10:09 - 18/11/2015
TPP và những cam kết mạnh mẽ
Bản toàn văn của TPP đã được công bố, cho dù mới chỉ là bản tiếng Anh, nhưng với rất nhiều cam kết mạnh mẽ đã cho thấy đó là một hiệp định của thế kỷ 21.
TPP có tính cam kết cao
Chương Dịch vụ Tài chính trong TPP có phần đáng chú ý về định nghĩa. TPP quy định dịch vụ tài chính phần giao dịch trên tài khoản cá nhân hoặc tài khoản ủy thác trên các sàn giao dịch và cả thị trường OTC có bao gồm các giao dịch trái phiếu, chứng chỉ quỹ, cổ phiếu chuyển đổi, vàng và kim loại quý, ngoại tệ, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng giao sau và các công cụ tài cính phái sinh khác.
Theo quy định hiện tại của Việt Nam, chỉ có các tổ chức được Ngân hàng Nhà nước cấp phép mới được thực hiện các giao dịch trên. Nhưng khi TPP có hiệu lực thì các tổ chức và cá nhân đều được quyền chủ động tham gia vào các giao dịch xuyên biên giới với các nhà cung cấp dịch vụ tài chính trong TPP.
Một quy định nữa chính là các tổ chức và cá nhân được phép tổ chức hoạt động kinh doanh cung cấp dịch vụ tài chính cho khách hàng ở Việt Nam mà không cần phải đầu tư trực tiếp ở Việt Nam.
TPP sẽ thực sự là một cú hích để phát triển thị trường tài chính và thúc đẩy nhanh việc xây dựng thị trường tài chính phái sinh mà bấy lâu nay vẫn còn tranh cãi. Nếu không thì thị trường sẽ cứ chọn các nhà môi giới nước ngoài.
Thúc đẩy nền kinh tế Internet cũng chính là một mục tiêu lớn, bao trùm cả chương Thương mại điện tử. Một nội dung đáng chú ý: các thành viên TPP phải công nhận giá trị của chữ ký điện tử. Điều này cũng củng cố quyền lợi và quyền tự quyết định phương pháp chứng thực (có thể hiểu ở đây là loại hình chữ ký) của các bên trong một giao dịch điện tử. Dĩ nhiên, trong một số loại giao dịch nhất định, các bên có thể đưa ra quy định cho các hình thức chứng thực riêng. Dữ liệu về thương mại không bị ngăn chặn, phải được tự do luân chuyển, và cấm các nước thành viên đặt điều kiện các công ty của các nước TPP phải xây dựng các trung tâm dữ liệu để hoạt động trong thị trường của nhau. TPP có điều khoản liên quan đến bảo mật thông tin cá nhân của người sử dụng nhưng Việt Nam được miễn áp dụng điều khoản này cho đến khi Việt Nam có luật riêng về vấn đề này.
Văn bản TPP được công bố đã gặp chỉ trích mạnh mẽ từ phía Mỹ với các điều khoản về lao động, quy tắc xuất xứ trong ô tô, thao túng tiền tệ và mua sắm chính phủ.
Trong vấn đề thao túng tiền tệ, 12 thành viên đã đồng ý sẽ đàm phán về vấn đề chính sách tiền tệ hàng năm với mục đích nhằm ngăn chặn các quốc gia phá giá đồng tiền của mình để tìm lợi thế về thương mại. Ít nhất một năm một lần, các bên gặp nhau bàn về chủ đề này, cộng thêm một loạt các chủ đề kinh tế vĩ mô bao gồm cả quản lý chính sách tài khóa và cải cách cơ cấu.
Theo đó thì các thành viên TPP sẽ kiềm chế việc phá giá đồng tiền của mình, thường xuyên trao đổi thông tin về dự trữ ngoại hối và các chính sách can thiệp vào thị trường ngoại hối. Tuy nhiên, các thành viên cũng nhất trí với việc cho phép điều chỉnh tỉ giá hối đoái “phù hợp với nguyên tắc cơ bản kinh tế, tạo điều kiện điều chỉnh kinh tế vĩ mô, giúp tránh mất cân đối kéo dài, và thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu mạnh mẽ, bền vững, và cân bằng hơn”. Với các thành viên mới muốn tham gia TPP thì vấn đề này được quy định nghiêm khắc hơn. Người Mỹ vẫn chưa thôi việc chỉ trích cả Hàn Quốc lẫn Trung Quốc trong chính sách neo giá đồng nội tệ của họ, lẫn các động thái phá giá để tạo lợi thế cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại.
Đây là một phương cách mà Chính phủ Mỹ tạo ra nhằm để khi TPP đưa ra trình Quốc hội thì cơ quan hành pháp nước này dễ dàng chấp nhận hơn. Bởi lẽ, vấn đề thao túng tiền tệ trước đó đã được khá nhiều nghị sĩ muốn đưa vào phần đàm phán và càng trở nên nóng sốt sau chuỗi phá giá dây chuyền với hiệu ứng domino của đồng nhân dân tệ của Trung Quốc.
TPP khi nào có hiệu lực?
Trong hai ngày 18 và 19 tháng 11, Hội nghị Thượng đỉnh APEC sẽ nhóm họp tại Philippines và có lẽ bản toàn văn TPP sẽ được lãnh đạo các bên thông qua. Và phần còn lại là trông cậy cả vào quốc hội của 12 nước.
Ở Mỹ, đang có nhiều động thái vận động cho TPP. Nhưng Chủ tịch Ủy ban Tài Chính thượng viện Mỹ là Orrin Hatch của đảng Cộng Hòa tỏ ý nghi ngại Quốc hội sẽ khó mà thông qua TPP trong năm 2016, tức là thời điểm ông Barrack Obama vẫn còn là tổng thống. Rất có thể, người đặt bút ký TPP trở thành luật sẽ là tân tổng thống mới của Mỹ.
Trong một side letter của bộ trưởng thương mại Malaisia là Mustapa Mohamed tới Mỹ có đề cập đến một khả năng để ngỏ việc nước này có thể không tham gia TPP do còn một vài bất đồng như chỉ dẫn địa lý là một ví dụ.
TPP sẽ có hiệu lực sau 60 ngày kể từ ngày 12 thành viên thông báo rằng Quốc hội của mình đã thông qua. Trong trường hợp mà tất cả Quốc hội 12 thành viên không thông qua, TPP vẫn sẽ có hiệu lực với điều kiện đã có ít nhất 6 thành viên với ít nhất tổng 85% GDP của toàn bộ thành viên đã thông qua. GDP của 12 thành viên khoảng 27.500 tỉ USD trong đó Mỹ chiếm khoảng 61% với 17.000 tỉ USD. Nước Nhật đứng thứ hai với gần 5.000 tỉ USD, chiếm 17%. Hai ông lớn này chiếm đến gần 80% GDP của cả khối, đồng nghĩa với việc TPP chỉ có hiệu lực một khi bao gồm cả Mỹ và Nhật Bản.
Canada, Australia và Mexico là ba thành viên xếp thứ 3, 4 và 5 với tỉ lệ GDP chiếm lần lượt là 6,5%, 5,3% và 4,7%, với tổng cộng là 15,5% GDP. Điều đó có nghĩa là một hoặc hai trong số 3 quốc gia này không thông qua cũng chẳng sao, nhưng nếu cả ba cùng lắc đầu thì TPP cũng sẽ không thể có hiệu lực.
Trần Phi Tuấn
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này