Trung Quốc và tham vọng mới tại châu Âu

Dù các nhà lãnh đạo châu Âu luôn bày tỏ mối quan ngại về sự bành trướng của Trung Quốc, nhưng có một điều họ không thể phủ nhận, cường quốc châu Á đang dần tăng sự ảnh hưởng tại lục địa này.

Diễn đàn 17+1

Theo đó, diễn đàn 17+1 hay còn gọi là Diễn đàn Trung Quốc với các nước khu vực Trung và Đông Âu (CEEC) là một dự án được tung r

a từ năm 2012 với tham vọng mở rộng các dự án đầu tư và xây dựng cơ sở hạ tầng giữa Trung Quốc và khu vực.

Trong số các nước tham gia sáng kiến, có 11 quốc gia thành viên EU và 5 nước khu vực Balkan. Năm nay việc có thêm sự xuất hiện của Hy Lạp đã nâng tổng số quốc gia thuộc khu vực châu Âu tham gia lên con số 17.

Sự kiện này đang làm các nhà ngoại giao của Liên minh Châu Âu quan ngại về việc Trung Quốc đưa ra sáng kiến này nhằm chia rẽ khối châu Âu, cũng như làm tăng tầm ảnh hưởng của cường quốc châu Á tại EU nếu như không có sự kiểm soát kịp thời.

Thông qua các cam kết rót hàng tỷ USD dưới dạng các khoản vay đặc biệt và thiết lập các đặc khu kinh tế tại 16 quốc gia trong 5 năm với hàng loạt các hứa hẹn khác, giới quan sát cho rằng, Trung Quốc đang ngấm ngầm tạo dựng sự chia rẽ trong nội bộ châu Âu khi tạo ra một khu vực riêng biệt nhằm đối chọi lại với các nước Eurozone (khu vực sử dụng đồng euro), nơi các cường quốc như Đức và Pháp thể hiện sự xa cách với Trung Quốc.

Việc nhiều nước tại khu vực Đông Âu và Đông Nam Âu chỉ hội nhập một cách “nửa vời” vào EU đã tạo khoảng trống cho Trung Quốc. Khi thiết lập sáng kiến 17 + 1, Trung Quốc đã nỗ lực để đạt được một loạt các mục tiêu chính trị và kinh tế.

Đầu tiên, Bắc Kinh đã cố gắng giành được tầm ảnh hưởng (tiến tới kiểm soát) các đối tác có thể đủ mạnh để vận động cho các lợi ích của Trung Quốc tại châu Âu trong khi cải thiện hình ảnh của mình trên toàn thế giới.

Thứ hai, Trung Quốc tìm cách có được lợi thế cạnh tranh và thâm nhập thị trường EU thông qua “cửa sau”. Đây cũng là kế hoạch quan trọng nhất cho việc Trung Quốc đưa hàng hóa vào một trong những thị trường khó tính nhất thế giới trong bối cảnh các nước EU sẽ phải đối mặt với tình trạng khan hiếm hàng hóa hậu Brexit và căng thẳng thương mại với Mỹ.

Hiện nay, các doanh nghiệp liên doanh của Trung Quốc đã tập trung trong một vài ngành công nghiệp chính, bao gồm cơ sở hạ tầng, năng lượng và công nghệ cao. Tuy nhiên, mô hình hợp tác mà Trung Quốc đưa ra cho các quốc gia châu Âu vẫn chủ yếu dựa trên các khoản vay do Trung Quốc tài trợ. Động thái như vậy có thể có thể khiến các nước dần phụ thuộc rất nhiều vào dòng vốn của Trung Quốc.

Những rào cản với Trung Quốc

Tuy nhiên, trái với mong đợi của Trung Quốc, các quốc gia 17 + 1 đã không chọn cách tận dụng những khoản đầu tư của Bắc Kinh để đổi lấy sự hợp tác của khối. Bên cạnh đó, các quốc gia thuộc Đông Âu và Đông Nam Âu vẫn nằm trong tầm ảnh hưởng của Nga và EU. Với truyền thống lâu dài về mối quan hệ tương hỗ Nga -Serbia, Trung Quốc có thể thấy khó có thể chấm dứt ảnh hưởng của Kremlin trên đất Serbia.

Hơn nữa, viện trợ tài chính của Bắc Kinh có sự tham gia của các doanh nghiệp trong nước đã làm các quốc gia đặt câu hỏi về sự minh bạch khi điều này trái ngược hoàn toàn với các quy tắc và nguyên tắc chung của châu Âu về minh bạch và mua sắm mở.

Đối với EU, hành động can thiệp vào việc cấp bảo lãnh của chính phủ sẽ có những hậu quả pháp lý khôn lường vì để chọn nhà thầu nước ngoài thực hiện các dự án tại khu vực này cần phải được sự chấp thuận của Ủy ban châu Âu (EC), đặc biệt là với một số quốc gia vẫn đang là thành viên của EU.

Do đó, mặc dù Trung Quốc đã cam kết cấp một khoản vay sẽ trả 85% chi phí nâng cấp đoạn tuyến đường sắt trị giá 2,9 tỷ USD để nối Belgrade với Subotica, Serbia, một phần thuộc tuyến đường sắt Hungary dài 150 km. Tuy nhiên, Ủy ban Châu Âu đã mở một cuộc điều tra về vụ việc để suy xét về tính minh bạch của dự án trên.

Về phần mình, các quốc gia ngoài châu Âu có nguy cơ gia tăng nợ quốc gia. Giới chuyên gia cảnh báo một số nước châu Âu có nguy cơ vỡ nợ vì vay quá nhiều tiền từ Trung Quốc để thực hiện những dự án hạ tầng. Cụ thể, Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc cho Montenegro vay 809 triệu euro (21.400 tỉ đồng) để trang trải 85% chi phí xây 41 km đường trong giai đoạn 1 của dự án do Tập đoàn xây dựng cầu đường Trung Quốc (CRBC) thực hiện.

Tuy nhiên, giai đoạn 1 đội vốn lên đến gần 1 tỉ euro, chiếm 1/4 GDP của Montenegro. Bên cạnh đó, không tổ chức tài chính quốc tế nào, kể cả Ngân hàng Thế giới hay Ngân hàng Đầu tư châu Âu muốn duyệt khoản vay cho Montenegro để trả nợ.

Các nước Trung và Đông Âu đang phải đối mặt với thách thức trong việc vạch ra một tầm nhìn chính trị để bao gồm sự hợp tác với Trung Quốc nhưng cùng đồng thời giảm tầm ảnh hưởng của Bắc Kinh. Để thực hiện được điều này, EU cần nhanh chóng có những can thiệp kịp thời. Nếu không, chiến lược chia rẽ và cai trị có thể sẽ giúp Trung Quốc củng cố địa vị tại khu vực này để cân bằng quyền lực với châu Âu và Nga.

———————–

Cẩm Anh/DĐDN
https://enternews.vn/trung-quoc-va-tham-vong-moi-tai-chau-au-161168.html

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này