09:56 - 02/04/2022
Vật lộn với hậu Covid – 19
Vui mừng không lâu sau khi vượt qua Covid-19, nhiều bệnh nhân lại rơi vào “cuộc chiến” hậu Covid-19 với nhiều khổ sở trong sinh hoạt đời thường.
Không phải “bệnh vờ”
Khi mắc Covid-19 hồi tháng 8/2021, chị M.T, 34 tuổi, ngụ tại quận Bình Thạnh – TP.HCM, phải trải qua 2 tuần điều trị ở bệnh viện và 3 tuần hồi phục ở nhà. Những tưởng căn bệnh sẽ đi qua sau khi mọi kết quả xét nghiệm đều trở về bình thường thì chị vẫn cảm nhận một loạt các bất ổn kỳ lạ: mệt mỏi, thở hụt hơi, đau nhức người. Đi khám bệnh, các bác sĩ chuyên khoa không phát hiện bất thường nên khuyên chị về nhà tăng cường vận động như đi bộ, đạp xe. Thế nhưng thay vì giúp chị T. cải thiện, các hình thức tập luyện này lại làm chị thêm khó chịu. Chị nói: “Chỉ cần đi bộ 5 phút là nhịp tim của tôi đập nhanh như ngựa phi và thở không ra hơi”.
Chị H.H., 36 tuổi, ngụ tại quận Phú Nhuận – TP.HCM, cũng trong hoàn cảnh tương tự, nhưng chị còn có thêm chứng hay quên và khó ngủ. Chị kể: “Tôi có cảm tưởng bộ não nhiều lúc bị xóa trắng, ngay cả chiếc bàn chải đánh răng của mình tôi cũng không phân biệt dù nó khác màu với bàn chải của con. Nhưng điều khổ nhất là mỗi tối tôi chỉ ngủ được vài ba tiếng, nên sáng dậy rất mệt”. Không thể xác định có bao nhiêu người bị những phiền toái kéo dài sau khi mắc Covid-19, điều mà y học xác nhận bằng cái tên “hội chứng hậu Covid-19” hay “hội chứng Covid-19 kéo dài”.
Cho đến nay y học vẫn chưa giải thích được nguyên nhân nào dẫn đến hội chứng này. Đáng nói là hậu Covid-19 có nhiều triệu chứng khác nhau và đa phần lại không thể giải thích được bằng các xét nghiệm thông thường, vì thế nhiều bác sĩ đã bỏ sót bệnh nhân hoặc chẩn đoán nhầm họ bị rối loạn tâm lý hay… bệnh vờ. Một bác sĩ nổi tiếng về bệnh truyền nhiễm tại TP.HCM nói: “Đến cuối năm qua tôi mới thừa nhận có hậu Covid-19 chứ trước đó tôi vẫn nghĩ bệnh nhân bị hội chứng này là do họ lo âu, bất ổn tâm lý, stress nặng sau một thời gian dài chữa trị Covid-19”.
4 nguy cơ mắc hậu Covid-19
Bằng những xét nghiệm chuyên sâu và tầm soát kỹ lưỡng, gần đây một số nghiên cứu nước ngoài đã phát hiện được 4 yếu tố có thể làm tăng nguy cơ dẫn đến hậu Covid-19, đó là sự tăng cao của RNA virus sớm trong giai đoạn nhiễm bệnh, sự hiện diện của một số tự kháng thể, sự tái hoạt hóa virus Epstein-Barr và mắc đái tháo đường tuýp 2. Người ta thấy các yếu tố này dường như đã gây ra những xáo trộn ở nhiều cơ quan trong người như não, phổi, tim mạch, hệ miễn dịch, hệ tuần hoàn và dẫn đến các triệu chứng của hậu Covid-19.
Một bài báo đăng trên tờ The New York Times hồi tháng 2/2022 dẫn lý giải của bác sĩ David Systrom, bệnh viện Phụ nữ và Brigham TP Boston (Mỹ): “Kết quả chụp CT và xét nghiệm không phát hiện điều gì bất thường ở bệnh nhân hậu Covid-19. Theo tôi tình trạng hụt hơi, mệt mỏi, mất trí nhớ của bệnh nhân là do thiếu hụt máu, ôxy cung cấp cho các bộ phận trong người họ”. Nguyên nhân gây thiếu hụt máu, ôxy được cho là do viêm nhiễm các mạch máu nhỏ, vẫn tiếp tục tồn tại dù bệnh nhân đã hết mắc Covid-19 và được xác nhận bằng các xét nghiệm thường quy. Xáo trộn ở nhiều cơ quan khiến người mắc hậu Covid-19 có những triệu chứng “dở khóc, dở cười”. Một bệnh nhân nữ than thở: “Khi chạy xe đến ngã tư, đầu óc tôi biết rõ đèn đỏ phía trước và phải dừng lại, nhưng chân tôi lại không nghe lời cần phải đạp thắng. Thế là xe tôi đâm thẳng vào xe phía trước, may mắn là không thiệt hại nghiêm trọng”.
Tình trạng này được gọi là xáo trộn nhận thức (sương mù não) – gồm hiện tượng giảm tập trung, mau quên, khó tìm từ ngữ để nói – và vẫn chưa được y học hiểu rõ. Các chuyên gia thần kinh của đại học Stanford (Mỹ) lý giải, có thể hiện tượng nhiễm Covid-19 đã kích hoạt quá mức các tế bào miễn dịch microglia, tương tự như quá trình gây suy giảm trí nhớ và mau quên của người già hay người mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.
Đi khám nếu có dấu hiệu nghi ngờ
TS.BS Lê Thị Thu Hương, trưởng khoa Hô hấp – nội cơ xương khớp, bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết: “Theo nghiên cứu nước ngoài có 10 – 35% người mắc Covid-19 sau khi hết bệnh sẽ bị hậu Covid-19. Hội chứng này thường xuất hiện 3 tháng sau khi khỏi Covid-19, kéo dài tối thiểu 2 tháng và không thể giải thích bằng những nguyên nhân khác”.
Còn theo TS.BS Nguyễn Như Vinh, trưởng khoa Thăm dò chức năng hô hấp Bệnh viện Đại học Y dược (BV ĐHYD) TP.HCM, người lớn tuổi, người có nhiều bệnh nền (tăng huyết áp, suy tim, đái tháo đường, hen, COPD), người mắc Covid-19 nặng sẽ dễ mắc hậu Covid-19. Bác sĩ Vinh nhận định, người sau khi khỏi Covid-19 có thể nảy sinh các vấn đề tâm lý, lo lắng quá mức, tưởng tượng làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Ông nói: “Lợi dụng tâm lý hoang mang, lo lắng của bệnh nhân một số nơi quảng cáo có thuốc uống chữa khỏi hậu Covid-19. Có đến hơn 200 triệu chứng hậu Covid-19, không có thuốc nào chữa hết tất cả”.
Theo bác sĩ Hương, nếu có dấu hiệu nghi ngờ hậu Covid-19 thì bệnh nhân có thể đi khám ở tuyến cơ sở, bệnh viện quận huyện hoặc bệnh viện thành phố tùy mức độ triệu chứng. “Phải khẳng định, không phải ai nhiễm Covid-19 rồi cũng bị hậu Covid-19. Vì thế những người không thuộc diện nguy cơ, hoàn toàn khỏe mạnh sau khi hết bệnh thì không nên lo lắng.Họ có thể khám tổng quát như khám sức khỏe hàng năm”, bác sĩ nói.
Một số địa chỉ khám và chữa hậu Covid-19 tại TP.HCM:
Bệnh viện Nhân dân Gia Định (1 Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh): Bệnh nhân nghi ngờ hậu Covid-19 sẽ được bác sĩ chỉ định khám các chuyên khoa mà bệnh nhân có triệu chứng. Nếu thuộc diện BHYT, bệnh nhân sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi BHYT.
Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM (215 Hồng Bàng, quận 5): Phòng khám hậu Covid-19 tiếp nhận khám, điều trị và theo dõi các tình trạng sau nhiễm Covid-19 có biểu hiện khó thở, mệt mỏi, ho, đau ngực, hay quên, rối loạn tâm lý…
Bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM (179 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, quận 3): Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc đông dược, các phương pháp không dùng thuốc (xoa ấn huyệt, châm cứu, cấy chỉ), thực dưỡng, tập luyện.
Bình Yên (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này