10:26 - 03/04/2025

Chính sách thuế mới của ông Trump bị chỉ trích

Chiều 2/4, theo giờ Bờ Đông của Mỹ (rạng sáng 3/4 theo giờ Việt Nam), Tổng thống Trump đã có bài phát biểu tại Vườn Hồng trong khuôn viên Nhà Trắng về quyết định “thuế chiết khẩu đối ứng” áp dụng với hàng hóa nhập khẩu vào nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Thủ tướng Anh Keir Starmer phát biểu trước Quốc hội rằng Vương quốc Anh đã chuẩn bị cho mọi tình huống và sẽ không loại trừ bất cứ điều gì. Ảnh: Straitstimes

Hàng chục quốc gia, lãnh thổ bị ảnh hưởng

Theo đó, Mỹ áp thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào nước này, song sẽ áp các mức thuế cao hơn nhiều đối với các đối tác thương mại khác mà Nhà Trắng coi là “tác nhân xấu về thương mại” vì có mức thâm hụt thương mại cao với Mỹ.

Biểu đồ được ông Trump giơ cao khi phát biểu tại Nhà Trắng cho thấy, Mỹ sẽ áp thuế 34% đối với 67% tổng lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, 20% đối với 39% hàng nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), 25% đối với 50% hàng nhập khẩu từ Hàn Quốc, 24% đối với 46% hàng nhập khẩu từ Nhật Bản, 32% đối với 64% hàng nhập khẩu từ lãnh thổ Đài Loan và 46% đối với 90% hàng nhập khẩu từ Việt Nam.

Cũng tại khu vực Đông Nam Á, Thái Lan bị áp thuế 36% đối với 72% hàng hóa, tiếp theo là Indonesia (32%, 64%), Malaysia (24%, 47%), Philippines (17%, 34%), Singapore (10%, 10%). Nhóm các nước chịu mức thuế 10% đối với 10% hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ có Vương quốc Anh, Australia, Colombia, Chile, Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ. Canada và Mexico không nằm trong danh sách bị Mỹ áp thuế đối ứng lần này.

Thông báo trên là nỗ lực của ông Trump nhằm áp đặt những thay đổi sâu rộng đối với các thỏa thuận thương mại đã tồn tại hàng thập kỷ. Mức thuế cao hơn của Mỹ sẽ ảnh hưởng đến các thực thể nước ngoài bán nhiều hàng hóa cho Mỹ hơn là mua. Washington kỳ vọng các quốc gia khác sẽ hạ thuế quan và các rào cản thương mại khác mà họ cho là đã dẫn đến mất cân bằng thương mại 1.200 tỷ USD vào năm ngoái.

Tuy nhiên, thay vì tạo ra cú hích ngay lập tức cho nền kinh tế Mỹ, dư luận báo chí Mỹ cho rằng thuế quan dự kiến sẽ gây thiệt hại cho nhiều công ty có sản phẩm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu do họ có thể buộc phải tăng giá hoặc chịu biên lợi nhuận mỏng hơn.

Theo thông cáo của Nhà Trắng, biểu thuế 10% với mọi hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ sẽ có hiệu lực từ ngày 5/4, trong khi các mức thuế chiết khấu cao hơn dự kiến có hiệu lực từ ngày 9/4.

Thị trường chứng khoán Mỹ đã chứng kiến xu thế giảm điểm bao trùm. Ảnh: Businesslive.

Chứng khoán đồng loạt giảm

Sau thông báo của ông Trump, thị trường chứng khoán Mỹ đã chứng kiến xu thế giảm điểm bao trùm. Hàng loạt mã chứng khoán Mỹ đã giảm điểm sau giờ giao dịch. Cụ thể, chỉ số Dow Jones giảm 256 điểm, tương đương 0,61%; mã chứng khoán S&P 500 giảm 1,69%; chỉ số Nasdaq-100 giảm 2,54%. Cổ phiếu của nhiều công ty đa quốc gia cũng chung xu thế giảm điểm. Chứng khoán của hãng thể thao nổi tiếng Nike mất 7% và Apple “bốc hơi” 6%. Cổ phiếu của các hãng bán lẻ nhập khẩu bị ảnh hưởng nặng nề. Hãng Five Below mất 11% và GAP giảm 12%. Cổ phiếu công nghệ cũng lao dốc trước những rủi ro tiềm tàng, trong đó, Nvidia giảm 4% và Tesla mất 5%.

Trong khi đó, các hợp đồng vàng giao sau trên sàn giao dịch New York lại đảo chiều tăng mạnh lên hơn 3.200 USD-ounce, mức cao kỷ lục. Theo chuyên trang theo dõi thị trường vàng Kitco.com, kim loại quý này đã tăng giá hơn 20% trong năm nay và vừa ghi nhận quý tốt nhất kể từ năm 1986. Vàng được coi là “nơi trú ẩn an toàn” trong bối cảnh bất ổn kinh tế – chính trị và nguy cơ nổ ra cuộc chiến thuế quan mới đang hiện hữu.

Trên sàn giao dịch dầu mỏ, dầu thô Brent tăng 0,66%, ở mức 74,98 USD-thùng, trong khi dầu thô chuẩn của Mỹ West Texas Intermediate (WTI) tăng 0,80% ở mức 71,77 USD/thùng. Nhìn chung, chưa có nhiều biến động lớn trên thị trường dầu mỏ sau quyết định thuế của Tổng thống Trump.

Ông Alex Jacquez – Giám đốc chính sách và vận động tại Groundwork Collaborative, tổ chức nghiên cứu chính sách công theo khuynh hướng thiên tả – nhận định quá trình thực hiện thuế đối ứng sẽ rất phức tạp về mặt hành chính, do có hàng chục ngàn mã thuế quy định mức thuế suất cho nhiều loại sản phẩm khác nhau. Việc thiết lập thuế quan đối ứng cho toàn bộ danh mục sản phẩm với từng đối tác thương mại là hoàn toàn không khả thi với năng lực hành chính của Mỹ.

Một số chuyên gia khác cho rằng mục tiêu thực sự của chính sách này không hẳn là buộc các công ty chuyển sản xuất về Mỹ hay tạo thêm nguồn thu cho chính phủ, mà chủ yếu nhằm gây sức ép buộc các nước khác ký kết các thỏa thuận thương mại có lợi cho chính quyền Trump.

Phản ứng của các nước

Phản ứng trước động thái trên của Mỹ, Bộ trưởng Kinh doanh và Thương mại Anh Jonathan Reynolds ra tuyên bố khẳng định London vẫn kiên trì mục tiêu ký thỏa thuận kinh tế với Washington để có thể “giảm nhẹ” mức thuế 10% áp dụng đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ. Theo Tổng thống Trump, Anh sẽ nằm trong số các quốc gia phải đối mặt với mức thuế quan thấp nhất đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ, trong khi hàng chục quốc gia khác phải đối mặt với những mức thuế cao hơn.

Tuy nhiên, London “sẽ tiếp tục hợp tác với các doanh nghiệp của Vương quốc Anh” để “đánh giá tác động của bất kỳ bước đi nào tiếp theo mà chúng tôi thực hiện”.

Trong khi đó, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni đã lên tiếng chỉ trích mức thuế mới của Mỹ đối với hàng nhập khẩu từ EU là “sai lầm”, nhưng cảnh báo thương chiến sẽ chỉ làm phương Tây suy yếu. Người đứng đầu Chính phủ Italy viết: “Chúng tôi sẽ làm mọi việc có thể để đạt được thỏa thuận với Mỹ nhằm ngăn chặn một cuộc chiến thương mại chắc chắn sẽ làm phương Tây suy yếu theo hướng có lợi cho các bên tham gia khác trên toàn cầu”.

Từ Sydney, Thủ tướng Anthony Albanese lên tiếng khẳng định chính sách thuế quan thương mại của Tổng thống Mỹ đối với đồng minh thân cận Australia là “hoàn toàn không có cơ sở”, không phải là “hành động của một người bạn” và sẽ thay đổi nhận thức về mối quan hệ song phương. Tuy vậy, ông Albanese khẳng định Australia sẽ không áp thuế trả đũa đối với Mỹ.