Thị trường vàng cần được tái thiết

Ngày 5/6, giá vàng miếng SJC được niêm yết ở mức 115,4 triệu đồng/lượng (mua vào) và 117,7 triệu đồng/lượng (bán ra). So với cuối năm 2024, mức giá này đã tăng khoảng 33 triệu đồng/lượng, mang lại khoản lợi nhuận đáng kể cho những nhà đầu tư mua vào từ thời điểm đó.

Tuy nhiên, đà tăng nóng của vàng trong năm 2025 cũng tạo ra hiệu ứng tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội), khiến nhiều người lao vào mua vàng ở vùng giá cao nhất lịch sử 124 triệu đồng/lượng vào ngày 22/4.

Kết quả, chỉ trong vòng chưa đầy 2 tháng, những người “đu đỉnh” tại thời điểm này đang chịu mức lỗ khoảng 8,6 triệu đồng/lượng.

Người dân và nhà đầu tư vẫn đang “bơi” trong rủi ro, trong khi đó thị trường vàng vẫn còn phức tạp khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới vẫn ở mức cao. Sau hàng loạt biện pháp can thiệp được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) triển khai năm 2024, đến đầu năm 2025, có thời điểm khoảng cách này chỉ còn trên dưới 1 triệu đồng/lượng.

Song từ tháng 5 chênh lệch này tăng cao trở lại, lên mức 17-18 triệu đồng/lượng, hiện đã rút ngắn nhưng cũng ở mức 10-11 triệu đồng/lượng. Chênh lệch này không những người tiêu dùng chịu thiệt thòi khi phải mua vàng với giá cao hơn giá trị thực. Mặt khác, chênh lệch giá lớn cũng khiến gia tăng tình trạng nhập lậu vàng trong nhiều năm qua.

Một vấn đề được quan tâm lớn nữa là mới đây NHNN công bố kết luận thanh tra hoạt động của 4 DN kinh doanh vàng cùng 2 ngân hàng, qua đó cũng cho thấy những biến động giá bất thường không chỉ đến từ cung – cầu thị trường hay yếu tố tâm lý, mà còn có “bàn tay” gián tiếp từ các doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn, những “người chơi” đang chiếm lĩnh thị phần có khả năng tác động đến mặt bằng giá trong nước.

Đây là cuộc thanh tra có quy mô lớn và mang tính chất đặc biệt quan trọng, khi thị trường vàng thời gian qua biến động mạnh, thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận và nhiều góc khuất được hé lộ.

Kết luận thanh tra cũng nêu nhiều vi phạm đáng chú ý như tại SJC. Đó là việc quyết định giá mua, giá bán vàng do 1 cá nhân là Tổng giám đốc quyết định khi không có các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể dẫn đến rủi ro trong việc xác định giá ảnh hưởng đến hoạt động của công ty SJC, cũng như thị trường vàng do công ty SJC chiếm thị phần tương đối lớn.

Sau khi công bố kết luận thanh tra, NHNN đã chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.

Không thể chần chừ

Có thể nói, một thị trường mà vàng miếng có thể bị thao túng giá, bán vượt giá niêm yết, hay giao dịch “ảo”, sẽ không bao giờ là một kênh đầu tư lành mạnh. Theo đó, niềm tin của người dân, nhà đầu tư vốn rất dễ tổn thương cũng đang bị thử thách.

Chính vì vậy, việc xử lý sai phạm không đơn thuần là răn đe hay thu ngân sách từ các khoản phạt, mà là để định hình lại một chuẩn mực hành xử thị trường, nơi tất cả các bên, dù là tên tuổi lớn, đều phải tuân thủ pháp luật và minh bạch hóa hoạt động.

Từ câu chuyện này, các chuyên gia cũng tiếp tục đề cập, ưu điểm mà Nghị định 24 mang lại trước đây có thể trở thành lực cản trong tình hình mới. Cụ thể là việc độc quyền vàng miếng gây ra nhiều bất ổn như cản trở cạnh tranh khiến giá trong nước cao hơn thế giới, buôn lậu gia tăng, người dân thiệt hại, dẫn đến méo mó thị trường, cần phải sớm thay đổi cho phù hợp với tình hình mới.

Thực tế, Chính phủ đang rất quan tâm đến câu chuyện quản lý thị trường vàng. Trong Công điện 64 về triển khai các biện pháp quản lý hiệu quả thị trường vàng, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo NHNN phối hợp với các bộ, ngành để khẩn trương sửa đổi Nghị định 24 theo trình tự rút gọn ngay trong tháng 6 này.

Việc sửa đổi sẽ nhằm tăng cường hiệu quả của các công cụ quản lý nhà nước, phát triển thị trường minh bạch, lành mạnh, hiệu quả và bền vững, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô.

Những định hướng đó đang được kỳ vọng sẽ làm giảm đầu cơ, kéo giá vàng trong nước về gần với thế giới và khi đó vàng sẽ trở thành một công cụ tài chính hiện đại, thay vì chỉ là vật cất trữ truyền thống như hiện nay.

Đặc biệt, những phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Chính sách – Chiến lược Trung ương mới đây, tiếp tục cho thấy tầm nhìn chiến lược mới về thị trường vàng. Tổng Bí thư yêu cầu chuyển mạnh từ tư duy hành chính sang tư duy thị trường có kỷ cương, từ “siết để kiểm soát” sang “mở để quản trị”; nhất định phải quán triệt, xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm”.

Đồng thời, cần xác định việc lưu trữ vàng của người dân như một hình thức tiết kiệm và đầu tư, là nhu cầu chính đáng, cần tôn trọng và tiếp cận xây dựng cơ chế, chính sách quản lý một cách phù hợp trên cơ sở quan điểm này.

Tổng Bí thư cũng yêu cầu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nhanh chóng sửa đổi Nghị định 24. Theo đó, xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng, nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng.

Tổng Bí thư cũng đã gợi mở việc hình thành sàn giao dịch vàng quốc gia, xem xét đưa vàng vào giao dịch hàng hóa, hay tích hợp vào trung tâm tài chính quốc tế trong tương lai.

Theo nhiều chuyên gia, tái cấu trúc thị trường vàng không đơn giản là hạ giá hay thu hẹp chênh lệch, mà là thiết lập lại niềm tin, sự minh bạch và tính công bằng cho tất cả các chủ thể tham gia.

Nếu những chỉ đạo của Tổng Bí thư về cải cách toàn diện chính sách quản lý vàng được triển khai một cách nghiêm túc và nhất quán, thị trường vàng trong nước sẽ từng bước được tái cấu trúc theo hướng minh bạch, ổn định và phát triển bền vững, từ đó giảm thiểu rủi ro, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người dân và nhà đầu tư.

Theo Đỗ Linh/SGGP-ĐTTC
Ngày đăng: 10/6/2025

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này