Ăn măng trúc quân tử bổ phẩm quân tử?

Măng trúc xào heo rừng, chẳng biết heo có làm hư phẩm quân tử của trúc chăng? Ảnh: Trần Việt Đức.

Nhưng nếu ta hiểu quân tử theo cái nghĩa thường tình vốn là một phẩm chất thì chẳng biết ăn măng trúc quân tử có bổ phẩm chất quân tử của người ăn hay không. Và không hiểu ông Nguyễn Bỉnh Khiêm hà cớ làm sao cứ phải đến thu mới ăn măng trúc, đến đông mới ăn giá.

Phải chăng ở cái xứ Hải Dương của cụ thời chưa biến đổi khí hậu, phải vào thu mới có măng trúc. Mà chắc là thu lúc chớm mưa mùa đông chăng? Nhưng sao cứ phải đến đông mới ăn giá? Giá chẳng qua cũng chỉ là một thứ “măng” của đậu đỗ nếu ta hiểu đúng theo tên của nó. Giá trong Nam này mùa nào chẳng có?

Thắc mắc của tôi được một ông anh giải thích: “Giá đó là thứ giá ông Khiêm đào một cái lỗ sát bụi tre, đem rơm ủ dày xuống lỗ ấy, trời mưa xuống, rễ tre ra trắng bên thành lỗ là ông ấy ngắt ăn cái thứ giá ngon lành ấy…” Tôi không tin lắm, vì như thế là cầu kỳ quá đối với một kẻ hưởng nhàn mà “rượu đến gốc cây ta sẽ nhắp”. Nhưng lại thắc mắc tiếp, rượu đâu có cẳng đâu mà ông ấy bảo nó tự đến gốc cây. Có người mang đến biếu chăng? Có lẽ. Mà người mang biếu không biết có phải là quý mến ông hay chỉ là những đối tác chiến lược. Mà những đối tượng sau ai biết có tác động đến sấm của Trạng Trình hay không.

Thắc mắc ấy chắc chỉ là “sủa lỗ không”, nhưng măng trúc ngon thiệt. Ngon vì bản chất “quân tử” của nó chăng? Hôm ấy, ngồi đồng bàn với nhà nhiếp ảnh thần sầu Trần Việt Đức, tôi kêu măng xào mực, Đức nói: măng không hạp với mực, xào heo rừng đi. Mới lẩn thẩn nghĩ, cổ nhân bảo gần mực thì đen, quân tử mà xào mực sẽ hỏng quân tử chăng? Thế thì người đời vẫn ca ngợi sen “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn thì sao?” Đâu hẳn hễ gần mực là đen. Một ông bạn khác lại gạt đi: sen là thứ vong bổn, cũng như ông con nông dân sau làm chức lớn quên mất cội nguồn.

Nhưng thực tế thì món măng, không cần phải tới măng trúc, mà xào mực khô thì ngon kể gì. Món này chúng tôi hay ăn ở quán Thị. Tôi lại lẩn thẩn nghĩ quân tử mà xào với heo rừng, tệ hơn nữa là xào với bò, không biết có sỉ nhục quân tử chăng? Vì người đời cũng nói “đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy”. Quân tử đi với heo rừng còn đỡ, vì nó còn ngang tàng, có số má trong rừng xanh, chớ đi với bò, thì bò chết dịch, còn gì tư cách quân tử.

Lại nhớ một ông bạn khác có lần nói: trúc quân tử phải trồng chung với cây mắc cỡ để quân tử lỡ làm bậy còn biết xấu hổ. Vậy măng trúc quân tử xào bò cũng nên xào thêm với cây mắc cỡ cho quân bình chăng? Sách thuốc nói cây mắc cỡ cũng diệu dụng lắm, nó vừa chống co giật, vừa chống trầm cảm. Quân tử mà phải quỵ lụy thì nhờ mắc cỡ mà đầu óc đỡ co giật…

Nhưng ngẫm đi ngẫm lại măng trúc ngon thiệt. Không cứ hễ măng trúc là phải măng trúc trên núi Yên Tử. Ở đâu mà măng trúc Yên Tử bán đầy trên internet, nhiều khi chỉ là măng trúc bị dán nhãn Yên Tử. Và chắc là ông Khiêm cũng chẳng phải ăn tới trúc Yên Tử khi trời vào thu, để dễ bị mắc lừa.

Măng trúc mà xáo măng với thịt vịt thay cho măng mạnh tông, càng tinh mỹ hơn. Xào thịt ức vịt càng đáng cho bạn thử một lần để thấy cả trời thu nhàn hạ của ông Nguyễn Bỉnh Khiêm chỉ toàn vị măng trúc.

Nói chung, xứ Việt được trời đãi măng. Có thể kể đến các thứ măng như măng nứa, măng vầu, măng sặt, măng lý, măng trúc, măng giang, măng mai, măng tre, măng lô ô, măng tầm vông, v.v. Trong đó đặc sắc nhất, được nhiều người ca ngợi là măng đắng. Đắng là một trong ngũ vị – tân (cay), toan (chua), cam (ngọt), khổ (đắng), hàm (mặn) – tạo ra một sắc thái đặc biệt trong ẩm thực.

Dân miền Nam, nơi khí hậu thường nóng hơn ở miệt ngoài, rất hảo vị đắng trong ẩm thực. Nhất là những tỉnh đông người Việt gốc Khmer, với món gỏi sầu đâu đắng phải biết. Măng đắng là măng của cây vầu đắng, một thứ tre không gai mọc phân tán đơn độc từng cây thân thẳng và cao tới 17m, mọc hoang ở vùng rừng núi các tỉnh phía Bắc. Loại măng vầu này chỉ đắng khi đã mọc lên khỏi mặt đất, trong mùa khô đầu mùa mưa…

Ngữ Yên
Theo TGTT

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này