09:56 - 07/04/2020
PGS.TS Lê Anh Tuấn: 6 giải pháp cấp bách cứu Mekong
Việc bổ cập nhân tạo nước ngầm (artificial groundwater recharge) cũng phải rất thận trọng, cho dù có nhiều mô hình đã thực hiện ở các nước khác, nhưng ở ĐBSCL thì không thành công.
1. Nên định hướng theo việc phục hồi khả năng hấp thụ và lưu trữ nước (water absorb and water retention) ở hai vùng trũng lớn nhất ĐBSCL là vùng Tứ giác Long Xuyên và vùng Đồng Tháp Mười. Hai nơi này có khả năng nhận gần 25 – 30 tỷ m3 nước mùa lũ (số liệu từ mùa lũ năm 2000). Không có hồ chứa nhân tạo nào sánh nổi hai hồ chứa tự nhiên này. Do sự hình thành đê bao triệt để nhằm làm lúa 3 vụ và chủ trương thoát lũ ra biển Tây, dung tích chứa hai nơi này giảm khoảng 40%, điều này gặp những năm khô hạn, khả năng điều tiết tự nhiên của châu thổ bị suy giảm, khiến nước mặn lấn sâu hơn vào đất liền, cộng thêm tác động lún sụt và nước biển dâng.
2. Việc xây dựng các hồ chứa lớn hàng triệu m3 cần thận trọng (có thể “nhóm lợi ích” nào đó “vui mừng” vì có thêm các dự án lớn). Theo tôi, chỉ nên khuyến khích làm các hồ chứa nhỏ và vừa (dưới 0,5 triệu m3) và phân tán trong các mương vườn, vùng lung đìa sẽ hợp lý và rẻ tiền hơn. Hồ chứa nhỏ kết hợp với việc lót bạt ni lông sẽ chống thấm rút rất hiệu quả và khả thi. Các vùng trũng thấp, wetlands cũng đưa vào xem xét. Vì nếu đào các hồ chứa lớn, đào sâu trên 2m sẽ đưa một lượng đất phèn lên trên mặt đất, gây tình trạng gia tăng acid hoá, gây ngộ độc vi sinh vật đất và nước. Hồ chứa lớn sẽ rút nước chung quanh gây khô hạn cục bộ.
3. Việc bổ cập nhân tạo nước ngầm (artificial groundwater recharge) cũng phải rất thận trọng, cho dù có nhiều mô hình đã thực hiện ở các nước khác, nhưng ở ĐBSCL thì không thành công. Thứ nhất là chất lượng nước bơm xuống phải bảo đảm sạch, không ô nhiễm hoá chất và các kim loại độc hại. Khi nguồn nước ngầm bị ô nhiễm thì bó tay, khó có phương cách nào xử lý. Ngoài ra, phải tốn khá nhiều năng lượng để bơm nén, vì cấu trúc địa chất của đồng bằng chủ yếu là tầng sét dày, rất ít cát nên khó thấm tự nhiên được.
4. Lọc nước biển thành nước ngọt có thể thực hiện nhưng cân nhắc chi phí, hiện đã giảm nhưng vẫn còn cao. Việc này chỉ giải quyết cho ăn uống sinh hoạt, một ít cho chăn nuôi, khó dùng cho sản xuất nông nghiệp.
5. Khuyến khích các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, sử dụng nước tuần hoàn kết hợp với chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông ngư nghiệp theo hướng tự nhiên.
6. Dứt khoát bỏ sản xuất lúa vụ 3.
Lê Anh Tuấn (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này