08:44 - 26/01/2019
Cá tra – đặc sản bản địa tiềm năng
Stelzig Dominik và Linda Isabel dành hẵn tuần trăng mật tại Việt Nam sau khi cưới nhau bên Đức. Họ đã thử món cá tra hấp lá sen lần lượt với năm loại nước chấm khác nhau và thấy mình có may mắn phát hiện ra món bản địa đặc sắc, mặc dầu truyền thông Đức nói filet cá tra không đáng tin cậy.
Qua năm loại nước chấm, cả hai đều ngắc ngứ với nước chấm mù tạt và nhìn nhau cười.Linda nói lâu nay cô chỉ biết phở.Cả hai biết rằng món này khó tìm thấy ở bất cứ đâu vì đó là bài thi, chưa được thương mại hóa. Tháng 11 vừa qua, anh Ngô Hữu Trí, đội Sao Mai Resort Châu Đốc đoạt giải nhất Mekong Chef 2018 với món cá tra kho bứa. Quá ngon, nhưng cũng chỉ là bài thi.Tất cả được xếp vào kho tàng “tiềm năng vô tận”.
20 năm trước Philippe Cacot và Marc Campet, trường Đại học thủy sản Pháp, hợp tác với công ty Agifish dưỡng 200 cá basa mẹ và cuối cùng chỉ có “Lucky”, một cá thể Pangasius bocourti chính hiệu (basa), trên 5 kg, sinh sản “mẹ tròn con vuông”. Trước khi Cacot và Campet cho cá đẻ trong điều kiện nhân tạo, cả Pangasius bocourti và Pangasianodon hypophthalmus đều bị liệt vào loại tiềm năng hoang dã.
Hai vợ chồng Dominik-Linda là người chạm tới mắt xích cuối của chuỗi cung ứng vào thời điểm xuất khẩu thô cá tra filet Việt nam đạt tới kim ngạch 2 tỷ USD. Năm nay, ngành thủy sản chắc chắn đạt 9 tỷ USD nhờ đóng góp của cá tra xuất khẩu đạt 2,3 tỷ USD.
Cá mẹ “Lucky” là câu trả lời về năng lực con người, sau khi thả Lucky về sông Mekong, Cacot và Campet không chỉ thành công khi cho cá tra, cá vồ đém, cá bông lau sinh sản nhân tạo mà còn tìm ra công thức phối trộn thức ăn tăng chất lượng cá tra xuất khẩu.
Cả hai trở về Pháp bảo vệ thành công luận án tiến sĩ sau khi biến loài hoang dại thành vật nuôi chủ động, mắt xích đầu tiên trong chuỗi giá trị cá da trơn. Còn dân làng bè Châu Đốc cũng chấm đứt cảnh vớt cá bột trên sông, tự cung 500 triệu con giống, duy trì sản lượng cá nguyên liệu trên 200.000 tấn, gấp 10 lần năm 1995 sau khi học cách cho cá đẻ với tỷ lệ sống tới 60 – 70%. Chưa có loài thủy sản nào trên dòng sông này có những bậc thang giá trị to tát đến vậy.
Có ít nhất hai quần thể cá tra riêng biệt trên sông Mekong, loại từ sông Loei, Thái Lan, tới biên giới Trung Quốc và Myanmar nhưng không đa dạng như loài sống ở đồng bằng sông Cửu Long kết nối hệ thống sông Tonle Sap – Biển Hồ đến thác Khône, Lào.
Tại Cần Thơ, Dominik và Linda không chỉ thưởng thức món cá tra hấp lá sen mà có thể nếm nhiều món khác ngon được chế biến từ cá vồ đém, bông lau, tra bần, tra nghệ, cá dứa, cá hú, cá xác bầu, xác sọc và cả cá tra chuột… Một thế giới cá da trơn vẫn còn trong kho tàng “tiềm năng bản địa”. Một phần vì trong hàng trăm công ty xuất khẩu, nhưng có thể đếm trên đầu ngón tay những doanh nghiệp quan tâm tới bàn ăn, còn số đông nhiễm chéo tập tính bán hàng vào thị trường dễ tính.
Cá tuyết haddock, cá minh thái Pollack, cá rô phi tilapia từng tự đắc không gì có thể chen vào bàn ăn, nhưng khi được cảnh báo về nạn khai thác quá mức thì cá tra đã thay thế và trở thành một trong mười loại cá thịt trắng ngon trên toàn cầu. Đương nhiên cá tra sẽ đứng trước những đòi hỏi về giá trị của loại cá thịt trắng mà nó thay thế và hệ sinh thái bền vững như mong muốn của người tiêu dùng đối với cá minh thái, cá rô hoàng đế đặc hữu châu Phi, cá tuyết.
Mắt xích cuối trong chuỗi hành động sau gần hai thập niên quá bất ngờ khi năm ngoái, Phạm Minh Thiện, CEO Cỏ May Group, “một tay chân ướt chân ráo” trong làng thực phẩm đã bán món snack từ da cá tra sang Singapore với giá 8 SGD (khoảng 136.000 đồng) gói 230g. Trong khi các nhà máy chế biến thủy sản lấy 35% phi lê từ mỗi con cá tra, bỏ da và xem đó là của nợ thì mỗi tháng Cỏ May xuất 50 – 60 tấn snack từ da cá với giá cao hơn thị trường dễ tính nhiều lần.
“Ở thị trường khó tính, Biển Đông và một số công ty thủy sản khác đã thiết lập chuỗi phân phối cá tra vào siêu thị Walmart và nhà hàng cao cấp của Mỹ”, ông Ngô Quang Trường, giám đốc công ty TNHH thủy sản Biển Đông, một trong hai nhà cung cấp vào thị trường Mỹ, nói. Khi Farmbill có hiệu lực, công ty Biển Đông mất 18 tháng tiếp cận những quy định. 80% sản lượng xuất khẩu vào thị trường này, chuỗi giá trị minh bạch hết nhưng tới khi Bộ Nông nghiệp Mỹ thừa nhận quy trình kiểm soát của Việt Nam tương đồng với catfish của họ, thấy mừng vì cuối cùng chuẩn mực sẽ nhận được cư xử tử tế.
Một tiềm năng khác, Trung Quốc muốn kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước từ 98,23 tỷ USD (2016) sẽ tăng nhanh hơn nữa khi thủy sản Việt Nam tham gia hội chợ thủy sản quốc tế ở Trạm Giang, ông Wang Zhengbao, tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại TP.HCM, nói theo sách lược “đi ra ngoài, mời vào trong” của Trung Quốc.
bài, ảnh Khánh An (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này