11:10 - 04/03/2025

7-Eleven ‘vùng vẫy’ chống bị thâu tóm

Tập đoàn mẹ vừa bổ nhiệm một “giám đốc không phải người Nhật” đầu tiên trong lịch sử với kỳ vọng “thoát” được tình cảnh bị tập đoàn Canada thâu tóm.

Tập đoàn Seven & i Holdings sẽ bổ nhiệm ông Stephen Hayes Dacus làm chủ tịch, đánh dấu bước đi mới nhất trong bối cảnh đang đối mặt với lời đề nghị thâu tóm trị giá 47 tỷ đô từ Alimentation Couche-Tard của Canada.

Theo đó, chủ tịch đương nhiệm Ryuichi Isaka sẽ từ chức. Quyết định chính thức dự kiến được đưa ra trong cuộc họp hội đồng quản trị sắp tới. Như vậy, Dacus trở thành chủ tịch không phải người Nhật đầu tiên của tập đoàn bán lẻ sở hữu thương hiệu 7-Eleven này.

Sau khi thông tin được đưa ra, cổ phiếu của Seven & i tăng 4,6%, chạm mức 2.243 yên trong phiên giao dịch hôm thứ Hai 3/3/2025, trước khi đóng cửa ở mức 2.195 yên, tăng 2,4% so với phiên trước.

Vì sao Seven & i Holdings, một tập đoàn Nhật Bản đang vùng vẫy quyết liệt để không bị ông lớn Canada nuốt chửng, lại đồng ý để một người nước ngoài làm chủ tịch? Tất cả chỉ vì chống bị thâu tóm?

Ông Dacus năm nay 64 tuổi. Năm 2022, ông được bổ nhiệm làm giám đốc độc lập bên ngoài của Seven & i, sau đó trở thành chủ tịch hội đồng quản trị từ năm 2024. Ông có nhiều kinh nghiệm lãnh đạo trong lĩnh vực bán lẻ, từng giữ các chức vụ điều hành tại Fast Retailing (công ty mẹ của Uniqlo) hay Walmart của Mỹ. Dacus cũng từng là CEO của Seiyu, chuỗi siêu thị Nhật Bản thuộc Walmart vào thời điểm đó.

Với kinh nghiệm dồi dào trong mảng bán lẻ, ông Dacus được kỳ vọng sẽ giúp công ty đẩy nhanh chiến lược tăng trưởng cho mảng cửa hàng tiện lợi. Đây là tiền đề quan trọng cho chiến lược “giữ mình” của Seven & i trước ông lớn Couche-Tard đến từ Canada.

Từ năm 2024, Couche-Tard đề xuất mua lại Seven & i với giá 47 tỷ đô và tích cực thực hiện nhiều chiến lược nhằm đạt được mục đích. Các lãnh đạo của Couche-Tard thường xuyên đến Nhật Bản, khảo sát hoạt động các cửa hàng 7-Eleven tại Tokyo và khu vực nông thôn, nghiên cứu nhu cầu tiêu dùng và chất lượng các sản phẩm nhãn hiệu riêng. Đồng thời, họ tổ chức các buổi thảo luận với các bên liên quan, chủ yếu là các tổ chức tài chính.

Mới đây, quyết tâm này đẩy lên một nấc mới khi Couche-Tard thông báo thành lập pháp nhân tại Nhật Bản để thúc đẩy kế hoạch mua lại Seven & i. Theo đó, Couche-Tard đăng ký thành lập công ty con với chính quyền Nhật Bản. Họ chưa cung cấp chi tiết về nhân sự vận hành hoặc thời gian hoạt động, nhưng khẳng định đây là tiền đề để thiết lập văn phòng tại Nhật Bản trong tương lai.

Phía Couche-Tard thể hiện lập trường rằng nếu thương vụ sáp nhập thành công, công ty sẽ đầu tư để phát triển kinh doanh thay vì cắt giảm quy mô hoạt động. Họ cam kết không đóng cửa các cửa hàng ở Nhật Bản và duy trì vai trò của Seven & i trong cộng đồng nông thôn.

Về mặt pháp lý, Couche-Tard khẳng định họ có con đường rõ ràng để nhận được sự chấp thuận từ các cơ quan quản lý, bất chấp lo ngại về quy định chống độc quyền tại Mỹ.

Trước lời đề nghị của Couche-Tard, hiện tại cổ đông của Seven & i đứng trước hai lựa chọn. Một là chấp nhận đề xuất thâu tóm trị giá 47 tỷ đô. Hai là từ chối và tiếp tục kinh doanh một cách độc lập.

Giữa hai làn nước này, ông Isaka, người giữ chức chủ tịch từ năm 2016, muốn giữ thế độc lập. Do đó tháng 10 năm ngoái, ông đặt mục tiêu đạt doanh thu 30 nghìn tỷ yên (200 tỷ đô) vào năm tài chính kết thúc tháng 2/2031 nhằm ngăn chặn lời đề nghị thâu tóm.

Tuy nhiên mọi chuyện lại không như kỳ vọng. Tình hình tài chính Seven & i sụt giảm trong 9 tháng tính đến tháng 11/2024. Lợi nhuận hoạt động của các cửa hàng tiện lợi ở nước ngoài, đặc biệt là tại Mỹ, giảm 32% so với cùng kỳ năm trước. Tại Nhật Bản, lợi nhuận mảng cửa hàng tiện lợi giảm 8%. Ngoài ra, kế hoạch đưa Seven & i trở thành công ty tư nhân do gia đình sáng lập kiểm soát cũng bế tắc do không thể huy động đủ 8 nghìn tỷ yên tài chính cần thiết.

Cổ phiếu của Seven & i đang giao dịch ở mức 2.400 yên, thấp hơn nhiều so với mức giá 2.740 yên/cổ phiếu mà Couche-Tard đưa ra trong đề nghị thâu tóm, khiến kế hoạch độc lập của công ty gặp nhiều thách thức.

Khi ấy, có lẽ “đổi tướng Nhật” sang “tướng phương Tây” là con đường gần như duy nhất để Seven & i kỳ vọng sẽ lấy lại niềm tin từ cổ đông và giữ vững lập trường hoạt động độc lập trước sức ép thâu tóm từ Couche-Tard, một công ty phương Tây.

Dự kiến vào tháng 5, tại đại hội cổ đông thường niên, Seven & i sẽ đưa ra quyết định cuối cùng đối với thương vụ thâu tóm lịch sử của ngành cửa hàng tiện lợi này.