09:25 - 24/05/2018
Không thể dửng dưng với rác nhựa
Tuần qua, trung tâm hoạt động môi trường CHANGE đã phát động chiến dịch nói không với rác nhựa có tên iCHANGE Plastics.
Như nhiều hoạt động truyền thông gần đây, hoạt động này cảnh báo vấn nạn rác nhựa
đang đe doạ nghiêm trọng cuộc sống nhân loại.
Nếu đi quốc lộ 22 hướng từ Củ Chi về TP.HCM, đoạn qua đường Dương Công Khi, người ta dễ dàng nhìn thấy vô số bọc rác đựng trong túi nhựa vất lăn lóc bên vệ đường, cùng với đó là hộp xốp, chai nhựa, ống hút nhựa. Hỏi một phụ nữ đẩy xe bán trái cây, chị cho biết mình buôn bán ở đây cả năm nay nhưng cũng không biết các rác nhựa này đến từ đâu. “Mà quan tâm chi cho mệt, chuyện này có xa lạ gì đâu”, chị nói.
Đúng là đối với nhiều người, vật dụng nhựa dùng một lần chẳng có gì xa lạ, như thể đó là một phần tất yếu của cuộc sống, đâu đâu cũng nhìn thấy. Quanh công viên Lê Thị Riêng, quận 10, TP.HCM, mỗi tối người ta đều chứng kiến một cảnh tượng quen thuộc, đó là hàng chục xe đẩy thức ăn đường phố, gần như người mua nào cũng tay cầm vài túi nhựa đựng thức ăn, thức uống. Hỏi sao không bỏ chung một túi để không phải dùng nhiều túi đựng, một người trẻ trả lời: “Làm thế chi cho mệt, người bán đưa sao cầm vậy. Mỗi thứ đựng một túi cho thoải mái, dùng xong là vất đi mà”.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Science năm 2015, cho thấy Việt Nam thuộc tốp 5 quốc gia hàng đầu thế giới xả rác nhựa nhiều nhất ra biển (cùng với Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Thái Lan). Tính ra mỗi năm người Việt xả đến 1,8 triệu tấn rác nhựa vào đại dương. Cùng năm đó, một đoạn video gây sốc lan truyền nhanh trên YouTube, cho thấy một con rùa biển bị mắc kẹt ống hút nhựa trong mũi. Phải khó khăn lắm các nhà khoa học mới rút được ống hút ra khỏi mũi để rùa thở bình thường.
Đó là một con rùa may mắn, bởi thực tế có vô số sinh vật biển bị huỷ hoại vì rác nhựa mà không hề được cứu. Ước tính 80% rác thải nhựa ngoài đại dương đến từ đất liền và nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời, từ nay đến năm 2025 mỗi năm nhân loại thải ra 200 triệu tấn rác nhựa ra biển, nghĩa là cứ mỗi 3 tấn cá có 1 tấn rác nhựa.
Rác nhựa ảnh hưởng đến môi trường biển có thể quá xa xôi với nhiều người, nhưng rác nhựa ảnh hưởng đến sức khoẻ con người thì lại gần gũi. Thật vậy, một số nghiên cứu của hiệp hội Y khoa quốc gia Hoa Kỳ và viện Nhi khoa Hoa Kỳ, cho thấy việc con người tiếp xúc với các chất hoá học trong rác nhựa sẽ làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường type 2, tự kỷ, hen suyễn, rối loạn tuyến giáp và vô sinh nam.
Trong cuốn sách Đại dương nhựa (Plastic Ocean), nữ nhà báo Cassandra Phillips viết: “Mối lo lắng đặc biệt cho sức khoẻ con người chính là các chất hoá học trong rác nhựa băng qua hàng rào nhau thai và làm xáo trộn hệ gien thai nhi”. Mới nhất, trong báo cáo điều tra sau cùng công bố hồi tháng 5/2017 có tên “Ô nhiễm polymer tổng hợp trong nước uống toàn cầu” (Synthetic polymer contamination in global drinking water), ba nhà khoa học M. Kosuth, S.A. Mason và C. Tyree cho thấy trong 159 mẫu nước thu thập tại sáu vùng thuộc năm châu lục trên thế giới, có đến 83% mẫu nước uống lấy từ vòi và 93% mẫu nước đóng chai, bị ô nhiễm nhựa. Đáng lưu ý là quốc gia phát triển như Mỹ có tỷ lệ nước uống vòi bị ô nhiễm nhựa lên đến… 94%.
Để mường tượng rõ về mức ô nhiễm nhựa cho con người, theo các tác giả, nếu căn cứ lời khuyên của viện Y học Hoa Kỳ, mỗi ngày một người nam phải dùng 3 lít nước và người nữ dùng 2,2 lít nước lấy từ vòi, thì một người nam có thể tiêu thụ 14 hạt nhựa/ngày và một người nữ 10 hạt nhựa/ngày. Như thế, một người nam sẽ tích luỹ hơn 4.000 hạt nhựa/năm và một người nữ hơn 3.000 hạt nhựa/năm, chưa kể hạt nhựa từ các nguồn muối ăn, hải sản… “Hạt nhựa tổng hợp gần như chắc chắn hiện diện trong thức ăn của bạn, kể cả trong sữa công thức, món mì Ý, xúp và gạo”, các tác giả nói.
Để giải quyết nguy cơ sức khoẻ tiềm tàng này, không còn cách nào hơn là hạn chế sử dụng và dần dần loại bỏ những đồ nhựa dùng một lần như bao ni lông, ống hút, hộp xốp, muỗng nĩa nhựa, nước đóng chai… Một số thành phố trên thế giới đã phát động chuyện này và gặt hái thành công. Năm qua, chỉ trong một tháng của chiến dịch Không ống hút ở Seattle, thành phố Hoa Kỳ này không thải đến 2,3 triệu ống hút nhựa ra môi trường. Dự kiến trong tháng 7 tới, Seattle sẽ cấm hẵn việc sử dụng ống hút và dụng cụ nhà bếp làm bằng nhựa.
Để Việt Nam đi theo xu thế xanh này, theo bà Hoàng Thị Minh Hồng, giám đốc CHANGE, đó là một quá trình khó khăn và lâu dài. “Điều đó chỉ có thể thành hiện thực, khi có sự đồng thuận của cả người dân, doanh nghiệp và chính quyền.Yếu tố quan trọng nhất ở đây vẫn là con người”, bà nói.
“Thử thách 21 ngày không rác thải nhựa”
Đó là tên gọi của sự kiện nằm trong chiến dịch iCHANGE Plastics, sẽ phát động rộng khắp trên mạng xã hội nhằm vận động trường học, cơ quan, khách sạn… trở thành các “thiên đường không rác nhựa”. Trung tâm CHANGE sẽ liên kết với các doanh nghiệp đối tác nhằm khuyến khích thay đổi sản phẩm nhựa dùng một lần trong hoạt động sản xuất và kinh doanh, đồng thời phân phối bộ iCHANGE kit với những sản phẩm thay thế cho đồ nhựa dùng một lần như ống hút tre, muỗng gỗ dừa, túi đi chợ, hộp cơm…
Bình Yên (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này