Doanh nghiệp thủy sản ‘trở tay không kịp’ vì tiêu chuẩn xả thải

Doanh nghiệp thủy sản ‘trở tay không kịp’ vì tiêu chuẩn xả thải. Trong ảnh: Khu xử lý nước thải của một doanh nghiệp. Ảnh: Trung Chánh.

Điều này làm suy giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, thậm chí nhà nhập khẩu có thể ngưng mua hàng nếu doanh nghiệp bị đánh giá vi phạm.

Trở tay không kịp

Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp chế biến thủy sản năm 2008 do Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt (QCVN 11: 2008/BTNMT), chỉ tiêu phốt pho không có trong diện phải kiểm soát. Thế nhưng, đến QCVN 11: 2015/BTNMT cũng về nội dung tương tự, chỉ tiêu phốt pho là thành phần buộc phải kiểm soát.

Tại hội thảo “Quy chuẩn Việt Nam về nước thải chế biến thủy sản – nỗ lực tuân thủ của các nhà máy chế biến thủy sản và các khó khăn, bất cập” được tổ chức gần đây, ông Phạm Đình Đôn, Phó cục trưởng Cục Môi trường miền Nam thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho rằng ngành thủy sản đã phát triển rất mạnh, từ những sản phẩm đông lạnh ban đầu rất thô sơ, đã có thêm nhiều sản phẩm mới, sản phẩm giá trị gia tăng cao. Vì vậy, việc đưa các thành phần phụ gia vào trong quá trình chế biến cũng nhiều hơn. Từ đó, theo ông, ngoài nguy cơ phốt pho hữu cơ phát sinh từ nguyên liệu như trước đây, có thể có thêm phốt pho vô cơ phát sinh do ngâm tẩm thủy sản cho tăng trọng và tươi lâu, làm cho phốt pho trong nước xả thải đa dạng hơn. “Chính việc đưa vào nước thải những nguy cơ như vậy nên theo tôi, việc quản lý phốt pho là cần thiết”, ông Đôn giải thích.

Tuy nhiên, sự thay đổi chính sách nêu trên đã khiến không ít doanh nghiệp thủy sản “trở tay” không kịp. Bởi, hệ thống xử lý nước thải đã được đầu tư theo tiêu chuẩn trước đó (QCVN 11: 2008/BTNMT) không tính đến kiểm soát chỉ tiêu phốt pho.

Ông Lê Văn Quang, Chủ tịch tập đoàn Thủy sản Minh Phú, cho biết doanh nghiệp ông đã bỏ ra hơn 50 tỉ đồng để đầu tư hệ thống xử lý nước thải cho một nhà máy chế biến thủy sản theo quy chuẩn QCVN 11: 2008/BTNMT. “Quy chuẩn mới – QCVN 11:2015/BTNMT – lại đưa vào chỉ tiêu phốt pho, chúng tôi không thể nào “trở tay” kịp khi hệ thống xử lý đã đầu tư”, ông Quang nói.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, kể cả trong trường hợp doanh nghiệp có đầu tư hệ thống xử lý chỉ tiêu phốt pho thì cũng rất khó đạt được theo yêu cầu. Bởi, nếu doanh nghiệp sử dụng nước ngầm phục vụ sản xuất, chỉ tiêu phốt pho sẵn có trong nước nhiều khi đã lên đến 19 mg/lít, trong khi QCVN 11:2015/BTNMT cho phép đối với cột B (tức thông số ô nhiễm trong nước thải chế biến thủy sản khi xả ra nguồn nước không dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt) là 20 mg/lít và cột A (tức thông số ô nhiễm trong nước thải chế biến thủy sản khi xả ra nguồn nước dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt) là 10 mg/lít. Vì vậy, sau quá trình sản xuất của doanh nghiệp thì nồng độ phốt pho chắc chắn vượt quá mức cho phép của QCVN 11:2015/BTNMT.

Điều gì xảy ra cho doanh nghiệp?

Ông Nguyễn Quốc Việt, Chủ nhiệm khoa Kinh tế phát triển, trường Đại học Kinh tế thuộc Đại học quốc gia Hà Nội từng lên tiếng, các quy định về điều kiện và môi trường kinh doanh của Việt Nam thường mang tính áp đặt từ cơ quan quản lý nhà nước. Điều này, dưới góc độ kinh tế, sẽ tạo ra những gánh nặng chi phí về mặt kinh tế và chi phí cơ hội.

Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Sóc Trăng Trần Văn Phẩm cho biết, có những chất thị trường nhập khẩu không cấm nhưng trong nước lại không cho phép. Điều này dễ dẫn đến việc doanh nghiệp bị vướng vi phạm về môi trường, tức doanh nghiệp sẽ bị phạt, bị “mang tiếng” trên thị trường là không bảo vệ môi trường. “Khi đó, nhà nhập khẩu người ta đâu cần biết mình bị vướng vì lý do gì, cứ thấy trong nước đánh giá vi phạm là người ta nghĩ mình vi phạm thôi”, ông Phẩm nói và cho rằng điều này sẽ không dừng lại ở việc khách hàng nhìn nhận doanh nghiệp không tốt, mà có thể họ không mua sản phẩm của doanh nghiệp luôn.

Theo ông Nguyễn Văn Đạo, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Gò Đàng, “bây giờ muốn xử lý được, bắt buộc phải đầu tư thêm, mà đầu tư thêm thì giá thành sẽ đội lên, khả năng cạnh tranh sẽ tuột lại”. Ông cũng đồng quan điểm rằng doanh nghiệp nào bị xử phạt về vấn đề môi trường là… hết sức nhạy cảm với khách hàng, nhất là ở các thị trường cao cấp như Mỹ, Liên hiệp châu Âu (EU), Nhật Bản. “Doanh nghiệp nào bị phạt về vấn đề môi trường mà khách hàng bên kia “đọc” được là họ “chạy” liền (ý nói không nhập khẩu từ doanh nghiệp vi phạm). Nước ngoài họ đâu biết “nội tình” của mình như thế nào?!”, ông nhận định.

Tại hội thảo nêu trên, ông Phạm Ngọc Truyền, Phó giám đốc Công ty TNHH Thực phẩm xuất khẩu Nam Hải, đề xuất cần có một công trình nghiên cứu, đánh giá thật nghiêm túc về tiêu chuẩn phốt pho trước khi ban hành vì mọi quyết định từ cơ quan quản lý đều có thể sẽ gây tốn kém rất lớn cho xã hội, doanh nghiệp, dẫn đến sản phẩm xuất khẩu rất khó cạnh tranh.

Liên quan các vấn đề nêu trên, VASEP đề xuất loại bỏ chỉ tiêu phốt pho ra khỏi dự thảo Quy chuẩn quốc gia về nước xả thải chế biến thủy sản năm 2017 đang được lấy ý kiến góp ý, dù dự thảo quy chuẩn năm 2017 quy định phốt pho cột A là 20 mg/lít và cột B là 40 mg/lít, tức đã có sự thay đổi theo hướng cho phép phốt pho khi xả thải ra nguồn nước có nồng độ cao hơn so với QCVN 11:2015/BTNMT.

Theo Trung Chánh/TBKTSG

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này