Cuộc đời mới cho ‘phó sản’

Takesho Food Việt Nam đầu tư 8 triệu USD cho nhà máy xử lý đầu tôm tại Khu công nghiệp Trà Nóc. Ảnh: Trung Chánh.

Ông quyết định thành lập Công ty TNHH Takesho Food Việt Nam tại Ô Môn, Cần Thơ. Ông chứng minh rằng công nghệ và tầm nhìn sẽ làm cho phó sản có một cuộc đời xán lạn hơn.

Nhà máy chính thức hoạt động từ đầu tháng 6/2022. Khoản đầu tư 8 triệu USD không thuộc loại “khủng”, nhưng đây là dấu ấn của doanh nghiệp nước ngoài ứng phó vấn đề lãng phí tài nguyên.

“Ba mươi năm trước, chúng tôi bắt đầu cung cấp bột trộn gia vị (seasoning), dần dần nâng cao năng lực nghiên cứu phát triển, năng lực sản xuất để trở thành một công ty thương mại độc đáo.Chúng tôi tập trung mở rộng đối tượng khách hàng ra trên toàn Nhật Bản”, ông Tanaka nói. Vị doanh nhân từ tỉnh Niigata tiếp tục “khoa học hóa độ ngon” khi cung cấp các bột trộn gia vị riêng biệt, góp phần hỗ trợ khách hàng trong việc phát triển sản phẩm mới.

Năm 2019, các nhân viên của công ty Takesho cùng với chuyên gia trường Đại học Cần Thơ (CTU) nghiên cứu và phát triển thành công sản phẩm bột gạo đa tính năng.Takesho cũng hợp tác với Đại học Niigata và nhiều trường đại học khác nghiên cứu nâng cao công nghệ cho nhà máy sản xuất bánh gạo, sản xuất bánh dày (mochi), sản xuất chả cá (kamaboko). Takesho cũng nghiên cứu và phát triển đa dạng nhiều sản phẩm như thức uống protein dạng bột, các loại bột làm bánh tráng miệng, bột trộn gia vị…

“Ban đầu, chúng tôi có nhiều lo lắng. Nhưng đã thành công bước đầu với việc đưa các loại gạo Việt Nam vào loại bột gạo đa tính năng của Takesho và phát triển gia vị bột tôm bằng việc tận dụng đầu và vỏ tôm thành công bước đầu. Hơn nữa, nhận thấy nhu cầu gia công (OEM) của bột trộn, nên chúng tôi đã quyết định đầu tư xây dựng nhà máy ở Ô Môn”, ông Tanaka nói.Ông cũng kể về cơ duyên khi lần đầu tới thăm Đại học Cần Thơ năm 2017.

Nhìn đồng bằng Sông Cửu Long với trụ cột thủy sản, lúa gạo và trái cây, ông Tanaka nghĩ tới “thung lũng thực phẩm”. Ý tưởng này hình thành từ Giáo sư Ueyama Shinichi thuộc Đại học Keio ở Niigata trong giai đoạn 2007 – 2014.

Đặt phụ phẩm vào đúng vị trí

Quỹ Vietnam Investments Group (VIG) đầu tư vào nhà máy Vietnam Food chuyên xử lý các phụ phẩm từ tôm với công suất 70.000 tấn mỗi năm. Tổng Giám đốc Vietnam Food Phan Thanh Lộc cho rằng phụ phẩm tôm là gánh nặng môi trường hay nguyên liệu của ngày mai. “Ăn thua là do cách người ta đặt phụ phẩm vào đúng vị trí để tạo ra giá trị gia tăng hay không mà thôi”, ông nói.

Mỗi ngày các nhà máy chế biến tôm thải ra khoảng 1.000 tấn đầu tôm. Tới năm 2025, đầu tôm, vỏ tôm lột cần xử lý gấp ba lần số đang có hiện nay hay hơn nữa khi Việt Nam quyết tâm đưa ngành tôm đạt giá trị xuất khẩu 10 tỷ USD. Việt Nam hiện phải nhập khẩu 2,5 tỷ USD thức ăn giàu đạm về cho chăn nuôi. Ông Lộc tính nếu được khai thác hợp lý, giá trị gia tăng của phụ phẩm tôm có thể tạo ra giá trị gia tăng gấp trăm lần.

Sau bảy  năm hoạt động, hai nhà máy ở Cà Mau và Hậu Giang của Vietnam Food xử lý mỗi ngày 100 – 150 tấn nguyên liệu, trích xuất giá trị từ dưỡng chất, đa dạng hóa sản phẩm tạo ra bốn cụm sản phẩm dược phẩm, thực phẩm, thức ăn chăn nuôi và phân bón. Cuối năm 2019, trước khi đại dịch bùng phát, Vietnam Food đã giành giải thưởng sáng tạo trong cuộc thi toàn cầu về Dinh dưỡng cho tương lai (Future of Nutrition). Vietnam Food là công ty châu Á đầu tiên thắng giải ở châu Âu.

Việt Nam xài cả trăm ngàn tấn thuốc bảo vệ thực vật mỗi năm, chăn nuôi dùng kháng sinh gấp sáu lần các nước châu Âu, đứng thứ tư trong các nước xài nhựa… “Cần có giải pháp xanh để phát triển bền vững”, ông Lộc nói.

Khoa học công nghệ sẽ giải quyết được vấn đề “xài không được thì bỏ” nếu gắn việc quản lý chuỗi.

Chính phủ Iceland xem liên kết chuỗi cung ứng (trung tâm  nghiên cứu, chế biến, thương mại,  dịch vụ…) là cách tối ưu hóa chuỗi giá trị. Tái cấu trúc, phát triển sản phẩm từ  nhu cầu khách hàng. Kết quả, ngành cá tuyết đã sử dụng đến 95%  khối lượng đầu vào. Giá trị  phụ phẩm đạt 1,3 tỷ USD (năm  2010), gấp 1,5 lần giá trị chính phẩm. Theo ông Lộc, phụ phẩm tôm nếu đặt đúng vị trí có thể trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.Tất nhiên, phải có công nghệ tiên tiến kết hợp nhân lực, trí lực.

Tại Việt Nam công nghệ tái chế còn lạc hậu. Theo Giáo sư Stefano Pascucci, Đại học Exeter (Vương quốc Anh), muốn thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp để sử dụng hợp lý nguồn lực tự nhiên, để tái tạo phục hồi đất đai, nguồn nước và sử dụng các thành phần của hệ sinh thái một cách thông minh hiệu quả hơn- nên áp dụng theo chiều ngang – mỗi cụm chuyên canh chuyên biệt và hỗ trợ nhau chứ không phải theo chiều dọc là trồng trọt và chăn nuôi trong cùng một vùng. Người ta đã chế biến những phế phẩm của ngành trồng trọt thành sản phẩm đầu vào cho ngành chăn nuôi, rồi từ chất thải của ngành chăn nuôi làm thành phân bón cho ngành trồng trọt. Các vùng chuyên trồng trọt hoặc chuyên chăn nuôi có thể kết nối với nhau theo chuỗi lớn để trụ vững trước cú sốc về môi trường.

Được sử dụng lần đầu tiên vào năm 1990 bởi Pearce và Turner, thuật ngữ kinh tế tuần hoàn dựa trên quan điểm mọi thứ đều có thể là đầu vào của một quá trình sản xuất. Bản chất của kinh tế là thay vì kết thúc vòng đời phát thải thì nguyên liệu sẽ quay vòng khép kín, khôi phục theo hướng sử dụng năng lượng tái tạo, không dùng các hóa chất độc hại gây tổn hại tới việc tái sử dụng và hướng tới giảm thiểu chất thải thông qua việc thiết kế vật liệu, sản phẩm, hệ thống kỹ thuật và cả các mô hình kinh doanh trong phạm vi của hệ thống đó. Điều đó có ý nghĩa với ĐBSCL – nơi nguồn tài nguyên càng cạn kiệt, hệ lụy ngày càng lớn trong bối cảnh biến đổi khí hậu khó lường.

Hội thảo quốc tế Phụ phẩm nông nghiệp – Nguồn tài nguyên tái tạo do Bộ NN-PTNT tổ chức tại TP.HCM cuối tháng 9 cho biết: Ít nhất, 88,9 triệu tấn phụ phẩm sau thu hoạch từ cây trồng, quá trình chế biến nông sản đang bị bỏ phí, thậm chí gây ô nhiễm môi trường. Trong đó, ngành trồng trọt thải ra  (chiếm 56,7%); 61,4 triệu tấn phân gia súc, gia cầm từ ngành chăn nuôi (chiếm 39,1%); 5,5 triệu tấn từ ngành lâm nghiệp (chiếm 3,5%); 1 triệu tấn từ ngành thủy sản (10,6%). Phần sinh khối phụ phẩm nông nghiệp từ các cây trồng chính có thể cung cấp khoảng 43 triệu tấn phân hữu cơ.

Hoàng Lan (theo TGHN)

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này