09:37 - 05/12/2019
Mác mật khát vọng chinh phục trời Âu
Tại chung kết cuộc thi Dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thanh niên nông thôn 2019, dù không đoạt giải nhưng mác mật của Dương Hữu Điện (Lạng Sơn) là sản phẩm đầu tiên tìm được mối xuất khẩu.
Trong phần trình bày bài thi, chàng trai quê Lạng Sơn này không ngần ngại khoe và kỳ vọng đưa loại gia vị này đến các nước Bắc Âu trong thời gian sớm nhất.
Thay đổi nhận thức của đồng bào
Dương Hữu Điện là thí sinh gây được sự chú ý nhất cuộc thi năm nay. Ở vòng bán kết, diễn ra tại Hà Nội vào ngày 8 và 9-10, Điện tuyên bố sẽ mang nguyên con heo quay mác mật đãi ban tổ chức và tất cả thí sinh nếu lọt vào chung kết. Và ngày chung kết đến, một con heo rừng quay vàng ươm cùng gia vị xốt mác mật xuất hiện. Ít ai biết, để thực hiện lời hứa từ vòng bán kết tại Hà Nội, chàng trai dân tộc Tày này phải nhờ người chỉ đường, chạy gần 40km chọn mua heo rừng trong tận vườn cao su theo ý muốn. Mục đích của chủ dự án “Chiết xuất gia vị nước xốt quả mác mật” là để chứng minh rằng, heo quay lá mác mật là món ăn tuyệt hảo ra sao.
Trò chuyện bên lề cuộc thi, Điện cho biết, mác mật – loại cây gia vị đặc trưng có ở vùng Đông Bắc bộ như Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên… Đây là loại gia vị không thể thiếu trong món vịt và heo quay của người dân khu vực này. Là người con của Lạng Sơn, nhiều năm làm nghề thu gom lá, Điện chứng kiến quả mác mật bán cho thương lái đưa sang Trung Quốc, giá trị mang lại không cao. Trong khi đó, loại gia vị này ngày càng được sử dụng phổ biến ở thị trường nội địa.
Theo GS.TS Trần Văn Ơn, trưởng bộ môn thực vật, trường đại học Dược Hà Nội, mác mật là loại cây nổi tiếng ở vùng Đông Bắc bộ và nếu đưa ra khỏi vùng đất này thì cây không phát triển được hoặc chất lượng không giữ nguyên bản. Mác mật gắn liền với văn hoá của người Tày và Nùng, người ta sử dụng sản phẩm này từ lâu đời để làm các loại gia vị rất nổi tiếng, trong đó heo quay và vịt quay là hai món không thể thiếu mác mật.
“Từ người làm thuê, mình thay đổi nhận thức, vì nhận thấy mác mật là nguồn tài nguyên đặc biệt ở địa phương, cần phải tìm cách nâng cao giá trị gia tăng thay vì bán thô, giá rẻ mạt cho Trung Quốc. Đây chính là nguyên nhân để mình nghiên cứu và chế biến lá, quả mác mật thành nước xốt, một dạng sản phẩm tiện dụng cho người tiêu dùng, giảm chi phí vận chuyển, kho bãi… Chỉ có làm như vậy thì mới nâng cao được giá trị của loại cây gia vị này, người dân tộc mới có thêm việc làm và nguồn thu nhập”, Điện tự tin chia sẻ.
Theo các số liệu nghiên cứu, mác mật là loài cây lâm sản phát triển mạnh ở Việt Nam. Lá, quả và hạt của mác mật chứa nhiều tinh dầu, giàu khoáng chất và vitamin. Lá của cây mác mật có hàm lượng protein, sắt, mangan, canxi cao. Quả mắc mật giàu hàm lượng vitamin C. Bộ phận vỏ quả chứa 5,5% tinh dầu, lá chứa 2,7%, còn hạt chứa 1,5% lượng tinh dầu. Từ những thành phần hoá học của cây mác mật, có thể sử dụng làm thuốc giảm đau có nguồn gốc thiên nhiên. Một số nơi, người dân bản địa còn dùng cây mác mật để làm thuốc chữa cảm, sốt, phong thấp, lá nấu nước gội đầu làm sạch gàu.
Theo Điện, quả mác mật có thể ăn tươi hoặc dùng để nấu, kho trong một số món ăn đặc sản vùng cao, đặc biệt không thể thiếu trong các món heo, vịt quay; bởi mùi thơm của loại cây gia vị này rất đặc biệt, tạo cho món ăn trở nên đậm đà, thơm, bùi. Với loại đặc sản vùng cao này, khi ướp vào các món nướng, quay sẽ tạo nên mùi vị lạ và thơm ngon, ngậy và bùi, lại không độc hại, dễ tiêu hoá… Đặc biệt, người dân thường dùng hạt mác mật để chế biến thêm món nước chấm sền sệt.
Mác mật đi Bắc Âu?
Những năm gần đây, tại Lạng Sơn, cùng với hoa hồi, cây mác mật dần mang lại giá trị cao, diện tích trồng được người dân mở rộng. Vùng nguyên liệu dồi dào nhưng sợ đến ngày bị thương lái ép giá. Do vậy, tìm cách chế biến để phân phối rộng hơn, thời gian bảo quản lâu là cách Điện hướng tới. Từ nguồn nguyên liệu đầu vào sẵn có, dự án “Chiết xuất gia vị nước xốt quả mác mật” đã tạo ra món gia vị đặc sản của địa phương Lạng Sơn, tạo ra sự đột phá mới trong lĩnh vực chế biến gia vị ở Việt Nam.
Điện nói đã đưa sản phẩm ra nhiều tiệm, cửa hàng nướng, quay để đánh giá chất lượng. Phản hồi nhận được rất tốt. Tuy nhiên, để đi đến việc phát triển thị trường rộng khắp Việt Nam và hướng đến xuất khẩu ra quốc tế, thì dự án còn nhiều việc phải làm. Kỳ này, Điện may mắn gặp được đại diện của công ty TradingFoe tại Việt Nam, một sàn thương mại điện tử đang tìm kiếm sản phẩm nông nghiệp ở Việt Nam để cung cấp cho thị trường Bắc Âu. Theo Điện, việc đàm phán đã xong và xem như mác mật của Lạng Sơn sẽ sớm có mặt ở thị trường này. Thời gian tới sẽ là những ngày tháng vất vả để bà con quê nhà sản xuất xốt mác mật.
Tìm hiểu thực hư thông tin này, ông Võ Hoàng Chu Kiệt, đại diện của TradingFoe tại Việt Nam, xác nhận đã đàm phán, ký kết với dự án nước xốt quả mác mật. Ông Kiệt nhấn mạnh: “Khi đến nhiều nước ở châu Âu, tôi thấy nhu cầu của cộng đồng người Việt ở các nước Bắc Âu sử dụng các loại gia vị rất lớn, nhất là các loại gia vị từ Việt Nam. Mác mật là loại gia vị rất độc đáo của Lạng Sơn, là loại đặc sản khá thú vị, thị trường ở các nước Bắc Âu cực kỳ lớn, cực kỳ tiềm năng. Do vậy, TradingFoe quyết định đồng hành, hỗ trợ dự án xốt mác mật của Điện, giúp sản phẩm vươn xa hơn, tiếp cận được với người tiêu dùng ở thị trường này, cũng như giúp cộng đồng người Việt xa quê hương có thêm mùi vị để nhớ về quê cha đất tổ”.
bài và ảnh Anh Tuấn (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này