15:31 - 18/03/2016
Y học và chứng cớ
Nếu không tiến hành giải phẫu tử thi, những cái chết trong y khoa sẽ không được làm sáng tỏ, những sai lầm nếu có trong điều trị không được rút ra và y khoa sẽ khó phát triển.
Tại Mỹ, tuần qua ca ghép tử cung đầu tiên đã thất bại. Công chúng Mỹ và thân nhân bệnh nhân không nghi ngờ về nguyên nhân thất bại vì đã có chuyên môn phân xử.
Trong khi đó, tuần qua dù ca em bé tử vong sau chích ngừa ở Đồng Nai có kết quả giải phẫu tử thi, nhưng nhiều người vẫn không tin.
Học hỏi từ thất bại
Thất bại của việc ghép tử cung cho cô Lindsey, 26 tuổi, tại bệnh viện Cleveland là một cú sốc cho y học Mỹ vì đây là ca đầu tiên trong loạt mười ca ghép tử cung lên kế hoạch nhằm giúp những phụ nữ không tử cung có khả năng mang thai và sinh con như người thường.
Háo hức và kỳ vọng như thế, mà tay nghề của bác sĩ Mỹ nào kém cạnh gì, nếu không nói thuộc tốp đầu thế giới, thế mà ca ghép đầu tiên lại bất thành.
Ngay sau khi người nhận xuất hiện biến chứng dẫn đến việc phải cắt bỏ tạng ghép, các bác sĩ đã sinh thiết tử cung để xem xét đây có phải là hiện tượng đào thải, nhưng không có bất kỳ dấu hiệu nào xác nhận chuyện này.
Lý giải thất bại, theo TS Alexander Maskin của đại học Nebraska có nhiều giả thiết, ngoài việc hệ miễn dịch người nhận đào thải tạng ghép còn có khả năng nhiễm trùng hoặc vấn đề về mạch máu kết nối tử cung để cung cấp máu.
“Tôi nghĩ trong vài ngày hay vài tuần tới, nhóm chuyên gia bệnh viện Cleveland sẽ biết được nguyên nhân và sẵn sàng chia sẻ bài học cho các đồng nghiệp”, TS Maskin nói. Được biết, ngoài Cleveland còn ba trung tâm y học Mỹ cũng lên kế hoạch ghép tử cung. Thất bại tuy buồn nhưng là bài học để mọi chuyện đi tới tốt đẹp hơn.
Y học ngày nay phát triển mạnh nhờ vào chứng cớ. Trường hợp của Lindsey (bệnh nhân còn sống), để xác định nguyên nhân thất bại trong điều trị, sinh thiết (biopsy) (lấy một mẫu mô bệnh để xét nghiệm tìm nguyên nhân) là một trong những giải pháp cần tính đến.
Nhưng nếu đó là ca tử vong, y học cần đến tử thiết (autopsy) hay giải phẫu tử thi để tìm hiểu lý do bệnh nhân chết.
Khác với những quốc gia tiên tiến, ở nước ta giải phẫu tử thi sau thất bại trong điều trị không được nhiều người dân ủng hộ vì tâm lý xót thương – mong muốn thân xác người thân mình được toàn vẹn, hoặc lý do tôn giáo – để hình hài đầy đủ còn đầu thai vào kiếp sau.
Nhưng dưới góc cạnh y học, việc không xác định được nguyên nhân tử vong qua giải phẫu tử thi đã dẫn đến những nghi ngờ, chia rẽ giữa ngành y tế và công chúng, chưa kể khiến y học không phát triển được vì không thể xác định nguyên nhân để có giải pháp khắc phục.
Chẩn đoán chưa chính xác
Tháng qua, cái chết đột ngột của một tiếp viên hàng không sau phẫu thuật chân khiến dư luận xôn xao. Tuy nhiên, việc giám định pháp y nhằm xác định nguyên nhân tử vong đã đi vào ngõ cụt vì người nhà bệnh nhân từ chối cho giải phẫu tử thi.
Trường hợp này không khác mấy so với nhiều ca tử vong trong bệnh viện, đặc biệt những ca tử vong sau chích ngừa ở nước ta thời gian qua. Vì thế, khi giới chuyên môn đưa ra giả thiết tử vong (do cơ địa, bệnh tiềm ẩn) gần như nó bị người dân phản ứng.
Tuy nhiên, ngay cả khi có kết quả giải phẫu tử thi, không ít người dân vẫn nghi ngờ. Tuần qua, một cháu bé tử vong sau chích Quinvaxem ở Đồng Nai, sau khi khám nghiệm tử thi, cơ quan chức năng đã xác định nguyên nhân do phản ứng phản vệ, nhưng trên cộng đồng mạng không ít người vẫn “dè bỉu” cho rằng vắc xin mới chính là thủ phạm.
Theo các nhà chuyên môn, đến nay giải phẫu tử thi là biện pháp tin cậy nhất trong việc xác định nguyên nhân tử vong, tình trạng sức khoẻ của nạn nhân trước khi chết và làm rõ xem những biện pháp trị liệu y khoa trước khi nạn nhân chết có phù hợp hay không.
Vì thế, nếu không tiến hành giải phẫu tử thi, những cái chết trong y khoa sẽ không được làm sáng tỏ, những sai lầm nếu có trong điều trị không được rút ra và y khoa sẽ khó phát triển. Trong một số trường hợp, nếu được bệnh nhân đồng ý trước đó, giải phẫu tử thi còn phục vụ việc giảng dạy hoặc nghiên cứu y khoa.
Năm 2005, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Histopathology cho thấy 1/3 giấy chứng tử tại Anh đưa ra nguyên nhân tử vong không chính xác và 1/2 trường hợp giải phẫu tử thi đã cho thấy bệnh nhân tử vong vì những lý do không được bác sĩ lưu tâm.
Một khảo sát hồi cứu công bố vào năm 2004 trên tạp chí JAMA Internal Medicine còn cho thấy trong 694 chẩn đoán đưa ra lý giải bệnh nhân tử vong, thì qua giải phẫu tử thi người ta phát hiện 171 chẩn đoán không chính xác, trong đó có 21 ca ung thư, 12 ca đột quỵ não, 11 ca nhồi máu cơ tim, 10 ca thuyên tắc phổi, 9 ca viêm nội tâm mạc và nhiều ca khác.
Nhận xét về những tranh cãi của người nhà và dư luận quanh ca tử vong của tiếp viên hàng không tháng qua, bác sĩ Võ Xuân Sơn (phòng khám quốc tế Exson) cho biết cần tổ chức cuộc vận động cho ra đời một quy định bắt buộc giám định pháp y cho mọi trường hợp tử vong, hoặc ít nhất là mọi trường hợp đột tử. Ông nói: “Các thầy thuốc không thể cứ mãi vừa bị trói tay, lại vừa bị bắt phải tạo ra những tác phẩm tuyệt hảo”.
Bình Yên
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này