật đẹp, làm say đắm lòng người.Với nghề dệt lanh của đồng bào H’Mông ở Hoà Bình, người phụ nữ kết hợp cả ba kỹ thuật là thêu, vẽ sáp ong, và chắp vải, để tạo nên những hoạ tiết trên nền y phục.Họ thêu hoa văn không cần mẫu, để thêu thường chỉ dùng sợi tơ tằm có độ bền cao và giữ được màu. Và những bộ trang phục đậm sắc màu thổ cẩm được hình thành theo năm tháng nhọc nhằn của người phụ nữ Mông.
Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, nét truyền thống của nghề dệt lanh, nhất là vẽ hoa văn bằng sáp ong trên trang phục của người H’Mông đang bị đe doạ. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của xã hội, sự du nhập của nhiều chất liệu vải giá rẻ trên thị trường, hay vì cuộc sống mưu sinh của đồng bào… Và thế là, Sùng Y Xía có ý tưởng bảo tồn nó. Chị tâm sự: “Chị em phụ nữ H’Mông theo đạo Hồi với tập tục sống khép kín, đa phần là nội trợ, không thích xa nhà nên chỉ biết gắn bó làm nương rẫy, nghề dệt, vẽ hoa văn bằng sáp ong. Tuy nhiên, họ chỉ làm đơn lẻ tại nhà, chủ yếu từ kinh nghiệm cha truyền con nối, tay nghề không được đào tạo bài bản, nhiều người chọn chất liệu rẻ hơn để may trang phục, nên bản sắc dần mai một. Vì thế, mình và phụ nữ người H’Mông tự thấy trách nhiệm bảo tồn giá trị của nghề này”.
Để bảo tồn nghề truyền thống, đầu tiên, Sùng Y Xía tập hợp chị em phụ nữ trong vùng cùng phát triển nghề truyền thống, cũng như phát triển du lịch, cải thiện kinh tế địa phương. Là nghệ nhân có tay nghề, Sùng Y Xía dạy nghề cho phụ nữ địa phương, nhất là dạy cách phác hoạ hoa văn để vẽ sáp ong trên vải lanh, thêu hoa văn truyền thống, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm, giúp tăng thu nhập.
Không chỉ dừng lại ở những bộ trang phục sặc sỡ, Xía còn hướng dẫn chị em sản xuất các sản phẩm handmade từ thổ cẩm lanh của người H’Mông như túi xách, túi khoác, ba lô, tranh treo tường… Để tìm đầu ra cho sản phẩm, Sùng Y Xía thành lập công ty TNHH vẽ sáp ong, sử dụng các công cụ marketing online để tạo kết nối, tìm kiếm kênh phân phối.
Kết hợp du lịch để tìm đầu ra
Theo Sùng Y Xía, từ trước tới giờ kênh tiêu thụ sản phẩm truyền thống vẫn là ở các điểm du lịch. Kênh online là phần nào đó để mình quảng bá cho nhiều người biết đến. Du lịch là ngành mũi nhọn ở Hoà Bình, nên tôi sẽ dựa vào đó để giúp bà con phát triển kinh tế. Đầu tiên là xây dựng nhà truyền thống dân tộc H’Mông, tạo ra những hoạt động văn hoá như tổ chức đội văn nghệ mang bản sắc riêng, bảo tồn và khai thác ẩm thực dân tộc của người H’Mông, nhằm thu hút du khách. Bản thân sẽ tìm cách tập huấn và kêu gọi một số hộ tham gia mô hình homestay, đào tạo thuyết minh viên, tiếp tân, hướng dẫn viên du lịch. Đây là cách để tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm lưu niệm đặc trưng của dân tộc mình.
Trong đó, nhà truyền thống H’Mông là nơi bán hàng lưu niệm là sản phẩm từ dệt lanh, vẽ sáp ong cung cấp cho du khách, ký hợp đồng số lượng lớn cung cấp cho khách hàng, dự án có kế hoạch mở rộng mạng lưới phân phối hàng lưu niệm ở các điểm du lịch khác trên cả nước.
Chia sẻ về khó khăn và dự định, Sùng Y Xía cho hay, nghề dệt truyền thống của cha ông đã có bao đời nay, tuy nhiên việc khó khăn nhất chính là tìm đầu ra cho sản phẩm. Bởi các dân tộc đều có nét văn hoá riêng, có trang phục riêng; nên khó để kết nối, bán đại trà khắp các vùng miền được. Do vậy, mình phải tạo ra những sản phẩm mang tính chất lưu niệm, đó sẽ là cách dễ nhất để giúp sản phẩm của mình vươn xa. Khó thì có, nhưng điều quan trọng là mình phải quyết tâm và xác định đúng hướng đi, để có nhiều cơ hội.
Bắt đầu khởi nghiệp nên lợi nhuận chưa cao, trong năm tháng qua, mỗi tháng lãi chỉ vài triệu đồng; nhưng Xía luôn lạc quan, tin sự quyết tâm sẽ được đền đáp. Xía bảo đơn hàng hiện nay đang tăng và dự kiến trong năm 2019, lợi nhuận thu được khoảng 10 triệu đồng/người/tháng. Không chỉ giúp bảo tồn, phát huy giá trị làng nghề truyền thống, dự án của Sùng Y Xía còn góp phần vào việc nâng cao đời sống của người dân, giúp đồng bào tránh xa sự cám dỗ của tệ nạn nơi đây.
34 dự án vào chung kết Dự án khởi nghiệp nông nghiệp lần 4
Sau ba vòng bán kết tại Bến Tre, TP.HCM và Hà Nội, ban tổ chức cuộc thi Dự án khởi nghiệp nông nghiệp lần 4 chọn ra 34 dự án xuất sắc nhất tham gia vòng chung kết, diễn ra tại TP.HCM vào 27, 28.10 tới.
Kết quả như sau: Bến Tre: 7; Đồng Tháp: 5; Lâm Đồng: 3; Bắc Kạn: 2; TP.HCM: 2; An Giang: 2. Các dự án còn lại thuộc về Cà Mau, Kon Tum, Đà Nẵng, Hậu Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Ninh Thuận, Nghệ An, Hà Nội, Hà Giang, Sơn La, Hoà Bình và Phú Thọ.
Theo đánh giá của ban giám khảo, dự án tham gia tại các vòng bán kết có sự phong phú, đa dạng. Đề tài về du lịch được trải dài khắp các miền Nam – Trung – Bắc và có sự sáng tạo trong cách thực hiện, hứa hẹn thành công cao. Trong khi đó, những dự án về chăn nuôi, trồng trọt đã thể hiện được sức lan toả trong cộng đồng. Việc ứng dụng khoa học, công nghệ, dù hàm lượng chưa cao, nhưng cũng được các chủ dự án vận dụng triệt để, kể cả trong sản xuất lẫn kinh doanh.
bài, ảnh Anh Tuấn (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này