10:26 - 04/11/2019
Mơ ngày nào cũng là ngày salad
Trong vở Antony and Cleopatra, Cleopatra nói: “Những ngày salad của thiếp,/ khi thiếp xanh trong phán đoán, lạnh lùng trong máu huyết/ Để nói như thiếp đã nói khi đó…” (1)
Ngày salad có phải là những ngày mà nữ hoàng Cleopatra phải ăn rau để trụ nhan và giải độc cơ thể theo như trend hiện nay?
Thực ra, “Những ngày salad” là một thành ngữ do William Shakespeare chế ra, đã trở thành công án, gây ra mơ hồ như bất kỳ thành ngữ nào trong cuốn sách đó. Một số người tin rằng “salad” muốn nói đến một loại bữa ăn mà nàng hoàng đã ăn trong những ngày kém xa hoa (hoặc với ý thức ăn kiêng nhiều hơn), để có thể tồn tại. Một số người khác lại cho rằng, những ngày salad của nàng là thuở thanh xuân ngây thơ và được nuông chiều trong những cuộc phiêu lưu tươi sáng. Nhưng người chế ra thành ngữ không nói đến sự nghèo nàn lãng mạn hay tuổi trẻ nhiệt tình.
Với “những ngày salad” Cleopatra không phải nói về một thời cô phải ăn món salad, mà là thuở cô giống như salad. Từ thế kỷ 15 trở đi, “salad” có thể mang nghĩa về bất kỳ loại rau sống nào, miền Nam Việt vẫn gọi rau diếp là rau xà lách; nói một cách ẩn dụ, nàng Cleopatre trẻ trung đã “xanh” (thiếu kinh nghiệm) và “lạnh” (thiếu đam mê) như lá rau xà lách. Ít nhất, đấy là cách bấy giờ cô giải thích với Antony về mối tình trẻ trung của cô với Julius Caesar.
Nhưng salad được lịch sử coi là món ăn tinh tế nhất của nhân loại (2). Món ăn có từ thời đế quốc La Mã. Đầu tiên dưới dạng rau sống trộn muối và xốt. Ban đầu là vậy, nhưng qua thời gian, salad ngày càng trở thành món ăn phức tạp và phong phú. Có đến khoảng 600 món salad (3). Nhưng phiên bản La Mã – salad thuần rau – vẫn sống với chúng ta cho đến ngày nay, đầy chất ban sơ.
Salad tiến hoá dọc chiều dài lịch sử qua một số cột mốc: Năm 1699, tác giả người Anh John Evelyn soạn kiệt tác Acetaria: Một luận đề về salad (4). Ông viết: “Nước xốt” (dressing) làm bùng lên và làm bộc lộ sự khoái hoạt của salad. Năm 1756 là năm mayonnaise được sáng chế bởi đầu bếp của một tướng quân người Pháp khi thiếu các thành phần để tạo ra “xốt chiến thắng”. Từ đó, người Pháp thắng cuộc chiến tranh gia vị. Đầu thế kỷ 20, người ta mới biết đến món salad cá ngừ. Năm 1924 món salad Ceasar trứ danh ra đời do công của đầu bếp người Ý, Caesar Cardini ở Tijuana, mang dấu ấn của một nhà độc tài ẩm thực, ông nhấn mạnh salad chỉ dùng dầu ô liu Ý và cấm dùng cá cơm. Ông mà còn sống, nước mắm của người Việt không có cửa trong món xốt của salad Ceasar. Đến năm 2001, người ta đưa gelatin trong Jell-O vào món salad…
Tôi được người bạn cho một bịch rau hữu cơ được trồng theo chiều dọc trên giá thể bột đá núi đá lửa ở Bảo Lộc. Cây rau được cho là sống bằng dưỡng chất của loại đá đó. Bột đá núi lửa là một trong những thứ tốt nhất cho các vườn rau xanh ngắt một màu. Các chất khoáng từ đá rất cần cho cây tăng trưởng nhưng không phải đá nào cũng như đá nào. Đá buồn chỉ để lãng mạn trong thi ca. Phải là đá hoả sinh, còn gọi là đá magma từ các núi lửa như basalt có hàm lượng các loại khoáng cao nhất. Đó là những ông “thần tài” cho đất trồng cây.
Không phải ngẫu nhiên mà các nền văn minh được thiết lập gần các núi lửa cả ngàn năm, vì một số vùng đất phì nhiêu nhất trên thế giới có thể tìm thấy bên chân các núi lửa đang hoạt động.Đá hoả sinh có đầy đủ các khoáng chất có lợi. Hoạt động của núi lửa đẩy đá hoả sinh lên mặt đất, nơi đó chúng bị phá vỡ bởi rễ cây. Vì khi lên mặt đất chúng còn nguyên hoặc chưa bị phong hoá, các nguyên tố vi lượng và dưỡng chất chưa được phóng thích. Gặp rễ cây chúng bị phá vỡ nhanh hơn các dạng đá khác.
Trở lại với bịch rau quà tặng.Trong đó, rau rocket (hoả tiễn thái?) chiếm phần nhiều.Rau có một độ dòn nhất định. Chỉ cần trộn với xốt mè, dressing (xốt trộn salad) để riêng, gắp vào chén tới đâu, trộn tới đó, hành tây không bị vón lại với nhau, gây mặn lạt không đều. Ăn rồi mới mơ ngày nào cũng là “ngày salad”. Nghe bạn nói sẽ bán rau đó với giá phải chăng tại Sài Gòn. Giấc mơ càng thấy có thể níu vào tầm tay được rồi. Vì rau hữu cơ hiện nay chỉ trong tầm tay những người có chiếc túi xủng xẻng.
Việt Nam là một xứ nhiệt đới, ngoài rau, trái cây đủ loại có quanh năm, loại nào cũng có thể làm salad được. Đầu mùa măng cụt tháng 8/2019 vừa rồi, có dịp xuống Cần Thơ, tôi được ông chủ vườn sinh thái Lê Lộc đãi món salad măng cụt ăn thiệt đã. Tuy ông chưa trau chuốt nó.Dressing chưa lấy gì làm tăng “nhan sắc” của món gỏi măng cụt cây nhà lá vườn. Chỉ cần một ít mayonnaise, xốt mè, thêm các thứ gia vị tạo hương, món salad măng cụt có thể trở thành hoa khôi salad.
Mới đây về Bến Tre, gặp bưởi da xanh, tôi lại có dịp kết duyên “tần tấn” cho bưởi da xanh và dừa nạo xứ dừa, với tôm khô Louisiana một người bạn đem về từ Mỹ, cùng với các loại rau thơm ngoài vườn. Ai bảo món salad bưởi da xanh dừa nạo không tuyệt chiêu?
bài và ảnh Ngữ Yên (theo TGHN)
Có thể bạn quan tâm
Đầu bếp ba sao Michelin Arnaud Lallement phục vụ bữa ăn trên Air France
Mùa cao điểm đón du khách quốc tế
Du khách Singapore hào hứng trở lại Việt Nam
Mì Quảng cũng cãi riết
Đằng sau những con số đẹp của ngành du lịch
Tags:món salad
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này