14:15 - 03/11/2016
Trả giá vì kháng thuốc
H. là bác sĩ, anh hiểu chuyên môn, nên biết được sự thật về cái chết của người thân. Những cái chết liên quan đến kháng thuốc như ông L. ngày càng nhiều trong thời nay, nhưng không nhiều người biết đến.
Cuối tháng qua là năm tháng ngày mất của ông N.V.L, 65 tuổi, ngụ tại quận 11, TPHCM. Bị suy tim mạn tính nhiều năm nên sự ra đi của ông được nhiều người thân hiểu do diễn tiến của bệnh tật, nhưng con trai ông giải thích khác.
H. chia sẻ: “Cha tôi mất vì kháng thuốc kháng sinh. Trong lần nhập viện sau cùng, nằm được mười ngày ông bị thêm viêm phổi. Do các kháng sinh thường đều kháng nên bác sĩ phải phối hợp nhiều kháng sinh nặng. Kháng sinh nặng thì độc tính nhiều, dùng được hai tuần thì ông mất vì suy thận”.
Những con số chóng mặt
H. là bác sĩ, anh hiểu chuyên môn, nên biết được sự thật về cái chết của người thân. Những cái chết liên quan đến kháng thuốc như ông L. ngày càng nhiều trong thời nay, nhưng không nhiều người biết đến bởi trong giấy xuất viện có lẽ chẳng ai ghi nguyên nhân tử vong là kháng thuốc.
Trước đây, nói về kháng kháng sinh người ta thường nói đến chuyện kéo dài thời gian nằm viện, tốn kém do chuyển từ kháng sinh bình thường sang kháng sinh mắc tiền, nhưng giờ đây người ta nói đến… tử vong.
Thật vậy, mỗi năm thế giới có 700.000 người chết vì vi khuẩn kháng kháng sinh. Nhưng với đà này, theo cảnh báo của Chính phủ Anh đưa ra giữa năm nay, con số đó sẽ là 10 triệu người trước năm 2050.
Ở Việt Nam, nguy cơ đó đang hiện diện. ThS.BS Nguyễn Phú Hương Lan, phó trưởng khoa xét nghiệm bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM, nói: “Từ năm 2010 đến nay, mỗi năm vi khuẩn kháng kháng sinh ở bệnh viện này tăng 5 – 10%. Những kháng sinh thường dùng cho bệnh nhân như ceftriazone, fluoroquinolone, carbamenem bị vi khuẩn kháng rất nhiều”.
Thật đáng lo, nhưng đáng lo hơn khi tình hình lại trở nên phổ biến. BS Hương Lan nói tiếp: “Khảo sát của Vinares, dự án quốc tế nhằm kiểm soát vấn đề kháng kháng sinh tại Việt Nam, thực hiện tại 16 bệnh viện lớn trên cả nước cho thấy kháng sinh carbamenem đã bị kháng đến 60 – 70%. Như thế đó là tình hình của cả nước chứ không chỉ riêng một địa phương nào”.
Tình hình đúng là phổ biến, vì nhìn qua nghiên cứu kháng kháng sinh ở bất kỳ bệnh viện nào, người ta cũng thấy những con số đáng ngại.
Một nghiên cứu của khoa hồi sức tích cực và chống độc của bệnh viện Trưng Vương TPHCM năm 2010 cho thấy Acinetobacter baumanii, vi khuẩn gây bệnh phổi nhiều nhất ở khoa vào lúc đó, kháng hầu hết các kháng sinh với mức độ hơn 80%.
Ngay cả tại bệnh viện đa khoa Quảng Nam, bệnh viện của một địa phương nhỏ, khảo sát năm qua cũng cho thấy kháng kháng sinh ở “mức báo động” và là “mối quan tâm của mọi bác sĩ điều trị”.
Bác sĩ bị áp lực kê kháng sinh
Theo ThS.BS Nguyễn Như Vinh, trưởng khoa thăm dò chức năng bệnh viện đại học Y dược TPHCM, phần lớn bệnh viêm đường hô hấp không cần kháng sinh, nhưng phụ huynh nào mang con đi khám bệnh cũng buộc bác sĩ cho kháng sinh. Giải thích cho họ rất mất thời gian và rắc rối, vì thế nhiều bác sĩ phải kê kháng sinh cho xong.
“Bác sĩ và phụ huynh đều thoải mái, nhưng đứa trẻ có nguy cơ kháng kháng sinh vì dùng thuốc không đúng chỉ định”, ông nói.
Thành trì cuối cùng Colistin lung lay
Cũng với vi khuẩn Acinetobacter baumanii, nghiên cứu trung tâm hô hấp bệnh viện Bạch Mai vào năm 2011 cho một kết quả đáng lo hơn. Đó là tác nhân hàng đầu gây viêm phổi bệnh viện và viêm phổi liên quan đến thở máy, nhưng thực tế nó chỉ còn nhạy với một kháng sinh là Colistin.
Từ tháng 5 năm nay, Colistin nổi lên như một ngôi sao vì liên quan đến vi khuẩn E. Coli kháng thuốc ở một phụ nữ Mỹ. Không còn được xem là một vi khuẩn tầm thường nữa, con E. Coli này được gọi là “siêu khuẩn” (super bug) vì chứa gen kháng thuốc mcr-1, loại gen giúp vi khuẩn kháng với Colistin, kháng sinh vốn chỉ được sử dụng như giải pháp cuối cùng sau khi mọi kháng sinh khác… “đầu hàng”.
“Ở nước ngoài, các kháng sinh quan trọng chỉ được dùng cuối cùng cho bệnh nhân, nhưng hiện nay ở bệnh viện nước ta nó lại được dùng nhiều và đại trà, tình trạng này từ từ khiến cho mọi kháng sinh sẽ bị lờn thuốc”, BS Hương Lan lo ngại.
Trong bệnh viện bác sĩ dùng kháng sinh đời cuối và đắt tiền, nhưng ngoài đời người ta còn “xài sang” hơn nhiều khi Colistin cùng nhiều kháng sinh cao cấp khác được dùng… cho heo.
Cứ lên mạng tra sẽ thấy, người ta tìm được vô số hướng dẫn sử dụng Colistin cho vật nuôi. Thậm chí một công ty sản xuất thuốc thú y nổi tiếng còn chỉ cách phối hợp Colistin với một kháng sinh cao cấp khác như… “cặp đôi hoàn hảo” để trị bệnh cho heo.
Nhưng theo một bác sĩ chuyên ngành nhiễm, trước đây bệnh viện không có Colistin chính thức dùng cho bệnh nhân, phải dùng hàng xách tay. Gần đây một công ty nhập thuốc về, nhưng giá rất đắt, khoảng 2 triệu đồng/ngày.
Tuy nhiên, để tránh kháng Colistin, bác sĩ phải kết hợp nó với một kháng sinh cao cấp khác. Vì thế nếu bệnh nhân kháng các kháng sinh khác và phải dùng đến “giải pháp cuối cùng” này, vị chi mỗi ngày họ phải mất… 4 – 5 triệu đồng!
Tuy nhiên, vấn đề không chỉ như thế. BS Hương Lan nói: “Với tình trạng sử dụng kháng sinh không được kiểm soát trong chăn nuôi như hiện nay, khi ăn uống người tiêu dùng sẽ dung nạp một lượng nhỏ kháng sinh. Nồng độ này không đủ tiêu diệt vi khuẩn, nhưng lại giúp vi khuẩn làm quen và tạo ra cơ chế đề kháng kháng sinh”.
Nếu thành trì Colistin bị đánh sập, chuyện gì sẽ xảy ra? Đó là “thời kỳ tăm tối” như các chuyên gia quốc tế cảnh báo. Khi đó chỉ cần nhiễm siêu khuẩn kháng thuốc E. Coli, ai cũng có thể chết dễ dàng vì không còn thuốc điều trị?
bài, ảnh Phan Sơn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này