15:35 - 04/03/2024

1/5 loài cá ở sông Mekong có nguy cơ tuyệt chủng

Sự phát triển không bền vững đang đe dọa sức khỏe và sự đa dạng của quần thể cá ở sông Mekong, đáng chú ý 1/5 loài cá ở “huyết mạch chính” của Đông Nam Á này đang đối mặt nguy cơ tuyệt chủng.

Một con cá da trơn lớn của sông Mekong được tìm thấy ở sông Tonle Sap – Campuchia hồi năm 2022. Ảnh: Reuters.

Theo hãng tin Reuters, đó là kết quả báo cáo của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) và 25 nhóm bảo tồn biển và động vật hoang dã toàn cầu hôm 4/3.

Sông Mekong, trải dài gần 5.000 km từ cao nguyên Tây Tạng đến biển Đông, là huyết mạch canh tác và đánh bắt của hàng chục triệu người ở Trung Quốc, Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.

Theo báo cáo, các mối đe dọa đối với loài cá bao gồm mất môi trường sống, chuyển đổi vùng đất ngập nước sang nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản, khai thác cát không bền vững, du nhập các loài xâm lấn, biến đổi khí hậu ngày càng tồi tệ, các đập thủy điện chia cắt dòng chảy của sông và các nhánh của nó.

Nhà sinh vật học về cá Zeb Hogan, người đứng đầu Wonders of the Mekong, một trong những nhóm thực hiện báo cáo, cho biết: “Mối đe dọa lớn nhất hiện nay và vẫn đang có xu hướng gia tăng là phát triển thủy điện”.

Ông nói rằng các con đập làm thay đổi dòng chảy của con sông có độ đa dạng sinh học lớn thứ 3 trên thế giới, thay đổi chất lượng nước và ngăn chặn sự di cư của cá.

Theo hãng tin Reuters hồi năm 2022, các đập thủy điện do Trung Quốc xây dựng ở thượng nguồn đã chặn phần lớn trầm tích cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho hàng chục ngàn trang trại ở đồng bằng sông Cửu Long.

Báo cáo “Những loài cá bị lãng quên của sông Mekong” của các nhà bảo tồn cho biết khoảng 19% trong số hơn 1.148 loài cá ở sông Mekong đang có nguy cơ tuyệt chủng, đồng thời cho biết thêm con số này có thể cao hơn vì có quá ít thông tin về 38% số loài nói trên để có thể đánh giá tình trạng bảo tồn của chúng.

Trong số những loài có nguy cơ tuyệt chủng có 18 loài được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế liệt vào danh sách “cực kỳ nguy cấp”, bao gồm hai loài cá da trơn lớn nhất thế giới, cá chép lớn nhất thế giới và cá đuối nước ngọt lớn.

Ông Hogan nhấn mạnh: “Một số loài cá lớn nhất và hiếm nhất ở bất kỳ đâu trên trái đất đều xuất hiện trên sông Mekong”.

Sông Mekong chiếm hơn 15% sản lượng đánh bắt nội địa của thế giới, tạo ra hơn 11 tỉ USD hằng năm. Báo cáo cho hay sự suy giảm cá ở sông Mekong có thể gây tổn hại đến an ninh lương thực cho ít nhất 40 triệu người ở lưu vực hạ lưu sông Mekong, vốn có sinh kế phụ thuộc vào dòng sông.

Tuy nhiên, ông Hogan nhấn mạnh vẫn “chưa quá muộn” để các nước ở vùng đồng bằng phối hợp để đảo ngược những tác động bất lợi đối với quần thể cá.