09:25 - 09/10/2016
‘Việt Nam và Nhật Bản giao lưu văn hoá’ – biết người biết ta
Năm 1016, những cuốn sách hay lại tiếp tục được giới yêu sách sưu tầm sau giải thưởng Sách hay 2016 vừa diễn ra vào tháng 9.
Ít ai để ý cuốn sách Việt Nam và Nhật Bản giao lưu văn hoá (1) của nhà nghiên cứu Vĩnh Sính (2), giải Sách hay 2015 đã trao năm ngoái sau mười năm xuất bản nay đã được in lại vào những ngày cuối tháng 9 năm nay.
Trong cuốn sách dày 501 trang này, hầu hết các tiêu đề của nó đều mang tính thời sự, như: Hồn Đại Việt giọng Hàn Thuyên – Vị trí lịch sử của Trung Quốc đối với Việt Nam và Nhật Bản; Những người mở đầu nền mậu dịch Nhật – Việt: Suminokura Ryôi và Yoichi; Trục giao lưu văn hoá Nhật Bản – Trung Quốc – Việt Nam vào đầu thế kỷ 20….
Mối quan hệ giữa Phan Bội Châu và Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc (1924 – 1925) – Giới thiệu tài liệu mới phát hiện; Văn hoá và con người Việt Nam dưới cặp mắt của Shiba Ryôtarô; Giáo dục đại học Việt Nam trước ngưỡng cửa thế kỷ 21 – Vài ý kiến đóng góp dựa trên kinh nghiệm các nước Đông Á láng giềng…
Hay phần Dịch thuật khảo cứu là tư liệu nghiên cứu rất giá trị: Chu Thuấn Thuỷ (1600 – 1682) và An Nam cung dịch kỷ sự.
Và cả những tiêu đề về nghệ thuật rất thú vị Matsui Bashô và Lối lên miền Oku; Đọc Vĩnh Sính dịch Bashô.
Về văn hoá, tác giả Vĩnh Sính mở đầu lời tựa cuốn sách một cách khách quan, nghiêm cẩn, ông viết: “Nhật Bản đối với người Việt Nam vừa có vẻ gần gũi, lại vừa có vẻ xa xôi.
Gần gũi bởi lẽ Nhật Bản và Việt Nam cùng nằm trên ngoại vi (periphery) của Trung Quốc; trước thời cận đại, cả hai nước đã tiếp thu với mức độ khác nhau nhiều yếu tố của văn hoá Trung Hoa như chữ Hán, Nho giáo và Phật giáo.
Trên thực tế, ý thức “đồng văn đồng chủng” (cùng chung một nền văn hoá [chữ Hán] và cùng một chủng tộc [da vàng] chi phối mạnh mẽ nhãn quan và tiềm thức của nhiều người Việt mỗi khi tiếp cận Nhật Bản, không riêng gì trường hợp của những sĩ phu yêu nước trong phòng trào Đông Du vào đầu thế kỷ 20, mà ngay cả trí thức của nhiều thế hệ sau đó”.
Trong một bài viết nhân chuyến đi dự hội nghị ở Hàn Quốc, tác giả Vĩnh Sính cũng nhắc lại bài phát biểu của giáo sư Hà Phương Xuyên, phó hiệu trưởng đại học Bắc Kinh mà theo tác giả, rất đáng để người Việt suy ngẫm, tác giả cho rằng: “Dù chúng ta có đồng ý hay không đồng ý với các giai đoạn của văn minh nhân loại hay cách dùng những thuật ngữ của ông, ít ra chúng ta có thể đồng ý với ông trên hai điểm chính: (1) Trong thế giới ngày nay, nước nào muốn vươn lên thì nước đó phải có đủ người tài năng có óc sáng tạo, nắm vững thông tin và khoa học kỹ thuật tiên tiến của thời đại, (2) Giao lưu văn hoá giữa các nước là xu thế của thời đại và sẽ ngày càng gia tăng tốc độ.
“Có điều chúng ta cần tự hỏi mình là trong cuộc đấu tranh bằng trí óc này chúng ta đã quyết tâm thành tâm thành ý, chuẩn bị hành trang cho chính chúng ta hay chưa?
“Hành trang chuẩn bị chu đáo, “ngon lành” thì dễ kiếm được bạn đồng hành, ai cũng muốn đi chung, người dân trong nước nhân đó có thể vươn lên mà học hỏi, làm ăn hay tranh đua với người nước khác, vận nước do đó có thể hưng thịnh.
“Nếu hành trang cho chính mình cứ vì lý do này hay lý do nọ mà chưa chuẩn bị cho đàng hoàng, lôi thôi luộm thuộm, thì dễ bị người ta bỏ rơi, ngay cả chính người mà mình vẫn hằng tin sẽ là bạn đồng hành”.
Ông cũng viết thêm: “Dĩ nhiên, nhân tố chủ yếu quyết định việc thành bại trong cuộc đua này là giáo dục. Ngoài chức năng dạy dỗ và đào tạo, giáo dục còn là yế u tố quyết định tương lai kinh tế, chính trị và quốc phòng của đất nước thế kỷ 21”.
Trần Hoài Khanh
Theo TGTT
(1) Việt Nam và Nhật Bản giao lưu văn hoá, cuốn sách do DT Books và NXB Khoa Học Xã Hội liên kết ấn hành tháng 9/2016.
(2) Tác giả Vĩnh Sính (1944 – 2014) là giáo sư sử học tại ĐH Alberta, Canada. Ông chuyên nghiên cứu về lịch sử tư tưởng Nhật Bản, về giao lưu văn hoá và tri thức giữa Nhật Bản và Đông Nam Á. Ông từng là thành viên nghiên cứu tại viện Khoa học xã hội và khoa luật ĐH Tokyo; giáo sư thỉnh giảng tại ĐH Meiji, ĐH Quốc gia Hà Nội, trung tâm Nghiên cứu văn hoá quốc tế Nhật Bản.
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này