09:28 - 03/01/2020
NTK Nguyễn Tri Phương Đông: Với người chuyên nghiệp, càng khó càng muốn dấn thân
Nhà thiết kế Nguyễn Tri Phương Đông là tác giả Việt Nam duy nhất đoạt giải American Graphic Design Awards (AGDA) 2019 dành cho tác phẩm logo về dự án cây xanh của nghệ sĩ thị giác Ly Hoàng Ly.
Với giải thưởng mới nhất AGDA 2019, ông hiện sở hữu bảy giải quốc tế cá nhân, và bốn giải nhóm. Hiện ông làm việc tại Houston, bang Texas, Mỹ, và mở nhiều khoá học thiết kế đồ hoạ ở Việt Nam qua online và cả offline.
– Đoạt thêm một giải thưởng quốc tế cho một nhà thiết kế chuyên nghiệp và ông cũng là thầy của nhiều sinh viên thiết kế đồ hoạ phía Nam, thật ra nghe thấy… buồn hơn vui, bởi lẽ theo tôi đây lẽ ra phải là giải thiết kế mà thế hệ trẻ có thể với tới được?
– Vâng, lẽ ra thời của chúng tôi phải kết thúc dần rồi, bây giờ là thời của các bạn trẻ. Thực tế, tôi đã từng có cơ hội hướng dẫn cho ba sinh viên đoạt bốn giải thưởng design quốc tế, và họ cũng đang tiếp tục chứng tỏ sau thành công ban đầu ấy. Đam mê hay động lực để có thể đi bao xa, bao lâu, tất nhiên, còn tuỳ thuộc vào phẩm chất và nền tảng. Hiện giờ, tôi đang tiếp tục chinh phục một thách thức khó nữa: thiết kế chương trình, tuyển chọn và tổ chức đào tạo các sinh viên tiềm năng, làm theo đặt hàng thực tế, đồng thời đem đi dự thi quốc tế về design, thúc đẩy các tài năng thiết kế trẻ bộc lộ.
Tôi đã biên soạn gần xong 20 môn học, là 20 module của khoá đào tạo này, gọi theo kiểu 4.0 cho nó “máu”, là Trại huấn luyện thiết kế đồ hoạ – Design Bootcamps. Sau tết Canh Tý, bắt đầu mở dần từng trại/khoá ngắn như các module này. Đặc thù của các trại này là trui rèn các kỹ năng sáng tạo và “sống chết” với ý tưởng. Đây hẳn là việc khó nhất đời nghề của tôi.
Về dự án Cây – Tree của nghệ sĩ Ly Hoàng Ly, tôi được biết chị đã theo đuổi hơn hai năm, và vẫn còn tiếp tục trong thời gian tới, trong bộ tác phẩm liên hoàn của chị. Từ bức ảnh “ôm cây” của chị mô tả lại quá trình những con người yêu Sài Gòn tiễn biệt và cảm ơn gần 300 cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng, tôi ngắm các gốc cây đã bị cưa sát gốc, túa nhựa và mùn cưa đỏ ối, chia sẻ ít dòng trên mạng xã hội, và xin Ly một bịch mùn cưa nhỏ này đem đi. Và từ những vết cưa cắt đốn hạ, vân gỗ, trái tim, vòng xoáy, như sóng âm vang vọng, ý tưởng logo thành hình. Tôi đã vẽ logo như vậy.
– Quá trình trở thành một nhà thiết kế chuyên nghiệp, đoạt giải thưởng quốc tế của một người có xuất phát điểm từ trường đại học Kiến trúc TP.HCM từ 30 năm về trước, đến nay chiếm hơn nửa đời người, đã cho ông những bài học tự thân nào?
– Tốt nghiệp kiến trúc sư tại TP.HCM, tôi đi tu nghiệp design tại CHLB Đức, rồi trở về làm việc trong lĩnh vực thiết kế truyền thông và quảng cáo tại TP.HCM, tham gia giảng dạy ở vài trường đại học, để rồi theo nghiệp thiết kế đồ hoạ cho đến giờ này, tại Mỹ.
Người Đức đã dạy tôi sự chặt chẽ, và người Mỹ đã khiến tôi nghĩ rộng mở. Ai đó có duyên may như tôi, hẳn sẽ có cảm giác linh động như pha trộn nhạc jazz với nhạc giao hưởng. Thực chất và hiệu quả làm đầu, không làm màu, không cao đạo. Nếu “làm cái gì ra cái nấy”, tôi tin rằng đó là “chất” Mỹ.
Trong khi cơ chế cho việc thúc đẩy sáng tạo đang được lưu tâm hơn, việc thiết kế chương trình đào tạo có tầm nhìn, cập nhật, dự báo, phải là việc được các nhà đào tạo xem trọng. Ví dụ: Vì sao nhu cầu của thị trường nghề thực tế chưa được coi là yếu tố chính khi điều chỉnh chương trình? Để thúc đẩy bản sắc sáng tạo, liên quan đến văn hoá, địa lý, thổ nhưỡng, kinh tế, vì sao các trường đào tạo thiết kế ở ba miền lại có các giáo trình gần như nhau?
Đó là vài bài học còn dang dở của tôi.
– Vì sao anh lại mở những khoá học này, trong khi ở Việt Nam có nhiều đại học có khoa thiết kế và vô số trung tâm dạy thiết kế đang hoạt động? Anh không sợ cạnh tranh hay bị trùng lắp nội dung giảng dạy?
– Thế giới thay đổi nhanh chóng, và ở Việt Nam thì thực sự là tốc độ. Sự thể này ảnh hưởng đến tất cả. Và các trường đào tạo cử nhân thiết kế ra không thể làm thầy, cũng như không để làm thợ, cũng sẽ phải thay đổi. Vì họ mới ra, làm thầy thì chưa thể, còn làm thợ thì không chịu.
Nghề thiết kế đồ hoạ đang “hot” trở lại sau một chu kỳ, và hứa hẹn còn “hot” hơn khi nguyên lý và kỹ năng đồ hoạ 2D hỗ trợ nền tảng cho các dạng thiết kế đồ hoạ khác.
Theo nghề 25 năm, và tham gia giảng dạy hơn mười năm, cả thỉnh giảng và trực tuyến, cùng một số giải thưởng quốc tế như xác nhận nghề nghiệp, chúng tôi sẽ tìm cách tồn tại và phát triển có bản sắc, như mọi người, cùng mọi trường.
Khi trăm hoa đua nở, thì chúng tôi cũng góp một hoa, hy vọng sẽ làm đẹp thêm “vườn xuân Bắc Trung Nam”.
Được sự ủng hộ của viện IDAM (Institude of Design and Art Media) – viện Thiết kế và truyền thông nghệ thuật (mới thành lập) thuộc đại học Mỹ thuật công nghiệp Á châu, chúng tôi phối hợp mở các khoá học ngắn – Design Bootcamps – như trắc nghiệm năng lực, rèn kỹ năng sáng tạo, thiết kế bao bì, catalogue, thương hiệu, cùng các chuyên đề văn hoá, tiếp thị, truyền thông, diễn giải nghệ thuật… trong đó có một số khoá học lần đầu tiên soạn giáo trình, như Phác thảo nhanh, Home Decor, Shop Decor… cải thiện kỹ năng sáng tạo, trang trí nhà ở, tiệm, cửa hàng.
Ngoài các trại ngắn hạn – từng khoá học riêng – trong tương lai gần, dự án “Design Bootcamp” nhằm đào tạo các tài năng “graphic designer trẻ” của chúng tôi sẽ tuyển chọn các bạn trẻ cá tính, có năng lực sáng tạo, khát vọng mạnh mẽ, chia sẻ ý chí với Design Bootcamps. Đây là những Design Bootcamp – khoá học luyện thi dành riêng cho việc tham dự những cuộc thi design quốc tế, trui rèn, bổ túc, thúc đẩy, cập nhật… nhằm đẩy và đưa họ lên ngang chuẩn quốc tế, tìm cho họ những xác nhận nghề nghiệp thông qua các giải thưởng quốc tế có thể, để họ bước vào đời nghề nghiệp có thành tích và đáng tin cậy về thẩm mỹ.
“Design Bootcamp” – DB của chúng tôi đang tiếp tục tìm kiếm sự hỗ trợ và ủng hộ cho chương trình. Khi phối hợp nhu cầu thiết kế thực tế của nhà đầu tư, với mục đích huấn luyện của trại, là luyện và thi quốc tế – có được nhà đầu tư – các học viên sẽ được trao học bổng, thay vì phải đóng phí. Hy vọng là các bạn trẻ, các sinh viên đang học hay làm thiết kế, các trường, cùng các phụ huynh quan tâm đến dự án DB này.
Với chúng tôi, cuộc chơi nghề nghiệp này cực áp lực, khắc nghiệt và lãng mạn.
– Một chương trình nghe rất thú vị và cần thiết cho những bạn trẻ đang mất phương hướng hiện nay?
– Là người làm nghề đủ lâu, dù nhận phản hồi văn vẻ hay lỗ mãng, tôi cũng đành chia sẻ rằng, trong số các truyền thống mà người Việt ta tự hào, không có các chữ “sáng tạo”, nhất là sáng tạo chủ động.
Một sự vật hiện tượng xảy ra, còn gọi không đúng được tên của nó, thì không cắt nghĩa bản chất, không tìm đúng giải pháp. Hành xử này dẫn đến việc thiếu tự tin, thiếu tự chủ, làm nửa chừng, nghĩ nửa vời, sống “ba rọi”. Việc này hoàn toàn xa lạ với design thinking – tư duy thiết kế.
Thực tế, các môn liên quan đến tư duy thiết kế, hình ảnh hoá, phản biện, phê bình, phân tích cho sinh viên thiết kế, hầu như chỉ có các trường dạy nghề và trung tâm tổ chức thành môn học, do đòi hỏi của thị trường, còn các trường đại học thì hiếm thấy, hoặc chỉ là dạng chuyên đề ngoại khoá. Thế nên, nếu thầy cô nào có dịp dạy ở cả ba miền, gặp các sinh viên yếu, đều thấy các lỗi gần như nhau, y như… bản sắc vậy – không đủ kỹ, thiếu thực chất, hiệu quả lưng chừng. Tại thị trường đào tạo nghề thiết kế, tính phổ cập rõ ràng hơn tính chuyên nghiệp.
Chỉ có ý tưởng sáng tạo đích thực, mới khắc phục việc thiết kế thiếu cảm xúc chúng ta đang thấy mỗi ngày, trong bụi mịn, trong ô nhiễm và các hệ luỵ xã hội khác.
Cùng với các giảng viên trong các khoá học của IDAM, tôi muốn khơi dậy và thúc đẩy đam mê của họ – đam mê của dân chuyên nghiệp
là càng khó thì càng muốn dấn thân.
– Nhưng giáo dục không chỉ là kỹ năng, nó còn giúp con người trưởng thành trong nhận thức xã hội, điều cần nhất cho những nhà thiết kế đồ hoạ làm ra sản phẩm thích ứng được với nhu cầu cộng đồng?
– Với các môn bài tập lớn, là đồ án, có đặc thù là truyền nghề thông qua góp ý bài, thì như các giảng viên khác, chúng tôi vừa dạy đạo (nghề) vừa dạy đức. Nhân cách, cá tính và thành tựu thực tiễn của người thầy, là quy chiếu đo lường của sinh viên. Họ soi xét các tiền bối theo cách sắc cạnh hơn xưa. Người thầy cũng mau nhận ra trò, ngoài cá tính và năng lực, là đường dài nghề nghiệp. Việc này liên quan mật thiết đến nền tảng gia phong, thứ mà nhiều gia đình thời 4.0 cũng xem nhẹ.
Là nhà thiết kế thực hành, tôi luôn bắt đầu với các thứ gần, bé, nhỏ, lay động, cùng xu hướng khái quát – đơn giản hoá, cụ thể hoá.
Những bạn trẻ thành công mà tôi thấy, đều là những người phải đi nhanh, và biết đi chậm. Chỉ vì thế, họ mới giàu kỹ năng và linh hoạt trong giải pháp thiết kế. Từ đó, mới có mặt ở dòng chảy chính, hướng đạo thẩm mỹ, dẫn dụ khách hàng, dẫn đầu xu hướng. Tu dưỡng các việc ấy, liên quan đến tử tế, dường là thách thức trọn vẹn tiến trình nghề nghiệp.
Tôi hy vọng các “chiến binh” tham gia các khoá/trại Design Bootcaps có được phẩm chất đó – càng khó càng muốn dấn thân.
AGDA 2019 được quan tâm và phát triển hơn trước, với 12.000 tác phẩm thiết kế tham dự 18 hạng mục năm nay, bao gồm thiết kế quảng cáo, catalogue, ấn phẩm, nhận diện thương hiệu, bao bì, thiết kế động, poster, sinh viên…
Logo đoạt giải của nhà thiết kế Nguyễn Tri Phương Đông có tên gọi Tâm xanh – Heart tree rings. Hình thể mô phỏng mặt cắt ngang một gốc cây lâu năm với những vân gỗ đặc trưng, và cũng là hình những trái tim đồng tâm, lồng vào nhau, xoáy vặn, xoay góc, tụ về một phía như bị vết thương. Logo chứa đựng hàm ý về những trái tim hoà quyện vân gỗ, tượng trưng cho những cây xanh – những trái tim tổn thương – khi bị xâm hại, loại bỏ không đúng. Nó cũng chính là những đường nét tín hiệu sóng âm mạnh mẽ, với hiệu ứng lan toả và chia sẻ đến cộng đồng – yêu thương thiên nhiên và môi trường, là thương yêu chính mình. Có tâm xanh, chúng ta sẽ cảm nhận được tiếng lòng của cây xanh. Hãy giữ gìn cây xanh!
Ngân Hà thực hiện (theo TGHN)
————————————
Link trực tiếp đến giải thưởng của logo ‘Heart tree rings’: http://contests.gdusa.com/gdusa-contest-winner?cc=agda19&ids=0%7C1580&iy=&im=
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này