15:06 - 22/06/2018
Tầm soát để phát hiện sớm ung thư đại trực tràng
Mới đây, hội Ung thư Hoa Kỳ đã khuyến cáo người dân nên tầm soát ung thư đại trực tràng ở tuổi 45 thay vì 50, vì lo ngại bệnh nhân mắc bệnh ung thư này ngày càng trẻ.
TS.BS Nguyễn Hữu Thịnh, trưởng phòng Khoa học và đào tạo bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, đã nói về thay đổi này và liên hệ tại Việt Nam. Ông nói: “Tần suất mắc ung thư đại trực tràng ở Mỹ, châu Âu và Việt Nam khá giống nhau, xếp thứ 3 hoặc thứ 4 trong các loại ung thư mắc nhiều nhất. Một báo cáo tại hội thảo phòng chống ung thư TP.HCM cuối năm qua cho thấy, số ca mắc ung thư đại trực tràng ở TP.HCM đứng thứ 3 ở cả hai giới, trong khi trước đó là thứ 4. Như thế bệnh ung thư này có vẻ đang gia tăng”.
– Thưa bác sĩ, người ta cho rằng ung thư đang trẻ hoá, trong đó có ung thư đại trực tràng, điều đó đúng không?
– Ở Việt Nam, số người trẻ mắc ung thư ngày càng nhiều, điều này được lý giải có lẽ vì họ mắc bệnh sớm hoặc các phương tiện chẩn đoán ngày càng tốt, qua đó giúp phát hiện bệnh sớm hơn. Một số nghiên cứu thế giới cũng cho thấy bệnh nhân ung thư dường như đang trẻ hoá, vì thế vừa qua hội Ung thư Hoa Kỳ đã giảm độ tuổi tầm soát ung thư đại trực tràng từ 50 tuổi như trước đây, còn 45 tuổi. Thực sự có quốc gia như Singapore người ta còn tầm soát sớm hơn, ở 40 tuổi.Nhưng cần hiểu đây là bài toán kinh tế – y tế. Nếu thực hiện 45 tuổi như Mỹ, chi phí tầm soát có thểtăng lên hàng trăm tỷ USD.
– Nguyên nhân nào lý giải việc trẻ hoá ung thư?
– Cho đến nay những nghiên cứu của Mỹ vẫn chưa giải thích được nguyên nhân thực sự gây ra vấn đề này. Ung thư đại trực tràng có hai nhóm chính, nhóm liên quan di truyền và nhóm không liên quan di truyền. Ở nhóm đầu, bệnh nhân sinh ra đã có gien bệnh nên bệnh thường xảy ra sớm. Còn ở nhóm sau, khi phân tích các yếu tố nguy cơ kinh điển như ít vận động, ăn nhiều thịt, ít ăn rau, béo phì, hút thuốc lá… người ta thấy chúng không xuất hiện rõ ở người mắc bệnh sớm so với người còn lại. Như vậy có lẽ còn yếu tố nào khác chưa biết được cần phải nghiên cứu thêm.
– Qua thực tế làm việc, bác sĩ nhận thấy tình hình ung thư đại trực tràng tại bệnh viện đại học Y dược TP.HCM như thế nào?
– Thực tế tuần nào tôi cũng mổ vài ba bệnh nhân trẻ hơn mình, dưới 40 chứ chưa nói 45 tuổi. Như ngày hôm qua, trong bốn ca mổ ung thư đại trực tràng, có một ca 32 tuổi và một ca 30 tuổi. Các ca này đều mắc lần đầu, không liên quan đến yếu tố di truyền và cũng không có các yếu tố nguy cơ nói trên. Điều này cho thấy xu hướng trẻ hoá ung thư đại trực tràng có vẻ đúng.
– Việc tầm soát ung thư đại trực tràng ở Việt Nam ra sao? Nên thực hiện ở tuổi nào?
– Tại các nước tiên tiến người ta có chương trình tầm soát cấp quốc gia do bảo hiểm y tế chi trả. Nước mình chưa có và chỉ mới dừng lại ở mức độ quan tâm của mỗi người. Chẳng hạn trong nhà hoặc chòm xóm có người ung thư thì người ta đi tầm soát. Khi khám bệnh, chúng tôi vẫn khuyên những người có nguy cơ mắc bệnh như có người thân trực hệ (cha mẹ, anh chị em ruột) bị ung thư đại trực tràng, bản thân mắc bệnh Crohn, viêm loét đại tràng mạn tính… nên tầm soát ở tuổi 40. Còn người không có nguy cơ trên nên tầm soát ở tuổi 50.
– Có xét nghiệm nào biết được một người có yếu tố di truyền mắc ung thư đại trực tràng không?
– Có chứ. Như với bệnh đa polyp mang tính gia đình, người ta thường xuất hiện các polyp ở đường tiêu hoá như dạ dày, ruột non, đại trực tràng. Không khó để xác định gien mắc bệnh này. Khi có gien, bệnh nhân cần tầm soát và phát hiện sớm polyp, nếu có thì chủ động cắt bỏ. Nhưng đây chỉ là giải quyết hậu quả chứ không thể can thiệp vào gien để nó không gây bệnh.
– Còn nước ta có đủ các biện pháp tầm soát ung thư đại trực tràng chưa?
– Tại các bệnh viện hàng đầu, người ta có thể tầm soát bệnh bằng biện pháp đơn giản là xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân, cho đến cao cấp như nội soi đại tràng, nội soi đại tràng ảo (chụp CT scan rồi dựng hình).
– Khả năng điều trị ung thư đại trực tràng như thế nào?
– Tại bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, tỷ lệ bệnh nhân ung thư sống năm năm sau điều trị nói chung đạt mức 70%. Nếu phát hiện bệnh sớm ở giai đoạn 2 hoặc 3, tỷ lệ tăng lên 80 – 85%.Còn ở giai đoạn 1, con số này trên 90%. Nhìn chung, khả năng điều trị ung thư đại trực tràng là tốt, trừ trường hợp phát hiện quá trễ, khối u đã di căn, kết quả còn hạn chế. Nhưng ngay cả khi phát hiện trễ, với những tiến bộ y học hiện nay về điều trị, một số ca vẫn đáp ứng tốt và kéo dài được cuộc sống.
Ung thư đại trực tràng hay bị nhầm với bệnh trĩ
“Ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm phần lớn không có triệu chứng gì đặc hiệu.Khi có triệu chứng rõ rệt, bệnh đã tiến triển xa.Vì thế việc tầm soát bệnh sớm rất quan trọng, đặc biệt ở những đối tượng nguy cơ. Cần nói thêm, ở Việt Nam người ta hay nhầm ung thư đại trực tràng với bệnh trĩ. Khi đi cầu ra máu, người ta nghĩ ngay đến bệnh trĩ, tìm kiếm các biện pháp dân gian chữa trị mà bỏ qua cơ hội khám tây y, để phát hiện ung thư đại trực tràng sớm”. – TS.BS Nguyễn Hữu Thịnh
Bình Yên thực hiện (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này