Thái Lan đặt cược vào giống gạo mới để giành lại ‘ngôi vua xuất khẩu’

Nhà nghiên cứu lúa gạo Chuanchom Deerusamee đứng bên cánh đồng lúa được trồng ở Viện Nghiên cứu Lúa gạo Chai Nat ở Khao Tha Phra, tỉnh Chai Nat, Thái Lan – Ảnh: Bloomberg.

Một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến sự tụt hạng này là vì những loại gạo mềm xốp của các đối thủ, đặc biệt là Việt Nam ngày càng được ưa chuộng hơn ở thị trường nước ngoài.

Giờ đây, Thái Lan, nước có truyền thống trồng các loại gạo hạt dài, cứng, đang nỗ lực lấy lại ngôi vị nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới bằng cách phát triển các giống gạo mềm hơn, có năng suất cao.

Gạo hạt cứng của Thái Lan thất thế

Trong suốt 16 năm làm việc với tư cách là chuyên gia lúa gạo ở Viện Nghiên cứu Lúa gạo Chai Nat ở ở tỉnh Chai Nat, Thái Lan, bà Chuanchom Deerusamee đã nghiên cứu và trồng thử nghiệm hàng tấn lúa gạo để tạo ra giống lúa gạo tối ưu nhất. Song bà chưa bao giờ nghĩ rằng loại gạo có kết cấu mềm là câu trả lời.

Những loại gạo hạt dài ở Thái Lan nhìn chung cứng hơn những loại gạo hạt ngắn được sử dụng trong bữa cơm ở các nước Đông Á hay món cơm Ý (risotto) và cũng cứng hơn những hạt gạo tròn được sử cho món sushi hay cơm thập cẩm.

Các giống gạo mà Chuanchom đang nghiên cứu có thể là tương lại của ngành công nghiệp lúa gạo của Thái Lan. Hơn một nửa dân số thế giới sử dụng gạo trong bữa ăn hàng ngày. Đối với Thái Lan, gạo không chỉ là trung tâm của nền ẩm thực nước này là còn là vụ mùa lương thực quan trọng nhất.

Nghề trồng lúa gạo hỗ trợ cho đời sống  của hơn 4 triệu hộ gia đình Thái Lan và 50% diện tích đất nông nghiệp của nước này được sử dụng để trống lúa, vì vậy, Thái Lan được mệnh danh và ‘chén cơm của châu Á’. Ngành lúa gạo Thái Lan có giá trị 6 tỉ đô la Mỹ mỗi năm và gần 50% trong số đó là xuất khẩu.

Nhưng thiếu các giống gạo mềm đang gia tăng thêm sức ép cho ngành xuất khẩu gạo của Thái Lan, đang được dự báo sẽ chứng kiến doanh số xuất khẩu thấp nhất trong 20 năm qua khi hạn hán và đồng baht mạnh, khiến gạo Thái Lan đắt hơn so với gạo của các đối thủ. Xuất khẩu gạo của Thái Lan trong năm 2020 được dự báo suy giảm 14% so với năm ngoái.

Thúc giục nông dân chuyển sang trồng giống gạo hạt mềm

Giống gạo mới mà bà Chuanchom đang nghiên cứu có tên gọi RD79 hoặc Kor Khor 79. RD là viết tắt của từ Rice Department, một quan, quan phụ trách phát triển năng suất lúa gạo của nhà nước Thái Lan.

Chuanchom bắt đầu nghiên cứu giống gạo này cách đây một thập kỷ. 10 năm cũng là thời gian cần thiết để phát triển một giống gạo mới, được chính phủ cấp phép và vận động nông dân bắt đầu trồng nó. Ngành lúa gạo Thái Lan giờ đây đang thúc giục nông dân tăng tốc trồng giống gạo RD79.

“Rất khó để dự báo tương lai. Vì vậy, chúng tôi phải chuẩn bị nhiều giống gạo khác nhau cho nhiều kịch bản khác nhau”, Chuanchom nói khi ám chỉ đến các thách thức trong việc dự báo trước chính xác loại gạo nào sẽ được thế giới ưa chuộng.  RD79 chỉ là một trong 12 giống gạo mà Chuanchom đang tham gia phát triển.

Bà cho biết với lịch sử xuất khẩu các loại gạo cứng trong hàng chục năm, Thái Lan đã không phản ứng kịp khi thị hiếu của thị trường thay đổi. Chuanchom nói: “Tôi chưa bao giờ mảy may nghĩ rằng có một thị trường dành cho loại gạo mềm hơn cho đến khi chúng tôi chứng kiến các nước khác bắt đầu xuất khẩu nhiều gạo hơn chúng tôi”

Trong hơn một thập kỷ qua, Sanit Jitnupong, nông dân ở tỉnh Kamphaeng Phet, chỉ trồng các giống gạo cứng hơn trên cánh đồng rộng hơn 16.000 mét vuông của ông. Hồi tháng 6, p6ng chuyển sang trồng giống gạo RD79.

Ông nói: “Tôi nghe mọi người nói rằng chúng tôi cần phải trồng giống gạo này nhiều hơn để có thể cạnh tranh trên toàn cầu. Bắt đầu điều mới mẻ có thể sẽ rủi ro nhưng tôi chẳng có gì để mất”.

Cho đến nay, vụ lúa mùa thu của ông dường như có triển vọng tốt. Ông ước tính ông sẽ thu về khoảng 10 tấn lúa so với chỉ mức thông thường 5 tấn trước đây.

Sau bốn tháng trồng giống gạo RD79, các nông dân bắt đầu thu hoạch, rồi sau đó sẽ bán cho các nhà máy xay xát lúa gạo và cuối cùng gạo sẽ được bán cho các nhà bán lẻ và các nhà xuất khẩu.

Kriangsak Tapananon, Chủ tịch Hiệp hội các nhà máy xay xát lúa gạo Thái Lan, cho biết chưa có nhiều nông dân trồng các giống gạo mềm nhưng sẽ không mất nhiều thời gian để thuyết phục họ. Ông nói: “Thị trường trong nước đã chấp nhận loại gạo này và chằng bao lâu nữa, nông dân sẽ đồng loạt chuyển sang trồng nó vì nó được thị trường nước ngoài đón nhận”

Hiện tại, Thái Lan có chưa đến 6 giống gạo mềm bao gồm RD79 được trồng với quy mô nhỏ. Ngoài ưu điểm cho năng suất cao, RD79 cũng được phát triển để chống chọi sâu bệnh và thời thiết khô hạn tốt hơn các giống gạo truyền thống của Thái Lan.  Nhiều giống gạo cần phải luôn có nước trong quá trình phát triển, một quy trình thải ra khí methane, góp phần gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Giống gạo RD79 có thể phát triển mà không cần phải luôn có nước. Để tạo ra giống gạo RD79, Chuanchom đã lai giống hai giống gạo có các đặc tính riêng biệt: nở mềm khi nấu và có năng suất cao khi trồng. Sau khi có được thế hệ đầu tiên của giống gạo mới, bà đã tiếp tục lai tạo nó thêm 8 lần nữa.

Nhược điểm của giống gạo RD79: Thiếu mùi thơm

Giống gạo RD79 có hình dáng thon dài như gạo jasmine nhưng không có mùi thơm. Khi nấu, gạo này vẫn giữ kết cấu nhưng nở mềm hơn.

“Thực khách của chúng tôi muốn ăn gạo mềm xốp nên tôi phải thay đổi nhà cung cấp”, Kulapol Samsen, bếp trưởng kiêm chủ nhà hàng Yoong Chang ở Bangkok, nói. Ông cho biết ông thường bị khách phần nàn rằng hạt cơm quá cứng.

Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, nói: “Nếu chúng ta không nỗ lực nhiều hơn nữa để phát triển các giống gạo mềm, chúng ta có thể đánh mất luôn thị trường Mỹ”. Cho đến nay, gạo jasmine vẫn đang chiếm lĩnh thị trường Mỹ.

Andy Ricker, chủ nhà hàng Thái Lan nổi tiếng có tên gọi Pok Pok, ở Portland, bang Oregon, Mỹ, cho rằng các loại gạo khác nhau thích hợp với mỗi nền ẩm thực khác nhau. Ông nói: “Tôi không thể tưởng tưởng được nếu như ăn các món ăn Thái Lan mà sử dụng các loại gạo khác không phải là gạo jasmine. Đối với tôi, mùi thơm của gạo rất quan trọng đối với ẩm thực Thái Lan.

Nếu bạn ăn đồ ăn Thái Lan và thử ăn kèm với loại gạo hạt ngắn, mềm hơn, điều đó không hợp lý đối với tôi vì không đúng hương vị và và kết cấu. Nếu bạn ăn các món ăn Hàn Quốc, tôi không thể hình dung ăn chúng kèm với với gạo jasmine”.

Đối với những người am hiểu ẩm thực Thái Lan giống như Ricker, thiếu hương thơm giống như gạo jasmine là một khiếm khuyết lớn của giống gạo RD79. Bà Chuanchom muốn khắc phục nhược điểm này. Bà đang nghiên cứu các giống lúa gạo mới vừa có hương thơm vừa có kết cấu mềm.

Bà nói: “Khi tôi bắt đầu nghiên cứu các giống gạo mềm hơn, tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ đạt được thành quả đến mức này. Tôi rất tự hào nếu giống gạo này có thể giúp Thái Lan xuất khẩu gạo nhiều hơn. Đây chỉ là điểm khởi đầu cho giống gạo mềm của Thái Lan”.

Baidu sẽ mua lại mảng kinh doanh nội địa của công ty giải trí trực tuyến JOYY – Ảnh: Nikkei.

1/ Giá vàng miếng SJC đang ở mức 55,85 – 56,35 triệu đồng/lượng, quay đầu giảm 130.000 đồng/lượng ở cả hai chiều mua vào và bán ra. Giá vàng thế giới trên sàn Kitco đang được giao dịch ở mức 1.888,8 USD/ounce, giảm nhẹ 0,4 USD, tương đương 0,02% giá trị so với chốt phiên trước. Theo giới phân tích, giá vàng duy trì ở ngưỡng ổn định khi các nhà đầu tư cân nhắc những lo ngại về các trường hợp Covid-19 đang gia tăng và đặt cược vào hỗ trợ kinh tế nhiều hơn nữa ngay cả khi Moderna trở thành nhà sản xuất thuốc thứ hai công bố kết quả thử nghiệm hiệu quả vaccine.

2/ Nông nghiệp hiện là ngành bảo đảm sinh kế cho khoảng 2,5 tỷ người trên toàn cầu. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp hiện đang gánh chịu tới 26% tác động về kinh tế do thiên tai nói chung. Tuy đã có những bước tiến vượt bậc về sản xuất nông nghiệp và đang trở thành một nước cung ứng nhiều mặt hàng nông sản cho thế giới, Việt Nam cần lường trước những yếu tố tiêu cực sẽ khiến nguồn cung cấp khó ổn định do các yếu tố tự nhiên và xã hội, đặc biệt là làn sóng di dân từ nông thôn ra thành thị hoặc khu công nghiệp để tìm kiếm các nguồn thu nhập cao hơn, đẩy lao động nông thôn đến chỗ khan hiếm. Chỉ riêng thiệt hại về sản xuất trong 6 tháng đầu năm 2020, theo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, thiên tai đã gây thiệt hại 100.000 ha lúa và hoa màu, thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn khoảng 2.500 tỷ đồng. Nhiều dữ liệu tương tự cho thấy biến đổi khí hậu là mối đe dọa cho phát triển bền vững.

3/ Trong phiên bế mạc chiều nay, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV, trong đó có các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho Vietnam Airlines. Hai nội dung được Quốc hội thống nhất là cho phép Vietnam Airlines được vay 4.000 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi mức thấp nhất theo chính sách tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước, thông qua 1 tổ chức tín dụng của nhà nước chứ không phải nhà nước cấp thẳng. Tức là Vietnam Airlines vẫn phải đảm bảo đủ điều kiện là có tài sản đảm bảo, hiện doanh nghiệp này có hơn 5.000 tỷ và nhà nước chỉ cho vay 4.000 tỷ thôi. Lãi suất ưu đãi khoảng 4%/năm và Vietnam Airlines có trách nhiệm trả nợ trong ba năm, khoảng 480 tỷ đồng.

4/ Từ đầu tháng 10 đến nay, miền Trung liên tiếp hứng chịu 5 cơn bão gây mưa lớn kéo dài, lũ lụt và sạt lở đất nghiêm trọng. Ước tính có khoảng 7,7 triệu người sống trong các khu vực bị ảnh hưởng và khoảng 219.000 ngôi nhà bị hư hỏng hoặc phá hủy. Theo đó, 1,3 tỷ USD là con số ước tính thiệt hại do mưa lũ tại Việt Nam từ tháng 10/2020 đến nay. Tuy vậy, kinh tế tháng 10 tiếp tục phục hồi vững chắc khi cả sản xuất công nghiệp và bán lẻ đều tăng hơn 6,5% so với cùng kỳ năm trước. Doanh số bán lẻ chủ yếu tăng do nhu cầu trong nước.  Trong đó, nhóm hàng lương thực, thực phẩm trong 10 tháng tăng cao nhất 9,4%. Thấp nhất là quần áo tăng 1,6%. Lĩnh vực du lịch và lữ hành chưa có dấu hiệu phục hồi.

5/ Xe hơi nguyên chiếc các loại vẫn là một trong những nhóm hàng nhập khẩu chính. Tuy nhiên, lượng xe về Việt Nam 10 tháng đầu năm chỉ đạt 80.100 chiếc, giảm 33,8% so với cùng kỳ. Với mặt hàng xe hơi nguyên chiếc các loại, trong tháng 10 lượng nhập về đạt 13.650 chiếc, tăng 7,8% so với tháng trước. Tính đến hết tháng 10, Việt Nam nhập khẩu hơn 80.100 chiếc, giảm 33,8% so với cùng kỳ năm trước. Lượng nhập về chủ yếu có xuất xứ từ Thái Lan và Indonesia, chiếm tới 84% tổng lượng nhập khẩu của cả nước. Trong đó, nhập khẩu từ Thái Lan là 38.800 chiếc, giảm 43% và từ Indonesia là 28.900 chiếc, giảm 26% so với cùng kỳ năm 2019.

6/ Hiệp hội taxi 3 miền vừa tố những bất cập của Grab về giá cước, thuế, bảo hiểm xã hội lên Chủ tịch Quốc hội. Theo Hiệp hội taxi Hà Nội, Đà Nẵng và TP HCM (Hiệp hội taxi 3 miền) với mô hình hoạt động hiện nay, Grab là chủ thể quyết định giá cước vận tải. Các hiệp hội cho rằng, “Grab vẫn hiên ngang hoạt động” khi chưa được Sở Giao thông Vận tải nào cấp giấy phép kinh doanh vận tải. Hiệp hội taxi 3 miền kết luận, hoạt động của Grab hiện nay là trái phép, vi phạm các quy định tại nghị định 10. Hiệp hội taxi 3 miền cho rằng Grab hoạt động như taxi nhưng không phải kê khai giá. Điều này dẫn đến tình trạng giá cước tăng giảm liên tục 200-300% trong ngày tùy theo khung giờ. Trong khi các doanh nghiệp vận tải khác phải nộp 10% thuế giá trị gia tăng và 20% thuế thu nhập doanh nghiệp, thì các tài xế Grab được nộp thuế khoán với mức 3% thuế giá trị gia tăng và 1,5% thuế thu nhập cá nhân.

7/ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Công ty Cổ phần Nước – Môi trường Bình Dương (BIWASE) đã ký kết khoản vay trị giá 8 triệu USD để mở rộng Nhà máy nước Tân Hiệp ở tỉnh Bình Dương. Việc nâng cấp này sẽ giúp đáp ứng nhu cầu về nước đang gia tăng của khách hàng là hộ gia đình và doanh nghiệp ở thị xã Bến Cát, thị xã Tân Uyên, thành phố mới Bình Dương và thành phố Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương), nơi các khu công nghiệp đang cung cấp việc làm cho một lượng lớn lao động trong nước và lao động nước ngoài. Gói tài trợ này cũng bao gồm khoản đồng tài trợ song song trị giá 8 triệu USD từ Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Kèm theo các khoản vay, một khoản hỗ trợ kỹ thuật trị giá 500.000 USD cũng sẽ được Quỹ Đối tác Tri thức và châu Á điện tử cung cấp.

8/ Sáng nay, Bộ Công Thương tổ chức cuộc họp cung cấp thông tin về lễ công bố sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam năm 2020. Bộ cho biết, năm 2020, mặc dù trong hoàn cảnh khó khăn do dịch Covid-19 bùng phát nhưng kỳ xét chọn THQG lần thứ 7 năm 2020 vẫn thu hút được sự tham gia của hơn 1.000 doanh nghiệp trên cả nước. Sau chín tháng phát động và triển khai hoạt động xét chọn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, Chủ tịch Hội đồng Thương hiệu Quốc gia Việt Nam đã ban hành Quyết định công nhận 124 doanh nghiệp với tổng số 283 sản phẩm đạt thương hiệu quốc gia Việt Nam năm 2020. So với năm 2018, năm nay cả nước đã có thêm 27 DN có sản phẩm đạt thương hiệu quốc gia Việt Nam.

9/ Baidu cho biết họ sẽ mua lại mảng kinh doanh nội địa của công ty giải trí trực tuyến JOYY của Trung Quốc với giá 3,6 tỷ USD, tăng phần khốc liệt trong cuộc cạnh tranh giữa các tập đoàn công nghệ về việc thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Ban giám đốc của Baidu cho biết họ hy vọng việc mua lại YY Live, doanh nghiệp Trung Quốc của JOYY, sẽ giúp phát triển mạnh mẽ hơn nữa hệ sinh thái di động và quảng cáo của họ. Điều này sẽ giúp công ty trong việc cạnh tranh với các đối thủ đang nhanh chóng mở rộng hoạt động kinh doanh dựa trên lĩnh vực video của riêng họ. Trong khi đó, nền tảng iQiyi, của Baidu, với 104,8 triệu người đăng ký tính đến tháng 9, chỉ đã đạt được những thành công hạn chế trong việc phát trực tiếp, một phân khúc có giá trị thương mại ngày càng tăng nhờ tích hợp với mảng thương mại điện tử và giải trí.

10/ Huawei Technologies sẽ bán đơn vị điện thoại thông minh thương hiệu giá rẻ, Honor, của mình cho một tập đoàn gồm hơn 30 đại lý với mục tiêu giúp cho thương hiệu này tiếp tục sống sót. Thỏa thuận này được đưa ra sau khi các lệnh trừng phạt của chính phủ Hoa Kỳ đã hạn chế nguồn cung cấp đối với công ty của Trung Quốc này với lý do đe dọa an ninh quốc gia. Huawei sẽ không nắm giữ bất kỳ cổ phần nào trong công ty Honor sau khi đã bán đi. Honor bán các sản phẩm thông qua các trang web của riêng mình và các nhà bán lẻ bên thứ ba ở Trung Quốc, nơi họ cạnh tranh với Xiaomi Corp, Oppo và Vivo trên phân khúc giá rẻ của thị trường điện thoại thông minh. Họ cũng bán điện thoại ở Đông Nam Á và Châu Âu, và hiện xuất xưởng khoảng 70 triệu chiếc mỗi năm. Hiện tại thì không có con số trong thỏa thuận đã được đưa ra.

11/ Xuất khẩu của Australia ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc trong giai đoạn khủng hoảng Covid-19 bất chấp mối quan hệ ngày càng căng thẳng giữa hai nước. Theo đó, số liệu của Bộ Ngoại giao và Thương mại (DFAT) Australia cho thấy, trong giai đoạn từ tháng 1-9/2020, 40,5% tổng giá trị xuất khẩu của nước này có đích đến là Trung Quốc, so với 38,2% của cùng kỳ năm 2019. Trong tháng 5 vừa rồi, thời kỳ đỉnh điểm của đại dịch Covid-19, giá trị xuất khẩu của Australia vào Trung Quốc có tỷ trọng cao nhất, khi nền kinh tế lớn nhất châu Á này chiếm tới 46,6% doanh số bán hàng hóa quốc tế của Australia. Trong khi mối quan hệ Trung Quốc-Australia đang nguội lạnh và chưa có dấu hiệu tan băng, các chuyên gia cho rằng các mặt hàng xuất khẩu lớn của Australia như quặng sắt và khí hóa lỏng tự nhiên (LNG) sẽ không trở thành mục tiêu của các biện pháp trừng phạt thương mại của Trung Quốc.

Ricky Hồ – Lê Hiếu/BSA

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này