09:29 - 16/08/2017
Doanh nghiệp Việt còn chậm và kém chuyên nghiệp quá!
Người ta không biết về sự đặc sắc của sản phẩm mình, là do mình “giữ bí mật” lâu quá, chứ do ai? Sản vật của Việt Nam đang trong tình trạng đó…
Tôi nhận được một lời rủ rê hấp dẫn: Ngày hội Sen Đồng Tháp vào đầu tháng 9 tới đây, do các bạn trẻ tỉnh này tự thiết kế. Rất sôi động và phong phú: có giải pháp làm giàu giá trị thương mại của sản phẩm (xây dựng thương hiệu Sen Tháp Mười, thảo luận về giá trị tài nguyên bản địa cũng là tài nguyên du lịch của sen), nhưng gợi hơn và thôi thúc hơn là các tiết mục đậm chất nghệ thuật: trình diễn các bài hát về sen, vẽ thư pháp trên lá sen, xe chỉ sen, pha trà sen, làm hoa sen giấy, vẽ tranh với lá sen…
Bao nhiêu cuộc hẹn hò để làm giàu cho các bảo vật bản địa như vậy đang được các bạn trẻ ra sức sáng tạo? Chắc là nhiều. Cà phê Tây Nguyên. Ca cao bản địa. Dừa của Mekong. Gạo ngon đồng bằng… Nhưng phải chăng sức bật từ động lực làm giàu từ tài nguyên bản địa chỉ đang ở bước khởi động.
Câu chuyên cũ về gạo, nước mắm vẫn gây xót lòng
Hai món thiết yếu nhất trong cuộc sống mỗi người Việt Nam, từ lâu là hai món hàng kinh doanh phát đạt của các nước lân cận, chứ không phải của chính người Việt. Một chị bạn Việt kiều ồ lên ngạc nhiên kể với tôi là chị thấy ở siêu thị Mỹ, hàng loạt sản phẩm “đầu Việt, đuôi Thái” đang bán chạy: phở bò, phở gà, nước mắm nhỉ (ghi hẳn tên là Nước mắm Phú Quốc), xúp gà, ghi nhãn tiếng Việt, nhưng đều đo công ty Thái sản xuất…
Nói gì Thái. Mới đây vào trưa 3/8, tại nhà ăn của hội chợ ASEAN – India 2017 của trung tâm Queen Sirikit, tôi gặp một thương nhân Campuchia hồ hởi báo tin anh sắp sang Việt Nam bán gạo ngon Campuchia. Và cũng chiều hôm ấy, tôi gặp ông Songyos Nopprad, 30 năm kinh doanh nước mắm. Khi được mời nếm thử “Nước mắm Phú Quốc” thứ thiệt của Việt Nam, ông rất ngạc nhiên và gật gù khẳng định: “Ngon lắm, tôi chưa từng nếm qua loại nước mắm nào ngon thế này. Chúng tôi sẽ tính đến việc hợp tác đầu tư sản xuất nước mắm tại Việt Nam trong tương lai. Này, tôi kinh doanh nước mắm lâu vậy mà chưa biết đến loại nước mắm có chỉ dẫn địa lý Phú Quốc này, là do… các bạn nhé”.
Rõ ràng người ta không biết về sự đặc sắc của sản phẩm mình, là do mình “giữ bí mật” lâu quá, chứ do ai? Gạo ngon, gạo hữu cơ của Việt Nam trưng bày theo cách thật dân dã, bỗng gây bất ngờ lớn với Thủ tướng Thái, để ông phải ngạc nhiên dừng lại, tìm hiểu. Ôi gạo, nước mắm, những món ta ăn, ta sống, ta nhớ mỗi khi xa nhà mà để cho lối xóm cạnh tranh làm giàu trên thị trường thế giới, thật là uổng không gì bằng.
Lại nói về những câu chuyện như huyền thoại (vì mình không hiện thực hoá được đúng mức?)Vào cuối tháng 4 năm nay, báo Telegraph của Anh đã bình chọn 10 món ăn đường phố được ưa thích nhất, và phở đã lọt vào top 10 này (bên cạnh đó là các món ăn đường phố của Bangkok, Hong Kong, Thổ Nhĩ Kỳ, Bắc Kinh, Ấn Độ, Mã Lai, Mexico và Nhật Bản. Bạn có nhớ là cách đây vài năm, món chuối nếp nướng đã được thế giới vinh danh là món được ưa thích nhất tại đại hội Ẩm thực đường phố (World Street Food Congress) tổ chức tại Singapore, mà người làm nên kỳ tích là chị Thuỷ – chủ của quầy chuối nếp nướng nổi tiếng hơn 20 năm, trên đường Phan Đăng Lưu Sài Gòn.
Thờ ơ với tài sản quý
Tôi có viết một bài ngắn trên face về những câu chuyện trên. Cuối ngày chủ nhật vừa qua, tôi nhận được một “còm” khá đặc biệt: ý kiến của đại sứ Nguyễn Trung Thành, hiện đang là đại sứ Việt Nam tại Cuba, trước là đại sứ Việt Nam tại Liên hiệp quốc, tại tổ chức WTO và cũng từng được bầu cử làm chủ tịch hội đồng Sở hữu trí tuệ WIPO thế giới. Ông viết: “Với các công việc từng trải qua, tôi càng chia sẻ quan sát của chị Hạnh. Về cuộc cạnh tranh cho sản phẩm Việt, thắng thua, tôi nghĩ ta không thua, trừ khi ta chấp nhận thua ngay từ trong ý chí. Tôi tin ở dân ta. Vấn đề là phải cung cấp đầy đủ thông tin, định hướng, mở đường, hỗ trợ, đồng hành cùng nông dân và doanh nghiệp (DN) Việt. Nhất là thay đổi tư duy chạy theo số lượng… Ta phải và có thể thắng, nếu…”.
Vâng, ta hoàn toàn có thể thắng, nếu… Cái chữ “nếu” này gian nan lắm.
Người Việt mình làm thương mại, xuất khẩu, không chuyên nghiệp đã đành, mà cũng không kiên trì, kỷ luật. Và cái rào cản lớn nhất là lối kinh doanh nhắm lợi trước mắt, mì ăn liền. Đi thị trường nào hơi mới chút là cũng lo, khó quá, bỏ công ra rồi được gì không… Nên cứ… đường xưa ta đi, lối cũ ta về.
Vì sao ta buông bỏ thị trường ASEAN 600 triệu người, để cho DN cứ lẻ tẻ hay đơn độc tự bơi? Vì hàng hoá quá tương đồng? Vì dung lượng thị trường từng nước quá nhỏ so với thị trường Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc? Vì xuất qua từng nước ASEAN thì phải “làm thị trường” chứ không khoẻ re như xuất sỉ bằng cách chỉ gia công, vừa khoẻ, vừa lợi to? Vì doanh nhân làm thương mại, quan chức làm xúc tiến ở các nước này rất giỏi (họ làm xúc tiến nghề lắm, tận tâm, thiết tha lắm và đang tiến cực nhanh) nên nói thị trường họ nhỏ mà… có võ, đâu sai? Bài toán bây giờ chừng như đã khó lắm rồi, nếu thử nhìn qua các thị trường, có ai báo động đúng mức để tập trung lo cho kinh doanh xuất khẩu của Việt Nam? Thị trường Mỹ, kim ngạch lớn nhất là thuỷ sản. DN Việt đang lúng túng với FSMA, luật Hiện đại hoá an toàn thực phẩm, đòi hỏi thiết kế hệ thống ngăn ngừa rủi ro về an toàn thực phẩm trên suốt chuỗi hoạt động sản xuất kinh doanh. Còn với EU, sang năm mới thông qua hiệp định thương mại tự do, mà hiện nay, DN ngóng xem liệu quan hệ làm ăn với Đức và châu Âu sẽ còn bình thường được không? Qua Trung Quốc, do dân Tàu hiện đã kinh sợ thực phẩm nội địa, giờ toàn tìm sữa, gạo, rau củ sạch, thực phẩm an toàn nhập bằng mọi cách, nhà nước Trung Quốc phải lập hàng rào kỹ thuật, kiểm định ngặt nghèo với những điều kiện khắt khe cho hàng nhập khẩu chính ngạch. Nhưng họ vẫn “tung tăng” bán thuốc trừ sâu cực độc qua mình, vì có cầu có cung và thuốc bán chạy lời nhiều (chiếm 40% lượng thuốc trừ sâu nhập khẩu).
Việc phát huy tài nguyên bản địa, đưa các nỗ lực, sáng kiến đem lại giá trị gia tăng, đã đem lại nguồn cảm hứng mới. Nhưng quan trọng nhất, vẫn cần có sự thay đổi từ các cơ quan quản lý nhà nước, từ chính các DN có kiến thức làm ăn với bên ngoài…
Kim Hạnh
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này