09:21 - 30/11/2017
‘Tai bay vạ gió’ vì nhiễm trùng bệnh viện
Một tuần sau vụ bốn trẻ tử vong tại bệnh viện sản nhi Bắc Ninh, giới chuyên môn vẫn chưa hết xôn xao vì đây là một trong những sự cố nghiêm trọng nhất được cho là do nhiễm trùng bệnh viện (NTBV).
Tuy nhiên người hiểu chuyện cho biết, những cái chết như thế vẫn diễn ra mỗi ngày ở nhiều cơ sở y tế nước ta, nhưng do nó không diễn ra cùng lúc trên đối tượng nhạy cảm như trẻ em nên không ai chú ý.
Phát biểu trên một tờ báo sau vụ này, PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, nguyên phó giám đốc sở Y tế TP.HCM, cho biết bố bà mất trong năm nay cũng do NTBV khi đang điều trị tại bệnh viện vì xuất huyết tiêu hoá.
Trong khi đó, một bác sĩ ngoại khoa làm việc ở bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, không ngần ngại chia sẻ: “Những tai hoạ kiểu này, không chết vì bệnh chính mà chết vì nhiễm trùng khi nằm viện thường tập trung ở bệnh viện tuyến trên, chật chội và quá tải bệnh nhân”.
NTBV là một sự cố y khoa – được xem là tình trạng nhiễm trùng mà bệnh nhân mắc phải khi nằm viện – nhưng trong khi những sự cố y khoa khác như bác sĩ mổ nhầm, điều dưỡng cho bệnh nhân dùng thuốc sai thường được phát hiện nhanh chóng và xác định người gây lỗi dễ dàng, thì NTBV lại phức tạp và khó xác định ai chịu trách nhiệm.
Nghiên cứu cho thấy NTBV do môi trường bệnh viện không bảo đảm vệ sinh, từ một bệnh nhân nhiễm trùng khác, từ chính nhân viên y tế và trong một số trường hợp… không thể xác định. Nhưng NTBV cũng có thể xuất phát từ những vi khuẩn độc hại nằm ngay trên da bệnh nhân.
Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), NTBV là gánh nặng y tế toàn cầu, vì xảy ra cho hàng trăm triệu người trên thế giới mỗi năm nhưng vấn nạn này lại khó đánh giá, vì phần lớn các quốc gia thiếu hệ thống theo dõi và khó thống nhất cách đánh giá.
Ở quốc gia có nền y tế phát triển hàng đầu như Mỹ, một báo cáo của trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát bệnh tật (CDC) vào năm 2015, cho thấy mỗi năm có gần 650.000 người bị NTBV và khiến 75.000 người tử vong.
Bất chấp những số liệu rõ ràng này, tổ chức Liên minh người tiêu dùng (Consumers Union) Mỹ, vẫn cho rằng mọi chuyện vẫn chưa minh bạch. Họ mỉa mai: “Trong khi mỗi năm người ta bỏ hàng triệu đôla để giáo dục người Mỹ về bệnh tim mạch và ung thư, thì tai biến y khoa và NTBV vẫn là câu chuyện bí mật. Người tiêu dùng biết rất ít về chất lượng chăm sóc của phần lớn cơ sở y tế, thầy thuốc… CDC vội vàng hành động khi bùng phát các dịch bệnh như sởi và lao, nhưng họ lại không nỗ lực tương tự để đối phó với NTBV giết chết số lượng người gấp nhiều lần”.
Tình hình ở Mỹ như thế, ở các nước đang phát triển như Việt Nam, theo WHO, NTBV còn nghiêm trọng hơn nhiều. Nghiên cứu của bệnh viện Trung ương Huế và bệnh viện Chợ Rẫy vào năm 2011 cho thấy, tình trạng nhiễm khuẩn xảy ra ở hầu hết các khoa, đặc biệt là khoa chăm sóc đặc biệt (52%), khoa ngoại (28%), khoa nội (19%).
Thực tế trong vài năm gần đây ngành y tế đã bắt đầu quan tâm đặc biệt đến NTBV khi tại các bệnh viện lớn nhỏ đều ra đời khoa kiểm soát nhiễm khuẩn. Sự có mặt của bộ phận này góp phần làm giảm tình hình NTBV khá phổ biến, đặc biệt ở các bệnh viện lớn quá tải công suất phục vụ.
Nhưng không phải bệnh viện nào cũng nỗ lực kiểm soát NTBV, có nơi trưởng khoa không đủ tiếng nói với đồng nghiệp vì không phải dân chuyên môn, thậm chí là người bị kỷ luật nơi khác điều chuyển về làm việc.
Thực trạng khách quan bệnh viện quá tải, chật chội thường được quy cho NTBV ở nước ta, nhưng thực tế là bệnh viện cũng góp phần làm nghiêm trọng vấn đề này. Sự cố bệnh nhân tử vong do lọc thận tại bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình trong năm nay xuất phát từ nguồn nước nhiễm khuẩn là thí dụ. Tại một bệnh viện ở TP.HCM mới đây, nước trong phòng mổ nhiễm khuẩn cũng làm một bệnh nhân tử vong oan uổng sau mổ. Do khắc phục sự cố chậm trễ, một bệnh nhân khác lại thiệt mạng vài tuần sau cũng lỗi từ nguyên nhân này.
Nhân viên y tế cũng khiến NTBV tăng lên khi không tuân thủ các biện pháp vệ sinh đúng mức. Nghiên cứu công bố vào năm 2012 ở một bệnh viện nhi đồng của TP.HCM, từng gây xôn xao khi cho thấy có đến 38% nhân viên y tế không rửa tay khi chăm sóc bệnh nhân, và trong số 62% nhân viên rửa tay chỉ có 56% rửa tay đúng quy trình. Đáng nói tỷ lệ rửa tay cao nhất ở điều dưỡng, kỹ thuật viên, hộ lý; trong khi bác sĩ thấp nhất!
Theo một chuyên gia của hội Kiểm soát nhiễm khuẩn Hà Nội, 40 – 50% NTBV có thể tránh được nếu mọi người trong môi trường bệnh viện đều tuân thủ nghiêm các biện pháp thực hành chống nhiễm khuẩn. Nhưng trong khi cơ sở y tế kêu gọi bệnh nhân và người thân bệnh nhân tuân thủ, thì bản thân cơ sở và nhân viên y tế lại chưa làm tốt.
Vì thế, NTBV đôi khi là câu chuyện “hên xui”, “tai bay vạ gió” cho bất kỳ ai khi vào bệnh viện. Nhưng không thể để nhiều người phải trả thêm chi phí do nằm viện kéo dài, mắc thêm biến chứng, thậm chí t hiệt mạng oan uổng như thế.
Sau sự cố Bắc Ninh, PGS.TS Phong Lan cảnh báo NTBV tại nước ta đã ở mức “báo động đỏ” và kêu gọi bộ Y tế cần giải quyết căn cơ chứ không thể giật gấu, vá vai; hay khi có vụ việc thì mới cuống cuồng lên giải quyết. Bà nói: “Đừng nói mãi để rồi người bệnh vẫn cứ chết như thế”.
Bình Yên
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này