10:25 - 28/12/2019
Thời gian và những thay đổi của cơ thể
Thời gian có thể gây ra bất lợi cho con người, và các nhà khoa học đã thử giải thích tại sao.
Tại sao cuối năm lại dễ bệnh?
TS Bradley Chipps, chủ tịch hội Miễn dịch, hen suyễn và dị ứng Hoa Kỳ, lý giải cuối năm những người bị dị ứng mùa dễ mắc bệnh nhiễm trùng, vì lúc này các virus nằm sẵn trong người họ sẽ có cơ hội mạnh lên để gây bệnh. Thêm vào đó, do hệ miễn dịch phải bận rộn đối phó với nhiều loại dị ứng, cơ thể không đủ lực để xử lý các tác nhân gây bệnh khác nhau.
Nhưng ngay cả nếu bạn không bị chứng dị ứng mùa, theo TS Chipps, những thay đổi bên ngoài như áp suất, nhiệt độ và gió cũng có thể tác động lên đường thở, nơi có hàng rào phòng thủ của hệ miễn dịch chống lại nhiễm trùng và cảm lạnh. Nghiên cứu của trường Y khoa Yale (Hoa Kỳ) cho thấy khi nhiệt độ phòng giảm xuống, khả năng ngăn chặn virus sinh sôi của cơ thể sẽ bị đảo lộn.
Akiko Iwasaki, giáo sư ngành sinh – miễn dịch trường Yale, nói: “Mỗi khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, cơ thể tìm cách chiến đấu bằng cách tiết ra các interferon để ức chế chúng. Nhưng nếu thân nhiệt giảm từ 37 độ C còn 33 độ C, đáp ứng miễn dịch cơ thể thay đổi và virus có cơ hội sinh sôi nhiều hơn”. Điều này giải thích tại sao khi trời chuyển từ hè sang thu, nhiệt độ bên ngoài giảm đi, người ta dễ cảm lạnh.
Vậy tại sao khi chuyển từ đông sang xuân, trời ấm lên, người ta cũng dễ mắc bệnh? Iwasaki giải thích, lúc này con người ra khỏi nhà sinh hoạt nhiều hơn, nhưng do thời tiết còn lạnh nên virus cảm lạnh có cơ hội truyền đi dễ dàng từ người này sang người kia.
Tại sao lớn tuổi dễ tăng cân?
Nhiều người khó giữ được trọng lượng cơ thể khi già đi. Nghiên cứu mới đây của viện Karolinska (Thuỵ Điển) đã tìm ra được lý do, đó là khả năng dự trữ mỡ của cơ thể giảm khi người ta thêm tuổi và điều này gây tăng cân.
Trong nghiên cứu đăng trên Nature Medicine, các nhà khoa học theo dõi tế bào mỡ của 54 người nam, nữ trung bình trong 13 năm. Trong thời gian này, mọi đối tượng, dù nam hay nữ, tăng cân hay mất cân, đều có hiện tượng giảm sút dự trữ lipid trong mô mỡ. Người nào không bù trừ tiến trình này bằng cách ăn ít đi, họ sẽ tăng trung bình 20% cân nặng.
Các nhà nghiên cứu cũng kiểm tra tiến trình xử lý lipid ở 41 phụ nữ phẫu thuật thắt dạ dày để giảm cân, và tìm hiểu tốc độ xử lý lipid có ảnh hưởng đến khả năng duy trì cân nặng của họ trong 4 – 7 năm sau phẫu thuật hay không. Kết quả chỉ những người trước khi phẫu thuật có tốc độ xử lý lipid thấp mới duy trì được cân nặng mất đi. Peter Arner, tác giả nghiên cứu chính, nói: “Lần đầu có một nghiên cứu cho thấy tiến trình điều hoà mô mỡ của con người thay đổi khi họ lớn tuổi, làm cho họ tăng cân, và điều này không phụ thuộc vào những yếu tố khác. Nghiên cứu mở ra những cách mới để điều trị béo phì”.
Những nghiên cứu trước đây chỉ ra cách để làm tăng tốc độ xử lý lipid là tập luyện nhiều. Nghiên cứu mới ủng hộ quan điểm này, và còn xác nhận những người phẫu thuật giảm cân sẽ duy trì được kết quả lâu dài nếu họ kết hợp với tập luyện nhiều.
Tại sao chào đời vào xuân, hè lại dễ chết vì bệnh tim?
Sinh nhật là thời điểm để chúc mừng nhau, nhưng theo nghiên cứu mới công bố trên tạp chí BMJ, người nào sinh vào mùa xuân hay mùa hè (đặc biệt từ tháng 3 – tháng 7) sẽ tăng nhẹ nguy cơ tử vong vì bệnh tim. Eva Schernhammer, giáo sư trường y khoa Harvard, đã phân tích hồ sơ sức khoẻ của gần 117.000 nữ điều dưỡng Mỹ, từ 30 – 55 tuổi, từ năm 1976 – 2014.
Trong 38 năm này, có hơn 43.000 người tử vong, gồm 8.360 ca liên quan đến bệnh tim. Không có mối liên quan nào nổi bật giữa thời điểm sinh và tử vong vì mọi nguyên nhân, nhưng những ai sinh vào mùa xuân và mùa hè sẽ tăng nguy cơ tử vong vì bệnh tim hơn so với người sinh vào mùa thu. Các nhà khoa học chưa giải thích đầy đủ mối liên quan này, nhưng theo họ có thể do nhiều yếu tố, như sự dao động theo mùa liên quan đến ăn uống, mức độ ô nhiễm không khí và việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trước và vài tháng sau sinh.
Các nghiên cứu trước đây nhận ra mối liên hệ giữa chào đời vào mùa xuân, mùa hè với nguy cơ gia tăng tử vong ở người sống ở Bắc bán cầu. Tuy nhiên, những nghiên cứu này không kiểm soát đủ các yếu tố như bệnh sử gia đình hay hoàn cảnh kinh tế, xã hội, trong khi nghiên cứu mới lại kiểm soát được. Schernhammer nói: “Cần nhiều nghiên cứu để xác nhận kết quả này, và giải thích tác động của thời điểm chào đời trên tỷ lệ tử vong vì bệnh tim”.
Châu Giang (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này