09:48 - 12/04/2017
Sự cáo chung của kỷ nguyên châu Á
Suốt 40 năm qua, Vành đai Thái Bình Dương nói gì nói là con chủ bài của California. Nhưng hiện nay, đương thời của Tổng thống Donald Trump và trước tình hình giảm tốc toàn cầu hoá, sự vươn lên của châu Á có thể đang thay đổi theo cách có lợi cho bang California và Mỹ.
Thay cho chiến lược xoay trục sang châu Á nổi tiếng của Tổng thống Barack Obama, giờ đây có thể nói chính xác hơn là sự xoay trục sang Mỹ của các nước châu Á. Từng một thời được e ngại như là một đối thủ cạnh tranh khốc liệt, Đông Á đang đối diện với chung cục của một giai đoạn tăng trưởng liên tục, hiện nay nhiều mối quan tâm dường như nhận ra rằng Mỹ là một sự thay thế an toàn hơn và có tiềm năng sinh lợi.
Kỷ nguyên này phản ánh những thay đổi sâu sắc đối với triển vọng của Đông Á. Các nước khu vực này ngày càng phải đối đầu với nhiều thách thức về dân số, xã hội và kinh tế đã từng làm đau đầu phương Tây từ những năm 1970 – rồi là cạnh tranh với các quốc gia rẻ hơn, sự lỗi thời về công nghệ, lực lượng lao động bị thoái chí và giảm tính thăng tiến. Lòng hăng hái của cuối thế kỷ 20 bị thay thế bởi những lo lắng của đầu thế kỷ 21.
Suy thoái dân số
Cách đây 40 năm, nạn nhân mãn là vấn đề to lớn đối với Đông Á. Các chính phủ từ Singapore đến Hàn Quốc và, quan trọng hơn cả, Trung Quốc, đã áp đặt các chính sách hạn chế sinh sản do lo ngại sự thành công về mặt kinh tế sẽ bị tác động bởi một làn sóng những công dân mới. Ngày nay, Đông Á phải đối phó với tình trạng dân số trì trệ nhất thế giới.
Đến năm 2030, theo Liên hiệp quốc, Nhật Bản vẫn là nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới, sẽ có số dân trên 80 tuổi đông hơn số dân dưới 15 tuổi, và đến năm 2050, dự kiến dân số nước này giảm 15%. Nhiều “con cọp” châu Á khác sẽ đi theo vết xe của Nhật, với tỷ lệ sinh sản thấp trong 35 năm tới, và sẽ cùng với Nhật, có dân số già nhất hành tinh.
Cuộc khủng hoảng dân số của Đông Á sẽ đạt mức tới hạn một khi Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ nhì năng động nhất thế giới, cảm nhận toàn bộ tác động của tỷ lệ sinh sản siêu thấp. Đến năm 2050, dân số Trung Quốc cơ cấu dân số cực già giống như Nhật Bản hiện nay – nhưng lại không đạt được mức độ sung túc như đảo quốc láng giềng để trả lương cho tất cả những người về hưu.
Công nghệ và thách thức của chủ nghĩa Trump
Sự lớn mạnh của Vành đai Thái Bình Dương phần lớn là nhờ tăng trưởng chế tạo. Đi theo mô thức của Nhật, các nước châu Á tăng trưởng nhờ hạn chế nhập khẩu và xây dựng khối lượng thặng dư hàng hoá chế tạo rất lớn. Hậu quả mất cân đối đó được chấp nhận bởi các chính phủ Mỹ ngay cả khi bị trầm trọng thêm bởi các chính sách trọng thương chống lại các nhà sản xuất của Mỹ.
Sự chấp nhận một dàn xếp như thế chấm dứt vào năm 2016 khi Donald Trump theo chủ nghĩa dân tộc về kinh tế đắc cử. Nhưng môi trường giao thương mới cũng bao hàm cả sự thành công trong việc nắm được đảng Dân chủ qua các yếu tố gần với chủ trương của thượng nghị sĩ bang Vermont Bernie Sanders, hiện đang là một chính khách nổi tiếng nhất của Mỹ. Sanders vô cùng hoài nghi về tự do thương mại, và cuộc tranh cử của ông thậm chí còn bắt buộc Hillary Clinton, một nhà hoạch định toàn cầu hoá lâu nay phải quay sang ủng hộ các chính sách trọng bảo hộ.
Các đề xuất của Trump nằm đối phó với thuế nhập khẩu của Trung Quốc và các công ty kẻ cả nhằm giữ công việc làm ở lại Mỹ, trở nên một mối đe doạ lớn đối với mô thức kinh tế trọng xuất khẩu của châu Á. Điều này, vào một thời điểm khi công nghệ tự động hoá mới, năng lượng rẻ hơn và mức lương đang tăng cao cũng đang thuyết phục các nhà sản xuất châu Á dịch chuyển sản xuất sang Mỹ.
Các công ty thây ma đe doạ tương lai châu Á
Ngoài ra, nạn công ty thây ma là một đe doạ ngắn hạn các nước châu Á. Thây ma luôn luôn tạo ra thêm nhiều thây ma khác. Lo ngại về việc sa thải nhân công và các khoản nợ xấu, các chính phủ và các ngân hàng ở châu Á tiếp tục giải ngân tài chính giá rẻ và các hỗ trợ khác để duy trì các công ty đang thất bại – được gọi là công ty thây ma – sống lây lất. Hy vọng là các doanh nghiệp này duy trì trở lại nếu tăng trưởng phục hồi. Thực tế, những công ty đó đang xói mòn nền kinh tế toàn cầu, lãng phí tài nguyên, làm giảm năng suất lao động – và do đó cản trở sự hồi phục mà các chính phủ và các ngân hàng đang hy vọng.
Lấy ví dụ trường hợp của hãng Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering. Hôm 23/3, ngân hàng Phát triển Hàn Quốc (KDB) và ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc đồng ý cho công ty đóng tàu thây ma này vay 2,6 tỉ USD và hoán đổi nợ để không phải vỡ nợ. Trong một thông báo, KDB cảnh báo rằng nếu Deawoo phá sản, “sự mất mát đối với nền kinh tế đất nước rất lớn và cả ngành đóng tàu có thể sụp đổ và các định chế tài chính có thể tổn thất nhiều thêm”.
Tại Trung Quốc, theo He Fan, một nhà kinh tế đại học Renminh ở Bắc Kinh tính toán, khoảng 10% công ty niêm yết được xếp loại thây ma, đặc biệt trong ngành thép.
Những bài học này ông Trump của Mỹ cũng cần phải rút ra. Dùng quyền lực của chính phủ để lật đổ phán quyết của thị trường như áp đặt thuế cao để đối phó với hàng hoá nước ngoài. Những nhà máy chỉ có thể sống sót dưới sự bảo hộ như thế về mặt kỹ thuật chỉ là thây ma, sẽ tạo ra hậu quả tương tự ở châu Á.
Khởi Thức tổng hợp
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này