Phận buồn ‘đậu dạt’!

Trà Vinh có diện tích trồng đậu phộng khoảng 4.500 – 4.700 ha, ít hơn Long An, nhưng chất lượng đậu ở đây được thương nhân trong và ngoài nước lựa chọn.

Trở về từ Trà Vinh, chủ cơ sở chế biến đậu phộng Đinh Gia Phát tại Cần Thơ, bỏ ý định mua đậu khô về chế biến chỉ vì giá đậu tươi bình quân 21.000 – 22.000 đồng/kg, thay vì 13.000 đồng/kg như năm ngoái. Năm nay muốn có đậu nhân khô, giá mua phải gấp 3 – 4 lần so năm ngoái. Cũng giống như vùng trồng khoai lang ở Bình Tân, khi giá lên cao, các doanh nghiệp chế biến trong nước bị loại ra khỏi cuộc chơi.

Càng về cuối vụ, các vựa làm hàng đi Trung Quốc lọc lựa loại đậu tốt, đóng hàng tươi chở lẹ lẹ ra biên giới. Mỗi vựa có thể đóng 10 – 20 tấn đậu tươi/ngày, lao động bị cuốn vào nhịp độ giao hàng, không ai lo sấy. Nếu có thì chủ yếu là đậu dạt.

Trà Vinh có diện tích trồng đậu phộng khoảng 4.500 – 4.700ha, ít hơn Long An, nhưng chất lượng đậu ở đây được thương nhân trong nước, thương lái từ Campuchia, Malaysia và cả Trung Quốc xem là nguồn cung ưng ý.

Vùng trồng đậu nối dài từ Cầu Ngang tới Duyên Hải, anh Nguyễn Văn Tân ở ấp Sóc Mới, xã Long Sơn, huyện Cầu Ngang, cho biết cách đây vài năm, có ba người từ Campuchia, Malaysia sang. Họ có thông dịch viên nhưng tất cả đều từ nơi khác đến, nên không biết cách nào nói chuyện với bà con Khmer trong phum sóc. Anh Tân, biết dân cần đầu ra đã dẫn đường, làm phiên dịch bất đắc dĩ để cung – cầu gặp nhau. Đó là lúc thương lái Trung Quốc chưa léo hánh, bây giờ chỉ thấy họ một vài lần sau đó các vựa mua ào ạt, nói đậu này có bạn hàng bên Trung Quốc đặt rồi.

Thật khác với thuở nào các chuyên gia dự án quốc tế canh cánh chuyện “đầu ra” cho đậu phộng. Giá lơ lơ lửng lửng rồi rớt thảm hại. Dự án quốc tế hỗ trợ phát triển chuỗi giá trị đậu phộng cho 22 xã tìm cách thu hút tác nhân chế biến tham gia chuỗi. Anh Tân là người đưa ra ý tưởng khởi nghiệp từ đậu phộng sấy giòn và dự án quốc tế hứa hỗ trợ 60 triệu đồng làm lò sấy. Nhưng trước tình trạng này, dự án “bất động”.

Nuôi mộng khởi nghiệp từ đậu phộng sấy giòn, từng tìm cách sang Campuchia xem người ta làm thương hiệu (Pagoda) từ đậu phộng Trà Vinh như thế nào, từng nuôi ý tưởng học kỹ thuật từ người bạn Malaysia (muốn trả ơn giúp đỡ để có nguồn cung ổn định lâu nay), biết làm lò sấy khi không có điện 3 pha không dễ dàng nhưng… khó cỡ nào cũng phải làm lò sấy, chỉ có sấy mới giữ đậu được lâu, mới giữ được giá và chế biến để bán khi hết mùa. “Mình có vùng nguyên liệu lớn, nếu làm không khéo người ăn nói hôi dầu là mất uy tín”, anh Tân nói. Từ đó ráng mày mò làm lò sấy chạy moteur, làm nồi luộc… nhưng làm sao có sản phẩm thượng thặng khi cái lõi của sản phẩm là đậu dạt!?

Anh Tân làm nồi luộc sau khi phơi nắng đậu tươi, sấy nhiệt ở 65 – 70 độ C trong suốt năm ngày, nhưng mỗi mẻ với chừng 4 tấn đậu tươi chỉ cho ra thành phẩm 2 tấn đậu sấy giòn. Đâu ngờ thương lái Trung Quốc chỉ phẩy quạt là lò sấy thủ công tắt ngấm. Ông chủ nhỏ tội nghiệp chỉ xây gạch, xếp vỉ ngang, đốt củi hoặc than đá lấy nhiệt rồi dùng moteur kéo quạt vừa hút vừa thổi, xong mẻ này mua đậu làm mẻ khác thì giá từ dưới đất đã nhảy lên ngọn cây.

Đậu sấy bán xề mẹt, quán xá cũng chao đảo huống gì ý tưởng khởi nghiệp như anh Tân, vừa phơi nắng hai ngày rồi mới sấy cho đậu thật ngon, lại phải làm bao bì, nhãn mác, thủ tục công bố hợp quy, tổ chức kênh phân phối; vừa phải cạnh tranh trong thế yếu với chành vựa làm hàng đi Trung Quốc…!

Đậu phộng được xếp thứ 13 trong các cây thực phẩm quan trọng, xếp thứ 4 về nguồn dầu thực vật và xếp thứ 3 về nguồn protein quan trọng cung cấp cho người. Loại đậu MD7 trồng trên đất giồng cát, luân canh trên đất lúa ở Trà Vinh có chất lượng ngon, thơm, bùi… nhưng với kiểu kích giá, thâu tóm đậu ngon thì ý tưởng dùng đậu nhân sấy giòn đóng vô lon coi như “vỡ trận”.

Vốn liếng dự định làm sản phẩm sấy giòn khoảng 1 tỉ đồng, chắc chắn người ở xa cũng có thể biết đậu phộng Trà Vinh ngon cỡ nào. Anh từng nuôi hy vọng khởi nghiệp với ý tưởng này nhưng cuối cùng trở về điểm xuất phát của người mua bán hàng thô, với số vốn nhỏ bé so những thương lái ẩn danh mượn tay chính người hàng xóm phương Bắc, uy hiếp anh tới mức chỉ mua được đậu dạt. Cơ hội an ủi cho anh là mua đậu giống từ Dăk Lăk về Trà Vinh và mua đậu dạt bỏ mối quen mỗi năm vài trăm tấn như những năm trước.

Hoàng Lan
Theo TGTT

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này