21:45 - 11/01/2019
Tín hiệu vui từ cuộc chiến chống thiếu tạng ghép
Thế giới những ngày cuối năm 2018 xúc động trước hình ảnh anh Raymond Thompson đi khắp nơi với tấm giấy dán sau ba lô có dòng chữ “Cần một quả thận cho vợ tôi”, để kêu gọi một ai đó hiến thận cứu vợ mình.
Không thể cầu toàn
Bức ảnh do Lilit Marcus, biên tập viên đài CNN, tình cờ chụp được và đăng tải lên Twitter. Vài giờ sau, ảnh lan đi với tốc độ chóng mặt. Những người nổi tiếng như nam diễn viên Zach Braff, cựu tay vợt số một thế giới Martina Navratilova, người mẫu kiêm diễn viên Evan Rachel Wood, hay Sarah Hyland, nữ diễn viên mới đây được ghép quả thận thứ hai, cũng chia sẻ.
Raymond hiện sống với vợ – Mylen và cô con gái bốn tuổi – Rachel, ở Brooklyn (Hoa Kỳ). Cách đây hai năm, bác sĩ xác định Mylen mắc bệnh thận giai đoạn cuối cần chạy thận nhân tạo để kéo dài cuộc sống.Nhưng sức khoẻ của cô ngày càng suy sụp và ghép thận là giải pháp khả thi. Những thành viên của gia đình Raymond sẵn sàng hiến thận, nhưng không một ai phù hợp, thế là anh phải nhờ cậy cộng đồng.
Raymond cho biết mình làm như thế với cảm hứng từ câu chuyện của ông Rob Leibowitz, người đầu năm 2018 đã mặc chiếc áo thun với dòng chữ sau lưng: “Tôi đang cần thận, nhóm máu 0+”, kèm theo số điện thoại, đi chơi cùng với con ở khu vui chơi Disney World. Khi đó, thông tin về người đàn ông 60 tuổi phải chạy thận suốt bốn năm trời cũng được lan truyền. Hơn 50 người đồng ý hiến thận cho ông, sau khi sàng lọc kỹ tiêu chuẩn, cuối cùng bác sĩ cũng tìm được người cho phù hợp. Đó là một người đàn ông có hai con gái, bỏ ra 16 giờ đi xe buýt từ Indiana đến New York, nơi Rob ở, để được xét nghiệm cho tạng.
Thiếu tạng ghép là vấn đề sức khoẻ lớn của mọi quốc gia, dù đó là một nước tiên tiến có phong trào hiến mô tạng mạnh mẽ. Theo Mạng lưới chia sẻ bộ phận con người Hoa Kỳ (UNOS), vào năm 2017 số ca hiến tạng từ người cho chết não ở nước này là 10.281, tăng hơn 3% so với năm 2016 và tăng đến 27% so với mười năm trước, nhưng số người chờ ghép tạng vẫn rất dài, hơn 115.398 người, vì cứ 10 phút có một người gia nhập danh sách đó.
Để giải quyết tình trạng này, các nhà chuyên môn đã tìm mọi “kẽ hở” để làm tăng số tạng ghép. Giữa năm qua, một nghiên cứu của TS Mark Eckman, đại học Cincinnati, cho thấy những người chờ ghép nhiễm viêm gan siêu vi C hoàn toàn có thể tiếp nhận an toàn một quả thận từ người cho cũng mắc bệnh này.
Theo Eckman, việc chữa viêm gan C hiện nay dễ dàng và ít độc hơn trước đây. Thuốc mới ít tác dụng phụ và gần như chữa lành bệnh 100%, vì thế nếu tận dụng nguồn thận từ người mắc bệnh viêm gan C, người chờ ghép sẽ có nhiều cơ hội được cứu chữa. Không những thế, giải pháp này cũng làm giảm chi phí cho bệnh nhân. Một người chờ ghép thận không bệnh phải đợi trung bình hai năm, mỗi năm mất 90.000 USD để chạy thận nhân tạo, nhưng nếu ghép thận có nhiễm siêu vi gan C, người ta chỉ cần đợi tám tháng.
Tận dụng tạng ghép ít hoàn hảo
Nhật báo Washington Post số ngày 20/12/2018 đã có một bài dài kêu gọi giới y khoa cần suy nghĩ lại việc loại bỏ các tạng ghép không hoàn hảo như trước nay. Bài báo có tựa đề Những cuộc đời mất đi, mô tạng bị phí phạm (Lives lost, organs wasted). Tại Mỹ, những cái chết trẻ do lạm dụng ma tuý là khá nhiều. Nếu đồng ý hiến tặng, đó chính là nguồn cung cấp tạng không nhỏ cho người có nhu cầu.Nhưng vấn đề là nhiều người hiến tạng lại nhiễm viêm gan C, và thường bịcác trung tâm ghép tạng từ chối.
Có lý lẽ để làm chuyện này, chuyên gia ghép tạng Ryutaro Hirose của đại học California, nói: “Nếu ghép những mô tạng đó, người nhận có thể phải dùng nhiều thuốc mắc tiền và mất nhiều thời gian để hồi phục hơn”.
Nhưng trong vài năm qua, một số nghiên cứu, trong đó có nghiên cứu của TS Mark Eckman kể trên, cho thấy việc từ chối ghép những mô tạng ít hoàn hảo (như của người già, người có bệnh…) cho người cần ghép là sự phí phạm rất lớn, bởi ngay cả khi nhận một quả thận chất lượng không cao, cuộc sống của bệnh nhân cũng cải thiện hơn nhiều so với việc chờ đợi tạng ghép hoàn hảo.
George Loss, giám đốc viện Ghép đa cơ quan Ochsner ở New Orleans, nơi chuyên ghép những cơ quan bị các trung tâm khác “thải bỏ”, cho biết ông thường sử dụng ghép gan của người béo phì, uống rượu hoặc mắc bệnh có thể điều trị được như viêm gan C. Nhờ thế trong thập niên qua số ca ghép gan ở đây tăng gấp đôi, thậm chí hồi tháng 8 năm qua ông đã ghép thành công lá gan của một người hiến tạng 83 tuổi cho người khác. “Quá nhiều bệnh nhân nặng đang chờ đợi những cơ quan ghép hoàn hảo.Cần phải thay đổi điều đó”, ông nói.
Nhiều trung tâm y khoa ở Mỹ hiện nỗ lực thuyết phục bệnh nhân chấp nhận những bộ phận ghép ít hoàn hảo.Trong số đó có bệnh viện Mayo Clinic uy tín, nơi triển khai một nghiên cứu bốn năm về ghép phổi bị mất một số chức năng.Đã có 66 bệnh nhân được ghép thành công.
Jennilyn Green, 34 tuổi, bệnh nhân bị chứng xơ nang phổi, là thí dụ điển hình. Khi nghe bác sĩ đề xuất giải pháp ghép phổi ít hoàn hảo, cô ngần ngừ và hỏi lại: “Nếu ghép thất bại, tôi còn được nằm trong danh sách chờ ghép nữa không?”, bác sĩ nói vẫn được.
Nghe thế, Green đồng ý ngay. Cô nói: “Mỗi ngày trôi qua không được ghép tạng, bệnh tôi nặng hơn và tôi có thể chết bất kỳ lúc nào”. Bốn tháng sau ghép, cô về nhà và mỗi ngày có thể đi bộ trên máy tập. Lần đầu tiên sau nhiều năm cô cho biết mình có thể leo cầu thang mà không cần dừng lại nghỉ lấy sức.
Châu Giang (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này