10:07 - 23/05/2018
Thuỷ sản cần giảm bán thô
Cá tra và tôm là hai mặt hàng chủ lực, góp hơn 60% kim ngạch xuất khẩu bốn tháng đầu năm 2018.
Tuy nhiên, cũng như hải sản đang chịu sức ép bị châu Âu phạt thẻ vàng, cá tra và tôm bắt đầu lộ rõ thế yếu cạnh tranh do giá thành nuôi, cũng như giá nguyên liệu quá cao…
Cao hơn 2 – 3 USD/kg
Giá tôm thẻ chân trắng từ mức hơn 120.000 đồng/kg giảm còn 80.000 đồng/kg, đang là nỗi ám ảnh đối với hàng chục ngàn chủ đìa tôm khắp các tỉnh miền Trung và đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Với loại tôm kích cỡ 60 con/kg, giá bán tuy có nhỉnh hơn, khoảng 100.000 đồng/kg, nhưng vẫn ngang hoặc thấp hơn chi phí người nuôi bỏ ra. Không chỉ đến bây giờ mà từ nhiều năm nay, ở bất kỳ hội nghị ngành tôm nào, ông Trần Văn Lĩnh, tổng giám đốc công ty thuỷ sản và thương mại Thuận Phước (Đà Nẵng) đều nêu quan điểm lo ngại về tính cạnh tranh của con tôm Việt Nam. Theo ông, so với tôm Ấn Độ, nhất là loại tôm thẻ chân trắng, tôm nuôi ở Việt Nam lúc nào cũng có giá thành cao hơn 2 – 3 USD/kg, do chi phí thức ăn cao hơn 10 – 15%, môi trường nuôi không tốt dẫn đến tỷ lệ tôm chết cao hơn, tôm giống kém chất lượng… “Con tôm có giá trị xuất khẩu cao nhất, lên tới 3,8 tỷ USD trong tổng giá trị 8,3 USD của ngành thuỷ sản trong năm 2017, nhưng con số đó chưa bao giờ là bền vững vì đang phải phụ thuộc rất lớn vào biến động của ngành tôm Ấn Độ”, ông Lĩnh nói.
Thực tế, tại thời điểm cuối tháng 5 này (đang vào vụ thu hoạch), lý do tôm thẻ rớt giá cũng do tác động từ thị trường tôm Ấn Độ bán giá thấp. Năm ngoái, nếu như chỉ có Mỹ và EU siết chặt nhập khẩu tôm Ấn Độ, do lo ngại vấn đề kháng sinh, năm nay có thêm Trung Quốc. Khi ba thị trường nhập tôm Ấn Độ đồng loạt cấm vận, lập tức hơn 500.000 tấn tôm nguyên liệu của quốc gia Nam Á này buộc phải hạ giá xuống tận đáy. Điều này tác động rất lớn đến tôm Việt Nam trong năm 2018.
“Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng tôm bốn tháng đầu năm nay vẫn tăng 17%, đạt gần 1 tỷ USD, trong đó tôm thẻ chân trắng vẫn tăng 29%, đạt 675 triệu USD (chiếm 68%), còn tôm sú giảm 11% đạt 219 triệu USD. Tuy nhiên, xuất khẩu tôm trong tháng 4 đã chựng lại, chỉ còn tăng gần 3%, do giảm mạnh ở thị trường Mỹ và Trung Quốc. Nguyên nhân là do giá tôm Ấn Độ đang bán quá thấp”, ông Trần Văn Lĩnh phân tích thêm.
Bỏ bán thô để cứu giá trị
Ngoài con tôm, con cá tra cũng được bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn kỳ vọng sẽ góp công lớn trong kế hoạch doanh số ít nhất 8,5 tỷ USD cả ngành thuỷ sản năm nay. Năm ngoái, vì bán được giá cao, trung bình hơn 3 USD/kg, cá tra có kim ngạch hơn 1,7 tỷ USD, nên hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) đặt tham vọng lớn hơn, có thể là 2 – 2,2 tỷ USD năm 2018. Tuy nhiên, cũng như con tôm, xuất khẩu cá tra mới đi được hơn 1/4 chặng đường năm, ghi nhận kim ngạch xuất khẩu cũng tăng 18%, đạt 600 triệu USD, nhưng việc thiếu nguyên liệu, đẩy giá nội địa lên cao nhất trong lịch sử (31.000 – 33.500 đồng/kg) đã khiến mặt hàng này bắt đầu “hụt hơi” cạnh trạnh với loài cá thịt trắng cùng loại trên thế giới.
“Tại thị trường Mỹ, cá tra phi lê được doanh nghiệp bán cho nhà nhập khẩu với giá 6 – 7 USD/kg, cao gần bằng cá tra sản xuất tại Mỹ, cao hơn cá rô phi Trung Quốc, nên người tiêu dùng bắt đầu có sự so sánh”, giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu cá tra, khẳng định. Vị giám đốc này dẫn chứng, lâu nay, người tiêu dùng bỏ ra trung bình hơn 8 USD mua 1 pound (0,45kg) catfish phi lê của Mỹ. Giá này đã ổn định hàng chục năm, cao gấp đôi cá tra phi lê của Việt Nam. Tuy nhiên, từ tháng 8 năm ngoái đến nay, giá cá tra tại Mỹ liên tục tăng, từ mức 3,99 USD/pound tăng lên, thậm chí cao hơn catfish của Mỹ.
Nhiều doanh nghiệp lo ngại, tại một số thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, châu Mỹ, EU, ngay cả Trung Quốc, giá cá tra nguyên liệu tăng đột biến tác động lên giá xuất khẩu, đã làm khách hàng khó chấp nhận và bị cạnh tranh gay gắt hơn với các sản phẩm cá thịt trắng.
Theo ông Trần Văn Lĩnh, bài toán gỡ nút thắt bây giờ của con tôm là doanh nghiệp phải đẩy nhanh tốc độ giảm dần xuất khẩu nguyên liệu thô, chuyển sang làm hàng giá trị gia tăng để xuất vào thị trường khó tính, ít phải cạnh tranh với tôm Ấn Độ. Lấy dẫn chứng từ Thuận Phước, theo ông Lĩnh, doanh số 2017 đạt hơn 90 triệu USD, trong đó có tới hơn 80% hàng giá trị gia tăng (qua chế biến), chưa tới 20% xuất dưới dạng nguyên liệu thô.
“Giá thành nuôi tôm của Việt Nam vẫn cao hơn Ấn Độ từ 2 – 3 USD/kg, nên chúng ta cứ xuất nguyên liệu thô, thiếu kiểm soát chất lượng sang Trung Quốc, mà không biến thành hàng giá trị gia tăng, chắc chắn sẽ thua”, ông Lĩnh khẳng định.
Cách nay hơn năm, bà Trương Thị Lệ Khanh, chủ tịch hội đồng công ty cổ phần Vĩnh Hoàn, cũng từng tham quan chuỗi nhà hàng ẩm thực tại Trung Quốc. Ở đó, bà chỉ thấy họ bán duy nhất con cá tra, chế biến làm năm món ăn.Một năm sau quay lại, nhà hàng này phát triển hơn 800 tiệm, tất cả đều có bán cá tra. Từ thông tin này, bà Khanh rút ra bài học muốn bán cá tra sang Trung Quốc ổn định, thu lợi nhuận cao phải tiếp cận đến khách hàng cuối cùng là hệ thống nhà hàng, siêu thị, nhưng phải kiểm soát chặt chất lượng, màu sắc, cảm quan…
“Nếu khách hàng đã tin hàng tốt, giá là yếu tố phụ. Dù họ không yêu cầu, nhưng mình cũng phải chủ động kiểm soát, phải bán sản phẩm đạt chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm đúng theo tiêu chuẩn thế giới. Chúng ta phải làm để khách hàng tin vào việc kiểm soát chất lượng của doanh nghiệp Việt”, bà Khanh nói.
bài, ảnh Bảo Ngọc (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này