15:26 - 08/02/2017
Nước Mỹ chia rẽ, thế giới hỗn loạn vì Trump
Khẩu hiệu tranh cử Make American great again” (Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại) của ông Donald Trump đang được “nhái” lại với nhiều phiên bản… Và nước Mỹ đang trở nên chia rẽ và náo loạn.
Ba sắc lệnh của Trump
Thế giới đang có những xáo trộn về sắc lệnh di trú mà Tổng thống Mỹ vừa ký. Hàng loạt cảnh dở khóc dở cười đã diễn ra.
Diễn biến đáng chú ý nhất là một thẩm phán Liên bang tại Washington đã ra quyết định tạm thời đình chỉ sắc lệnh của Trump và phán quyết của toà này có giá trị áp dụng trên toàn nước Mỹ. “Hôm nay, Hiến pháp đã chiến thắng. Không ai đứng trên luật pháp, kể cả tổng thống”, tổng chưởng lý bang này Bob Ferguson đã phát biểu.
Tuy nhiên, phán quyết này vẫn chưa có hiệu lực trọn vẹn cho đến khi toà Liên bang xem xét đầy đủ các khiếu nại (tức, lắng nghe các thách thức về giá trị pháp lý của phán quyết này, theo thuật ngữ ngành) từ phía đại diện của Trump. Những sắc lệnh cấm nhập cư – di trú của Trump chỉ tạm thời bị “treo,” chứ chưa bị huỷ bỏ hẳn. Hàng loạt cuộc biểu tình, hàng loạt các tuyên bố chỉ trích, hàng loạt những quyết định của các nhà tư pháp Mỹ đưa ra để chống lại Trump.
Ngay trong tuần đầu tiên nhậm chức, Trump đã xuống tay, ký ba sắc lệnh liên quan đến nhập cư – di trú, chứ không phải một.
Sắc lệnh thứ nhất chính là câu chuyện xây “bức tường thành” dọc biên giới Mỹ – Mexico, dài hơn 3.200 cây số để ngăn chặn những người nhập cư từ quốc gia láng giềng, vốn được ông Trump mô tả là những kẻ hiếp dâm, trộm cướp. Và Chính phủ Mỹ đã tuyên bố rõ là họ sẽ không chấp nhận trả phí cho hành động này mà bắt người Mexico trả tiền bằng cách tăng thuế nhập khẩu từ nước này lên 20%. Sẽ có nhiều hệ quả xảy đến cho quyết định này, và bên thiệt hại không chỉ là Mexico, mà còn là người Mỹ.
Sắc lệnh thứ hai là việc trục xuất tội phạm ra khỏi Mỹ được đưa lên hàng đầu trong danh sách những việc cần làm ngay của Trump. Điều này dĩ nhiên không mới, nhưng điểm khác biệt của ông Trump là ở chỗ sắc lệnh này yêu cầu các cơ quan tiểu bang, thành phố phải giao nộp thông tin về người nhập cư cho bộ An ninh quốc nội (DHS), một yêu cầu chắc chắn sẽ không được chính quyền cấp địa phương tuân theo.
Sắc lệnh thứ ba vốn được báo chí nói nhiều trong thời gian qua đó là cấm vô hạn định, người tị nạn từ Syria vào Mỹ; trong vòng 120 ngày, cấm không cho người tị nạn khác vào Mỹ; và trong vòng 90 ngày hoặc hơn nữa, cấm không cho người tị nạn từ bảy nước Hồi giáo lớn khác vào Mỹ. Điều tưởng chừng khiến nước Mỹ an toàn hơn này, hoá ra lại là hành động trừng phạt các nạn nhân, chứ không phải thủ phạm. Chính nghị sĩ John McCain và Lindsey Graham còn phải thốt lên rằng là “Sắc lệnh này giúp cho bọn khủng bố chiêu mộ người nhiều hơn là cải thiện an ninh của chúng ta”. Sắc lệnh này cho phép các sĩ quan an ninh tại sân bay giam giữ hay tống cổ vô số người, kể cả các thường trú nhân và công dân Mỹ (chỉ vì lỡ nằm trong danh sách các nước bị cấm). Oái oăm hơn là các thủ phạm gây ra các cuộc khủng bố 11/9, thảm sát tại giải Marathon Boston, vụ xả súng tại San Bernardino, lại không xuất phát từ bảy quốc gia kia. Đáng nói là sắc lệnh này đi ngược lại giá trị và lợi ích Mỹ vẫn hô hào ủng hộ.
Thế giới hỗn loạn
Nước Mỹ đã trở nên chia rẽ, và không chỉ ở nước Mỹ, mà hầu như khắp thế giới, cũng phân làm phe chống đối và phe ủng hộ. Sự chia rẽ đã diễn ra từ trước, rồi lan sâu hơn vào những ngày đầu nắm quyền của ông Trump, từ các quyết định huỷ bỏ Obama Care, rồi rút khỏi NAFTA và TPP. Ông chọc giận đồng minh, nguội lạnh với EU, hâm nóng quan hệ với Anh vừa rời EU, và Nga. Thậm chí, ông còn bảo Mỹ cần phải rút khỏi… Liên hiệp quốc hay WTO. Ông bảo vệ chính sách tra tấn, rồi lại tấn công báo chí… Mọi thứ đang nháo nhào, hỗn loạn. Nháo nhào và hỗn loạn thường dẫn đến sự thất bại, nhưng với Trump, sự hỗn loạn đó là có chủ đích, một phần của kế hoạch. Những lời hứa mạnh miệng lúc tranh cử tưởng sẽ rêu phong khi nhậm chức, nhưng hoá ra ông làm thật, và làm nước Mỹ và thế giới rung chuyển. Trump càng làm tới, nhiều người càng tin ông làm thật, và rằng Trump dám làm những thứ mà giới tinh hoa salon kia không dám làm. Và Trump đang trở thành một vị tổng thống hành động.
Tờ báo Anh Economist đưa hình bìa ông Trump cầm ngọn lửa trong chai với tựa: Cuộc nổi loạn trong Nhà Trắng. Tờ Der Spiegel của Đức đăng trang bìa tấm hình ông Trump tay cầm con dao, tay cầm đầu vừa chặt của tượng nữ thần Tự do…Cả thế giới cũng đang náo loạn theo. Quốc hội Anh thì vỗ tay không ngớt khi ông chủ tịch Hạ viện khẳng định, nếu ông Trump đến thăm đảo quốc sương mù này thì sẽ không được mời phát biểu trước cơ quan lập pháp nước này.
Nước Mỹ đang khiến thế giới nháo nhào vì chính sách bảo hộ của mình. Để giữ lời hứa, chính quyền ông Trump muốn các công ty Mỹ giữ các nhà máy ở Mỹ để người Mỹ có việc làm, một cách ông muốn giảm tỷ lệ thất nghiệp. Một số nhà máy như Carier đã gật đầu đồng ý. Ford cũng huỷ bỏ dự án xây nhà máy ôtô 1,3 tỉ USD tại Mexico để chuyển về Mỹ. Giữ nhà máy ở lại Mỹ điều lợi là giải quyết công ăn việc làm, nhưng điều hại là chi phí cao, dẫn đến giá thành đắt. Hơn nữa, từ bao đời nay, các chính quyền Mỹ và giới kinh doanh Mỹ đã chuyển phần sản xuất của họ ra bên ngoài để giảm chi phí, bao gồm cả chi phí môi trường, phần trong nước họ chú ý đến sáng tạo, dịch vụ… Nay một nước Mỹ đang làm ngược lại: bảo hộ sản xuất, chống lại thương mại tự do, đánh thuế cao hàng nhập khẩu. Hệ quả là chính người Mỹ sẽ phải trả tiền nhiều hơn cho các sản phẩm của họ.
Ngay cả hội đồng An ninh quốc gia, Trump cũng loại ra khỏi hai nhân vật lẽ ra phải có mặt: tổng tham mưu trưởng quân đội và giám đốc cơ quan tình báo quốc gia. Thay vào đó là người của Trump.
Vậy là, với một nội các đều là những nhà kinh doanh, và không ít trong đó là tỉ phú và triệu phú cự phách, nước Mỹ lần đầu tiên có một tổng thống giàu và một nội các giàu nhất trong lịch sử, nhưng lại gây ra nhiều náo động nhất. Cũng may, chính trị Mỹ là tam quyền phân lập, với hệ thống Check and Balance (Kiểm tra và cân bằng lẫn nhau), nên các quyết định của chính quyền hành pháp còn có bên lập pháp và tư pháp kiểm soát nữa.
Chỉ mới chính thức bước chân vào Nhà Trắng từ ngày 20/1, nhưng quan sát các hành động của vị tỉ phú này từ lúc tranh cử cho đến những quyết định lúc cầm quyền, có thể nói Trump trở thành tổng thống là hệ quả của vô số nguyên nhân, và ông ta sẽ là nguyên nhân của vô số hệ quả.
Trần Hoàng Phi
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này