Mekong Connect: ‘500 anh em’ đi tìm cơ trong nguy

Trong các số báo TGTT mới đây, chúng tôi lần lượt giới thiệu các gương mặt khởi nghiệp trong ngành công nghiệp, từ những doanh nhân thành công như TS Nguyễn Thanh Mỹ, từ những người truyền nhân của sự tử tế như Phạm Minh Thiện của Cỏ May, đến những nông dân quyết tâm lội ngược dòng như chàng ngựa ô Võ Văn Tiếng, chàng sinh viên Lê Minh Vương…

Những gương mặt đó, cùng với nhiều gương mặt sáng và tích cực vẫn đang hoà lẫn đâu đấy trong số 92 triệu con người Việt đang còn sống với nền nông nghiệp truyền thống, thực ra đang như những đốm lửa đi tìm nhau, cùng gom tụ lại chờ một ngày thắp lên ngọn lửa mới của nền kinh thương phát triển của Việt Nam.

Thiên tai và nhân hoạ – cơ và nguy

Tất cả họ đang nhìn thấy những cơ hội cả lớn lẫn nhỏ trong một nền kinh tế đang đối mặt với sự cực đoan của biến đổi khí hậu, sự ô nhiễm nghiêm trọng của môi trường, sự cạnh tranh khốc liệt của hội nhập.

Biến đổi khí hậu là thiên tai, nhưng “nhân tai”, nghĩa là phương thức làm nông đầy phân hoá học và thuốc bảo vệ thực vật, cộng với nhiều công trình “cải tạo tự nhiên” khác, càng đẩy nhanh sự cực đoan của thời tiết.

Đã có những cảnh báo: vùng đất trù phú của đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang tan rã. Lũ – nguồn phù sa quý giá – về ngày một ít hơn, hạn mặn xâm nhập ngày một sâu hơn, môi trường sinh kế ngày càng khắc nghiệt hơn, chưa nói đến một thị trường cũng đang bầm giập không kém.

Mối nguy đã thấy rõ! Nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Dy đề cập đến thảm hoạ môi trường miền Trung, thiên tai không bằng nhân hoạ do phá rừng, làm thuỷ điện tràn lan, thiếu quản trị rủi ro, lại diễn ra cùng lúc với  thiên tai ở tiểu vùng Mekong đang gặp hạn hán và ngập mặn, làm khủng hoảng cơ cấu nông nghiệp…

Vậy là, những đốm lửa nhỏ, rải rác trên vùng đồng bằng rộng lớn đó hôm nay, ngày 26/10, sẽ cùng góp sức với nhau. Gọi là diễn đàn mà không chỉ có thảo luận, còn có kết nối, định hướng hành động, đánh thức các tiềm lực, nguồn lực.

Vậy đánh thức bằng cách nào?

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, với bài trình bày “Từ các vấn đề thời sự của kinh tế và nông nghiệp Việt Nam: Gợi ý các giải pháp đổi mới nông nghiệp”, sẽ cập nhật sát sườn hơn nữa báo cáo 2035 với các giải pháp từ báo cáo mới đây của ngân hàng Thế giới về nông nghiệp Việt Nam: “Chuyển đổi nông nghiệp Việt Nam, nhiều hơn từ ít hơn” và đưa ra nhiều giải pháp, nhiều cơ hội mới.

Bà Chi Lan cho rằng từ những giải pháp đã được đề cập lâu nay, tích tụ đất đai, cơ giới hoá, thay đổi trong cách sử dụng đất và tăng quy mô sản xuất (trong chăn nuôi và thuỷ sản), cần nhấn mạnh định hướng thị trường và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Các biện pháp để thực hiện là: xây dựng hệ thống kinh doanh nông nghiệp: hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp (DN), củng cố chuỗi giá trị và gia tăng kết nối với hệ thống phân phối hiện đại.

Yêu cầu phát triển nông nghiệp theo thị trường sẽ khuyến khích phát triển thị trường dịch vụ nông nghiệp, các dịch vụ kinh doanh liên kết với nông nghiệp (hậu cần, viễn thông, tài chính) của tư nhân và giám sát chặt các quy định quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm…).

Về dài hạn, yếu tố đổi mới sáng tạo phải được đặt lên hàng đầu, và bảo đảm môi trường bền vững. Nói như Nguyễn Quang Dy, Chính phủ và các thể chế tài trợ quốc tế cần hỗ trợ kịp thời các sáng kiến và mô hình sáng tạo thực sự của các địa phương (như mô hình liên kết ABCD-Mekong và hội DN.HVNCLC) cùng với đổi mới thể chế và vận dụng công nghệ mới.

Mô hình mà bà Lan muốn gửi gắm: RICH, một ĐBSCL giàu có, với bốn mẫu tự là R – Resilient: Chống chịu và thích ứng, I – Innovative: Sáng tạo, C – Connectivities: Kết nối để hình thành chuỗi giá trị và H – Harmonious: Hài hoà.

Đã từ lâu, người đồng bằng thoải mái sống nhờ DUYÊN MAY của vùng đất Chín Rồng trù phú. Giờ là thời khắc phải LỰA CHỌN: cứ để cuộc sống trôi giạt theo những mối nguy hay chủ động, vừa thích ứng thiên nhiên và phát triển các tài nguyên, nguồn lực để nguy thành cơ, thành sự thịnh vượng và hạnh phúc.

Trần Phi
Theo TGTT

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này