20:58 - 20/03/2017
Gỡ ‘nút thắt’ quyền sử dụng đất
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan quyền tài sản đối với đất là vấn đề vô cùng quan trọng. Quyền tài sản và quyền sử dụng đất đã được đưa vào Luật Dân sự 2015, những sửa đổi Luật Đất đai tới đây nên thực hiện ở mức cao nhất các quy định đối với quyền tài sản trong Luật Dân sự.
Nhiều bất cập trong quản lý
“Trong toàn bộ thời gian có thể từ 30 đến 50 năm thì quyền sử dụng đất phải được trở thành quyền tài sản của người dân, nhà nước bảo đảm quyền về tài sản đó bằng những quy định như với các quyền tài sản khác. Và như vậy, nhà nước muốn thu hồi đất cũng phải dựa trên cơ sở thương lượng theo thị trường”, bà Lan nói.
Vẫn theo bà Lan, những sửa đổi Luật Đất đai tới đây nên thực hiện ở mức cao nhất các quy định đối với quyền tài sản trong Luật Dân sự, nhằm tạo ra sự tương thích lẫn nhau, nhất quán giữa hai luật. Luật Đất đai làm được tốt thì thôi, nhưng không được làm kém hơn so với quyền tài sản đã được bảo đảm trong luật dân sự.
Ngoài ra, vấn đề hạn điền cũng đang còn nhiều vướng mắc lớn, kể cả hạn điền riêng cho từng vùng, bởi cách quy định hạn điền của chúng ta hiện nay còn bất cập, do lo sợ có những vùng thiếu đất cho nên đã đưa ra hạn điền thấp hơn so với các vùng khác.
Bà Lan cho rằng, điều này không nên đặt thành vấn đề nữa, bởi trên thực tế tại những vùng “đất chật người đông” thì tự người dân đã di dân. Thái Bình là một ví dụ, tại địa phương này đang có rất nhiều đất ruộng bị bỏ không. Do đó nên dỡ bỏ hạn điền đối với các địa phương.
Bất cập khác là thời gian cho sử dụng đất nông nghiệp: Thời gian với đất trồng lúa hiện nay là 30 năm, mới được 1,5 thế hệ, trong khi cần phải ít nhất 2 thế hệ tương đương 40 năm. Gia hạn thời gian sử dụng 30 năm là hơi ngắn khiến người thuê đất bị “dở dang”.
Theo bà Lan, thời gian tới cần phải xây dựng được một thị trường đất nông nghiệp thực sự, khi đó việc chuyển giao công nghệ, giống lúa mới năng suất chất lượng cao sẽ sôi động hơn. Nếu cần điều tiết, kiểm soát thị trường này thì nên đưa ra những vùng nào bị hạn chế, còn lại nên mở cho thị trường này tự vận hành.
Cần gỡ từ… hạn điền
TS Đặng Quang Vinh – Nghiên cứu viên Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) đánh giá, hiện tại chúng ta đang quá chú trọng đến sản lượng nên đã có những quy định cứng nhắc về đất đai và trồng trọt, không cho phép tích tụ đất đai với diện tích lớn.
Quy định diện tích trồng lúa tại các địa phương quá chặt chẽ, không cho phép người dân chuyển đổi cây trồng… là những rào cản đang khiến cho ngành nông nghiệp nói chung và lúa gạo nói riêng bị hạn chế về đầu tư, mở rộng sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất và thu nhập của người trồng lúa.
Theo đề xuất của ông Vinh, thứ nhất về mặt đất đai thì cần phải bỏ hạn điền. Thứ hai, coi quyền sử dụng đất như tài sản của người nông dân, đồng thời bảo vệ và nâng cao giá trị quyền tài sản đó. Cụ thể, cần cho phép tự do chuyển đổi, chuyển nhượng đất, bỏ những hạn chế về đất trồng lúa.
Thứ ba, phải cho phép người dân chuyển đổi giống cây trồng khác nhằm nâng cao giá trị sử dụng đất. Khi đó, đất trồng lúa sẽ tăng giá trị, nhu cầu giao dịch và tích tụ đầu tư vào đây sẽ tăng lên.
Còn theo TS Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), đất đai hiện nay vẫn đang được nhìn nhận như một công cụ sản xuất chứ chưa phải là tài sản. Khi đó, nếu chuyển nhượng thì giá trị rất thấp, quyền tài sản của nông dân bấp bênh, không được bảo vệ. Như vậy, sẽ không vốn hóa được tài sản đất nông nghiệp cũng như không thị trường hóa được khối tài sản này. Đây là một trong những lực cản lớn nhất trong việc tổ chức lại sản xuất ngành nông nghiệp.
“Cái gốc của vấn đề này nằm ở quyền sử dụng đất nông nghiệp, vì đây chưa phải là tài sản đúng với bản chất và đặc điểm của nó”, ông Cung nói.
Đồng quan điểm, ông Đinh Ngọc Minh – chuyên gia của Vụ Kinh tế nông nghiệp (Bộ KH&ĐT) cho rằng, vướng mắc của nhà đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp hiện tập trung chủ yếu tại các thủ tục về đất đai. Theo đó, ưu đãi đất đai quy định tại Nghị định 210 chưa phù hợp với Luật Đất đai năm 2013.
Hiện Luật Đất đai 2013 mới chỉ quy định việc giao đất nông nghiệp cho đối tượng hộ gia đình, còn đối với tổ chức kinh tế thì mới chỉ có hình thức thuê hàng năm hoặc lâu năm. Đây chính là quy định dẫn đến vướng mắc trong tích tụ đất nông nghiệp, khiến đất nông nghiệp chưa thực sự là hàng hóa và có giá trị thấp.
Mặt khác, đất nông nghiệp (có giá trị giá trị thấp hơn đất ở) lại có quy định về thời hạn sử dụng tối đa là 50 năm, và hạn mức diện tích sử dụng. Đây được xem là bất cập và phân biệt chính sách giữa hai loại đất trên, dẫn đến nhiều cản trở đối với việc tích tụ đất nông nghiệp, gây khó khăn cho doanh nghiệp khi cần diện tích đất lớn để đầu tư dự án.
Theo DĐDN
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này