09:39 - 23/09/2022

Mỹ tăng lãi suất gây áp lực lên tiền tệ, tỷ giá tại Việt Nam

Mỹ tăng lãi suất lên mức cao nhất trong gần 15 năm qua khiến thị trường tài chính nhiều nơi chao đảo. Hôm qua, Ngân hàng Nhà nước VN cũng chính thức tăng lãi suất điều hành để đối phó với những tác động từ thị trường thế giới, mức điều chỉnh đầu tiên sau 2 năm.

Mỹ tăng lãi suất gây áp lực lên tỷ giá hối đoái tại VN. Ảnh: Ngọc Thắng.

Tăng lãi suất huy động, kiểm soát tốt giá năng lượng

Sáng 22/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề, thảo luận về nhiều nội dung quan trọng liên quan tới xây dựng pháp luật và ổn định kinh tế vĩ mô.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, hầu hết các nước trên thế giới đều đang có lạm phát cao, tăng trưởng suy giảm như Mỹ, EU, Anh và các nước trong khu vực. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều nước thực hiện chính sách tiền tệ, tài khóa nới lỏng, hạ lãi suất (lãi suất), đưa tiền mặt ra hỗ trợ người dân, hệ lụy là lạm phát tăng. Mới nhất, Mỹ vừa tăng lãi suất 0,75 điểm phần trăm (sau 2 lần tăng liên tiếp 0,75 điểm phần trăm trước đó), đưa lãi suất điều hành lên mức 3 – 3,25%. Nhiều nước đối tác lớn của ta đều tăng lãi suất như Ngân hàng T.Ư châu Âu cũng đã tăng 0,75 điểm phần trăm…

Theo Thủ tướng, tình hình thế giới biến động mạnh có tác động ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế nước ta. Các thị trường xuất khẩu lớn của VN có xu hướng bị thu hẹp, ảnh hưởng các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu và sản xuất kinh doanh trong nước. Đồng thời, tác động tiêu cực đến tỷ giá, lãi suất, giá trị tiền đồng VN. Điều hành tỷ giá, lãi suất, tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh tài chính, tiền tệ quốc tế biến động mạnh, nhiều đồng tiền phá giá ở mức cao là một thách thức rất lớn để có thể thực hiện được mục tiêu giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Về quan điểm điều hành, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quan điểm chỉ đạo điều hành và mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể trong Chỉ thị 15/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Cụ thể, chính sách tiền tệ thận trọng, chắc chắn, bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, hiệu quả. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chủ động, linh hoạt, phù hợp các công cụ tỷ giá, lãi suất, tăng trưởng tín dụng để kiểm soát lạm phát và thực hiện các mục tiêu đề ra. Lựa chọn phân bổ vốn tín dụng hợp lý, hiệu quả, tập trung cho sản xuất kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên. NHNN nghiên cứu tăng lãi suất điều hành, tăng lãi suất huy động nhưng cố gắng giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay; nghiên cứu giảm lãi suất ở một số đối tượng, lĩnh vực phục vụ sản xuất kinh doanh để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp (DN) phục hồi kinh tế sau dịch. Đẩy mạnh và giảm thủ tục cho vay hỗ trợ lãi suất 2%.

Bộ NN-PTNT chủ trì bảo đảm tuyệt đối an ninh lương thực, thực phẩm, đẩy mạnh cơ cấu lại và phát triển sản xuất nông nghiệp hiệu quả, bền vững; thúc đẩy xuất khẩu nông sản. Bộ Công thương bảo đảm tuyệt đối an ninh nguồn cung và kiểm soát tốt giá năng lượng…

Tại cuộc họp, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong bối cảnh đồng tiền nhiều nước mất giá rất mạnh so với USD thì đồng tiền VN vẫn thuộc nhóm ít mất giá nhất so với khu vực và thế giới. Dù các tổ chức quốc tế đều đánh giá năm 2022, VN có thể kiểm soát lạm phát dưới 4% như mục tiêu Quốc hội đề ra, song thách thức lớn nhất trong điều hành kinh tế vĩ mô vẫn là kiểm soát lạm phát. Trong bối cảnh nhiều khó khăn, NHNN sẽ kiên trì các giải pháp theo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng “ổn định không có nghĩa là cố định” mà theo sát mọi diễn biến để điều hành phù hợp.

Áp lực gia tăng lên tỷ giá, lãi suất của VN

Trước đó ngày 21/9 (giờ Mỹ), các quan chức của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đã quyết định nâng lãi suất quỹ liên bang thêm 75 điểm cơ bản (điểm phần trăm) lên 3 – 3,25%. Đây là lần thứ 3 trong năm nay FED tăng lãi suất ở mức cao với 75 điểm cơ bản. Mức lãi suất hiện nay của Mỹ là cao nhất kể từ đầu năm 2008.

Song song đó, FED còn ra tín hiệu cho thấy sẽ tiếp tục nâng lãi suất lên cho đến khi đạt được “mức lãi suất cuối cùng” khoảng 4,6% trong năm 2023. Nói cách khác, lãi suất sẽ còn tiếp tục tăng trong năm nay và đến năm sau. Kế hoạch của FED được dự báo sẽ làm giảm tốc nền kinh tế Mỹ.

Mặc dù mức tăng lãi suất đợt này của FED đã nằm trong dự báo nhưng sau tuyên bố của FED, nhà đầu tư đã bán tháo cổ phiếu khắp nơi, đẩy thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc. Điều này kéo theo thị trường chứng khoán nhiều nơi tại châu Âu, châu Á cũng sụt giảm trong phiên hôm qua 22/9. Thế nhưng nhiều cổ phiếu tại VN vẫn gia tăng, đưa chỉ số VN-Index đóng cửa phiên hôm qua tăng 4,15 điểm lên 1.214,7 điểm và HNX-Index tăng 0,55 điểm lên 265,64 điểm. Điều này cho thấy nhà đầu tư vẫn tin tưởng vào tiềm năng phát triển của kinh tế VN nói chung và thị trường chứng khoán VN nói riêng.

Theo TS Lê Đạt Chí, Phó trưởng Khoa Tài chính (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM), việc FED liên tục tăng lãi suất là một thách thức lớn cho VN. Đặc biệt trong bối cảnh lạm phát đang tăng cao ở nhiều quốc gia dễ tác động đến VN.

Chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và VN hạ thấp cũng khiến dòng vốn quốc tế tại VN có nguy cơ bị đảo ngược, đặc biệt là vốn trên thị trường tài chính. Nếu điều đó xảy ra càng gây thêm áp lực lên tỷ giá hối đoái trong nước. Về cơ bản, FED tăng lãi suất nhằm làm giảm tổng cầu để hạ nhiệt lạm phát đang ở đỉnh cao. Nhưng nguyên nhân của lạm phát còn có việc đứt gãy chuỗi cung ứng do đại dịch Covid-19 và sau đó bị tác động tiếp do xung đột quân sự Nga – Ukraine, từ đó đẩy giá năng lượng và lương thực nhảy vọt. Dù vậy, lạm phát chỉ tác động thấp tới khu vực châu Á.

Ngân hàng T.Ư Nhật Bản vẫn duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng hay Trung Quốc cũng chưa có nhiều động thái để thắt chặt tiền tệ mà vẫn áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ kinh tế. Vì vậy, TS Lê Đạt Chí nhấn mạnh: Hiện giá dầu đã dừng lại và xu hướng tăng chưa có dấu hiệu tiếp tục. Song song đó, VN lại có lợi thế khi chủ động được nguồn cung lương thực và giá lương thực ổn định. Do đó, VN không cần quá lo lắng trước tác động từ lạm phát thế giới. Chính phủ vẫn cần duy trì tỷ giá ổn định, đồng thời tăng lãi suất tiền gửi nhưng kiểm soát lãi suất cho vay để thúc đẩy, hỗ trợ kinh tế phát triển.