Womenomics: Kinh tế học ‘nịnh đầm’ lợi hại ra sao?

Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã nhắc lại thuật ngữ womenomics – kinh tế học chú trọng đến nữ giới trong cuộc họp thượng đỉnh G7.

Trong cuộc họp thượng đỉnh G7 (tức là G8 – Nga) tại Ise Shima, miền trung Nhật Bản, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã nhắc lại thuật ngữ womenomics – kinh tế học chú trọng đến nữ giới.

Qua đó, Nhật Bản có kế hoạch giúp cải thiện điều kiện học hành cho 50.000 bé gái, chủ yếu ở châu Phi và Nam Á, và đào tạo 5.000 phụ nữ trong lĩnh vực sức khỏe bà mẹ trẻ em.

Lần đầu tiên thuật ngữ womenomics được sử dụng trong cuốn sách của Claire Shipman và Katty Kay, đó là cuốn Kinh tế học thiên nữ: Hãy viết những quy tắc thành công của riêng bạn do Harper Collins xuất bản vào ngày 2/6/2009.

Trong cuốn sách này, Shipman và Kay khai thác lý thuyết cho rằng xu hướng kinh doanh hiện nay trên thế giới đã cho phép phụ nữ nâng cao giá trị của họ nhằm xác định lại sự thành công.

Để lý giải cho ý tưởng này, các tác giả thu thập các chứng cứ cho thấy một sự gia tăng đồng thời về giá trị trong các công ty do phụ nữ lãnh đạo và gia tăng ưu tiên cho phụ nữ về sự linh hoạt chỗ làm việc.

Nhưng người Nhật đã manh nha ý tưởng này từ năm 1999.

Đã có những đề xuất vào thời điểm này về giải pháp cho khủng hoảng nhân khẩu học – lao động nữ chỉ chiếm 57% lúc đó – là nâng tỷ lệ tham gia lao động của nữ lên cao hơn.

Tỷ lệ lúc bấy giờ cho thấy Nhật là một trong những nơi có tỷ lệ thấp nhất trong thế giới phát triển.

Hơn 60% phụ nữ Nhật bỏ việc sau khi sinh con đầu lòng và thường ở nhà nuôi con cho đến khi chúng khôn lớn.

Trong một báo cáo năm 2014 có tên là “Womenomics 4.0: thời cơ đã tới”, các tác giả cho rằng thu hẹp khoảng cách tuyển dụng về giới có thể nâng GDP của Nhật lên gần 13 điểm phần trăm.

Khi lần đầu tiên Thủ tướng Shinzo Abe nhấn mạnh đến “womenomics” – đưa nhiều phụ nữ hơn vào vai trò lãnh đạo để thúc đẩy nền kinh tế – như nhà một trụ cột chính của chiến lược tăng trưởng đất nước vào đầu năm 2013, nhiều người rất nghi ngờ rằng áp lực chính trị từ trên bảo xuống sẽ không dẫn đến bất kỳ thay đổi nào.

Tuy nhiên, đáng chú ý là trong vòng chưa đầy ba năm, lực lượng lao động nữ tham gia đã tăng lên một mức kỷ lục là 66%, vượt qua Mỹ (64%).

Những yếu tố nào đã thúc đấy sự tiến bộ này và cần làm gì hơn nữa để đạt được?

Một phần của sự tăng vọt gần đây về nhân dụng nữ là kết quả từ sự thiếu hụt lao động cấp tính.

Tỷ lệ thất nghiệp đã rơi xuống mức thấp chưa từng có trong lịch sử, 3,3%. Tỷ lệ công việc vượt số lao động tìm việc đến 28%.

Tình hình thiếu lao động khắc nghiệt trong các ngành dịch vụ như y tế, xây dựng, bán lẻ và vận chuyển.

Trong khi chính phủ cho phép nhiều người nước ngoài làm việc trong một số lĩnh vực này, cung lao động vẫn khan và các chủ sử dụng lao động buộc phải khai thác nhân tài trong giới nữ.

Tuy nhiên, phần lớn phụ nữ chỉ tìm việc bán thời gian thay vì toàn thời gian.

Nhằm đối phó với một giai đoạn giảm phát kéo dài, các công ty giảm chi phí bằng cách chuyển lao động hợp đồng từ toàn thời gian sang bán thời gian.

Kết quả là, lao động bán thời gian hiện nay chiếm hơn 40% trong tổng số lao động, tỷ lệ phụ nữ tăng lên khoảng 57% trong số các nhân viên tạm thời.

Trong khi có nhiều phụ nữ Nhật tham gia lao động hơn bao giờ hết, vẫn còn thiếu phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo.

Để kết thúc việc này, vào ngày 1/4, một luật mới có tên là “Luật thúc đẩy sử dụng nữ” có hiệu lực.

Luật đòi hỏi các công ty tư nhân và công cộng có trên 300 nhân viên phải công bố mục tiêu đa dạng giới tính, kèm theo kế hoạch hành động cụ thể.

Trong khi các nhà phê bình cho rằng các mục tiêu này không có hiệu quả như hạn ngạch vì không có sự trừng phát đối với việc không tuân thủ, nhiều người vẫn coi đây là một bước tiến bộ rất có ý nghĩa vì các công bố liên quan đến giới tính trước đó không hề có, và luật mới sẽ cải thiện sự minh bạch.

Nhật chắc chắn không đơn thương độc mã trước các thách thức về nhân khẩu học, nên khi các nhà lãnh đạo G7 gặp nhau tại Ise Shima, ông Abe đã nhấn mạnh các cam kết của ông với những hành động cụ thể hơn.

Trần Bích
Theo BSA

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này