11:05 - 21/03/2016
‘Thuốc y học cổ truyền cũng cần dùng đúng chỉ định’
Không nên nghĩ thuốc y học cổ truyền là an toàn tuyệt đối và có thể tự ý sử dụng. Thuốc chỉ an toàn nếu bệnh nhân được bác sĩ thăm khám và cho dùng đúng chỉ định.
Phóng viên Thế Giới Tiếp Thị đã trao đổi với bác sĩ chuyên khoa 2 Hà Thị Hồng Linh, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM về chủ đề dùng thảo dược, các loại thuốc đông y hiện nay.
– Thưa bác sĩ, thời gian qua rộ lên các xe đẩy bán một số cây cỏ như nở ngày đất, lược vàng, hoa atisô đỏ được quảng cáo chữa nhiều bệnh và không ít người dân tin tưởng mua về dùng. Bác sĩ nhìn nhận hiện tượng này như thế nào?
– Người dân mình khá dễ tin, nghe ai quảng cáo cây này, con kia chữa được bệnh thì tìm mua. Những sản phẩm này thường được quảng cáo rất thần thánh, trị được bá bệnh… Bà con thấy mình hoặc người nhà có một bệnh nào đó liên quan nên mua về, 1 đồn 10, 10 đồn 100, người này chỉ người kia.
– Liệu những cây cỏ đó có tác dụng như quảng cáo hay không?
– Mỗi cây thuốc chỉ có một nhóm tác dụng dược lý nhất định, vì thế nó chỉ có thể điều trị được một số bệnh nhất định. Không có chuyện một loại thảo dược có mọi tác dụng dược lý để trị bá bệnh.
Cũng có những cây cỏ có tác dụng bồi bổ, nâng sức đề kháng cơ thể. Khi bệnh nhân uống vào, cơ thể họ sẽ được nâng đỡ và vượt qua được bệnh tật chứ không phải cây cỏ này trị đích danh bệnh được nhắm đến.
Nhưng ngay cả với những cây thực sự là thuốc này, nếu muốn dùng bệnh nhân cũng cần được bác sĩ thăm khám, xem có phù hợp với cơ thể hay không, cần gia giảm liều hay không.
– Thuốc tây có hàm lượng rõ ràng, còn cây cỏ thì vô chừng, liệu như thế có nguy hiểm cho người dùng?
Việc tự chế biến thảo dược để dùng ẩn chứa nhiều nguy cơ. Nói một ngày uống chừng đó lá, nhưng lá thì có to, lá nhỏ, lá dài, lá ngắn, hàm lượng không rõ ràng, vậy uống làm sao? Chưa kể cân nặng và cơ địa mỗi người khác nhau, không thể ai cũng dùng giống nhau được.
Một điều cũng cần lưu ý là cây cỏ không dễ nhận biết, ngay cả thầy thuốc đôi khi còn nhầm lẫn, huống chi là người bình thường.
Thí dụ cây diệp hạ châu. Cách đây vài năm, có một bệnh nhân bị suy thận nhập viện điều trị, ban đầu người ta cho rằng nguyên nhân do uống diệp hạ châu kéo dài.
Nhưng khi bác sĩ tìm hiểu kỹ, hoá ra bệnh nhân đã tự thu hái một loại cây có vẻ ngoài gần giống cây diệp hạ châu và uống một thời gian dài cho đến khi phát hiện suy thận. Thực tế cây này hoàn toàn không phải là cây thuốc.
Ngay cả cây lược vàng, trước đây có dạo dân gian đồn thổi rất nhiều về cây này. Tuy nhiên, khi nhà chuyên môn mang ra phân tích thì nó cũng chỉ có một nhóm tác dụng nhất định.
Cách đây một năm, nhiều người cũng săn tìm mua cây nở ngày đất vì nghe nói nó chữa được bệnh gút, tiểu đường, cao huyết áp… Nhưng khi viện Y dược học dân tộc TPHCM thí nghiệm loại cây này trên chuột thì hàng loạt chuột… ngã ra chết!
– Trồng cây thuốc không hề đơn giản. Muốn có sản phẩm tốt, dược liệu cần được trồng trong điều kiện thổ nhưỡng phù hợp, môi trường sạch, bảo đảm điều kiện trồng trọt và thu hái. Vậy có lẽ những cây thuốc mọc trong tự nhiên khó bảo đảm chuyện này?
– Mỗi cây thuốc phải được trồng trong một môi trường phù hợp, như thế nó mới cho ra sản phẩm tốt. Chẳng hạn kim ngân hoa, nếu trồng ở khu vực phía Bắc, thời tiết lạnh, cây sẽ cho ra nụ rất nhiều và tồn tại dưới dạng nụ thời gian dài, lâu nở thành bông.
Nụ này được thu hái trước khi nở thành bông để tạo ra vị thuốc kim ngân hoa. Ngược lại, nếu trồng ở khu vực phía Nam, trời nắng nóng, nụ chỉ tồn tại thời gian rất ngắn rồi nở thành bông ngay. Trường hợp này, người ta trồng hầu như chỉ thu hoạch dây kim ngân, tạo ra vị thuốc kim ngân đằng.
– Bệnh viện từng gặp các trường hợp ngộ độc cây cỏ do tự ý sử dụng chưa?
– Có, trường hợp dùng cây thuốc giống diệp hạ châu kể trên là thí dụ. Nhưng phổ biến nhất vẫn là dị ứng ngoài da hay đường tiêu hoá.
Bản thân người nhà tôi dùng cây lược vàng cũng bị dị ứng. Nhưng ngộ độc cấp tính không đáng sợ bằng ngộ độc trường diễn và điều này rất khó xác định.
Nếu sử dụng cây cỏ tự trị bệnh không đúng cách (không đúng chỉ định, đó không phải là vị thuốc) thì khả năng ngộ độc trường diễn hoàn toàn có thể xảy ra.
Không nên nghĩ thuốc y học cổ truyền là an toàn tuyệt đối và có thể tự ý sử dụng. Thuốc chỉ an toàn nếu bệnh nhân được bác sĩ thăm khám và cho dùng đúng chỉ định.
Phan Sơn thực hiện
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này