09:16 - 19/01/2022

Mất bạn hàng vì chi phí tăng phi mã

Ngày 18/1, Sở Công Thương TP.HCM phối hợp cùng Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID) tổ chức hội thảo “Giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu nhằm tạo thuận lợi thương mại trong bối cảnh Covid-19”.

Công nhân đang sơ chế cá điêu hồng phục vụ xuất khẩu của Công ty CP kinh doanh thủy hải sản Sài Gòn (APT). Ảnh: T.Trang.

Ông Lê Huỳnh Minh Tú, Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM cho biết, do tác động nặng nề của dịch Covid-19, kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp (DN) thành phố chỉ đạt 44,9 tỷ USD tăng 1% so với năm 2020.

Hầu hết thị trường xuất khẩu của DN thành phố đều có kim ngạch giảm như Trung Quốc giảm 8,7%, Mỹ giảm 2,3%, Nhật Bản giảm 14,7%, UE giảm 0,8%…

Theo ông Tú, dù công tác kiểm soát dịch bệnh trên địa bàn thành phố đang được kiểm soát tốt nhưng hoạt động sản xuất, xuất khẩu của DN khó có thể sớm phục hồi do vấn đề kho bãi, giá cước vận tải biển tăng cao.

Tình trạng thiếu hụt container, thiết bị bốc dỡ và tàu chuyên chở vẫn đang khiến các các chuỗi cung ứng đối mặt áp lực lớn. Đặc biệt các thị trường trọng điểm của TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung đang có xu hướng tăng cường áp dụng nhiều biện pháp phòng chống dịch gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu của DN.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực thực phẩm TP.HCM cho biết, hiện nay các hội viên nhận được đơn hàng lớn từ các nước nhưng thận trọng nhận vì giá nguyên liệu đầu vào tăng 30%-50%, đặc biệt phí dịch vụ logistics tăng cao.

Theo bà Chi, ngay từ năm 2020, cước vận chuyển hàng hóa đường biển đã tăng gấp 2-3 lần so với trước dịch Covid-19 và đến nay gấp 5-6 lần thậm chí tới 10 lần so với trước.

Đơn cử giá cước phí một container loại 40 feet từ Việt Nam đi Mỹ trước đây có giá từ 2.000 USD trở lại, 28 ngày đến nơi. Hiện nay giá tăng lên 13.000 – 15.000 USD/container, thời gian vận chuyển kéo dài gần ba tháng.

Tương tự, cước phí một container đi Nga từ 3.000 USD tăng lên 8.000 – 10.000 USD, thời gian vận chuyển mất hơn ba tháng thay vì chỉ 25 ngày như trước đây. Ngay cả với tuyến vận tải đi Australia cũng tăng từ 1.200 USD lên 9.000 USD/container.

Theo bà Chi, không chỉ tăng cước, phí mà việc đặt container rỗng và chỗ trên tàu cũng rất khó khăn, DN phải đặt chỗ trước tới vài tháng.

“Giá thành sản xuất cao, thời gian vận chuyển kéo dài khiến cả DN xuất khẩu lẫn đối tác phân phối ở nước ngoài rơi vào thế bị động do thời hạn sử dụng sản phẩm thực phẩm bị rút ngắn và giá sản phẩm bị đội lên cao”, bà Chi nói.

Ông Huỳnh Văn Cường, Phó Chủ tịch Hiệp hội Logictics (VLA) TP.HCM cho biết, từ khi dịch Covid-19 xảy ra đầu năm 2002 hoạt động vận tải biển tại các cảng Mỹ đến Trung Quốc đều ảnh hưởng.

Đặc biệt là sự ùn tắc tại các cảng lớn nhất là trong thời gian đầu áp dụng chính sách “zero Covid-19” gây ách tắc nghiêm trọng hoạt động hàng hải dẫn đến logistics đặc biệt chi phí vận tải biển tăng 5-10 lần, tạo áp lực lên DN xuất nhập khẩu rất lớn.

Ông Cường dẫn chứng trước đây hàng từ cảng Cái Mép-Thị Vải đi Mỹ khoảng 18-20 ngày nhưng hiện nay kéo dài ba tháng do sự ùn tắc cảng biển ở Mỹ rất lớn khi có hàng ngàn tàu chờ xếp dỡ hàng hóa nên chi phí tăng ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa xuất khẩu lớn…

Việt Nam cần phát triển đội tàu biển

Theo bà Chi, do chi phí dịch vụ logistics tăng cao khiến DN mất đơn hàng, mất thị trường dày công xây dựng nhưng vấn đề này nằm ngoài tầm kiểm soát của DN.

“Chúng tôi kỳ vọng cơ quan nhà nước, bộ ngành có những chính sách logistics chứ hiện nay rõ ràng DN gặp nhiều khó khăn”, bà Chi nói.

Ông Cường kiến nghị, cần tạo cơ chế đặc biệt cho các DN Việt Nam dẫn dắt thị trường bởi riêng tại TP.HCM có khoảng 3.000-4000 DN logistics với quy mô từ vừa và nhỏ, cung cấp các dịch vụ phổ thông cơ bản.

Trong khi 65% và 73% hàng hóa nhập khẩu/xuất khẩu được thực hiện bởi DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, hầu hết các gói logistics đều được chỉ định từ các gói thầu quốc tế..

“Chính phủ cần khoanh vùng các công ty sản xuất được xác định là mũi nhọn của quốc gia, định hướng ưu tiên hợp tác với các công ty Logistics đầu ngành Việt Nam theo đúng tinh thần “người Việt Nam ưu tiên dùng dịch vụ của công ty Việt Nam”, ông Cường nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Nguyễn Duy Minh, Tổng thư ký VLA cho rằng đừng đánh đồng chi phí cước vận tải với logistics vì logictics là một chuỗi các dịch vụ…Hàng hóa từ cảng Việt Nam ra nước ngoài có các hãng vận tải quốc tế phụ trách và hiện nay DN xuất khẩu đều phụ thuộc vào hãng tàu quốc tế.

Theo ông Minh, một trong những bước đi nhằm tháo gỡ tình trạng cước phí vận tải quốc tế tăng cao, trước mắt các DN xuất khẩu cần thương lượng lại với đối tác để tìm giải pháp phù hợp.

Hiệp hội VLA đang kiến nghị Chính phủ có chiến lược phát triển đội tàu Việt Nam, đề xuất này Cục Hàng hải đang nghiên cứu. Bên cạnh đó, hiệp hội VLA kiến nghị phải có chiến lược phát triển vận tải hàng hóa hàng không Việt Nam để hỗ trợ nông sản và hàng hóa “Made in Vietnam” tiếp cận thị trường toàn cầu và tận dụng tốt các FTA.

Đại diện USAID qua hội thảo hy vọng sẽ có các giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, giúp cắt giảm thời gian và chi phí cho DN. Tạo điều kiện thuận lợi cho DN khắc phục khó khăn trong bối cảnh dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp, gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa.