10:59 - 14/10/2017
Phim không trọng lượng và sự thờ ơ của người Việt
Năm 2015, khi cả thế giới phát sốt với tác phẩm điện ảnh khoa học viễn tưởng về vũ trụ Star wars: The force awakens với doanh thu gần 2 tỷ đôla, trở thành một trong những phim có doanh thu lớn nhất mọi thời đại thì tại Việt Nam, khán giả đổ xô đi xem “Em là bà nội của anh” của đạo diễn Phan Gia Nhật Linh ra mắt cùng thời điểm.
So với thế giới người Việt không mặn mà với thể loại phim khoa học viễn tưởng, liệu Blade Runner 2049 ra mắt tới đây sẽ là nạn nhân tiếp theo của sự thờ ơ.
Khoa học viễn tưởng – thể loại tiểu thuyết với những câu chuyện tưởng tượng, dựa theo khoa học để tạo ra một thế giới tương lai nơi con người có thể du hành thời gian, du hành vũ trụ, sinh vật ngoài vũ trụ… Điều hoàn toàn không được để ý nhiều ở châu Á, nơi con người giải quyết những vấn đề mang tính xã hội, luân lý đạo đức và dạy cho con người nên làm sao cho đúng chứ không để con người tìm hiểu sâu về bản thể và tương lai của mình.
Khi Galileo đang ngồi nhìn trời và nghĩ xem trái đất là như thế nào trong vũ trụ rộng lớn, thì ở châu Á, mọi người đang đọc sách thánh hiền. Điều đó tạo ra thế giới quan hoàn toàn khác biệt nhau. Đặc biệt là khi điện ảnh được sinh ra, sự khác biệt càng thấy rõ qua cách người dân hưởng ứng những bộ phim thuộc thể loại khoa học viễn tưởng.
Năm 1902, đạo diễn phim câm Georges Méliès đã nổ phát súng đầu tiên cho điện ảnh không trọng lượng bằng bộ phim A Trip to the Moon với hình ảnh nổi tiếng chiếc tên lửa chở người đâm vào con mắt của mặt trăng. Từ đó, thế giới khai sinh ra một phương thức mới để thể hiện trí tưởng tượng của mình cho thế giới tương lai. Các đạo diễn, tìm ra được một công cụ mô phỏng tuyệt vời, mà qua đó họ có thể cài cắm những ý tưởng đầy tính hiện sinh về xã hội loài người và những dự đoán cho nó.
Cứ vậy thế giới viễn tưởng mở rộng với những tác phẩm đinh qua các thời kỳ như Metropolis (1927), The day the earth stood still (1951), 2001: A space Odyssey (1968).
Bài viết này nêu ra một quan điểm, theo thiển ý của tôi về điện ảnh Việt Nam và về đề tài phim khoa học viễn tưởng với nhiều thế hệ đã không mặn mà nó.
Suốt gần hai phần ba thế kỷ 20, ở Việt Nam, chiến tranh liên miên. Bối cảnh chính trị xã hội rối ren, người ta chỉ còn nghĩ đến chuyện làm sao thắng, làm sao sống, làm sao vượt qua đói khổ. Phim ảnh kiểm soát trong một khuôn khổ nào đó, và đặc biệt tập trung vào các tác phẩm cách mạng. Những thứ bay bổng, mơ mộng, không thực tế không nằm trong chính sách phát triển đất nước. Điều đó cứ thế kéo dài… Hết chiến tranh thì lo chống đói. Nên người ta chỉ có thể quan tâm đến cuộc sống của mình hơn muốn những thứ phi thực tế và đầy những giá trị mà ta không thể nhìn thấy trước mắt như vũ trụ, phi thuyền.
Chúng ta không có cơ hội được ngưỡng mộ thế giới kỳ vĩ trong Star wars, hay sự tò mò đầy phấn khích trong Close encounters of the third kind… hay sự bí ẩn khó hiểu và kỳ lạ của Solaris (1972). Yếu tố văn hoá, và tiến trình lịch sử đã hoàn toàn triệt tiêu sự tò mò, tinh thần ham học hỏi và khám phá, cùng với đó là sự hạn chế về khoa học làm cho trí tưởng tượng của người Việt nói riêng và người châu Á (trừ Nhật đã thoát Á từ rất sớm) nói chung không nghĩ được đến những thứ xa hơn cuộc sống của mình.
Vô hình trung, nó dẫn đến một lớp khán giả, và một lớp thế hệ Việt cho đến ngày hôm nay, chưa thực sự có nhiều người thích khoa học viễn tưởng, từ sách đến phim. Những trải nghiệm điện ảnh rất hấp dẫn như Gravity, hay Star trek, Star wars VII không được nhiều người quan tâm và yêu thích. Nó xa vời, phi thực tế và mông lung. Trong khi tính giải trí lại không có nhiều. Nó chỉ thoả mãn trí tưởng tượng muốn vượt qua mọi biên giới, chứ không thoả mãn được sự thích thú và hưng phấn cần thiết ở một sản phẩm thương mại.
Ngôi đền thiêng khoa học viễn tưởng, nơi con người có thể nhìn nhận và dự đoán tương lai cho chính mình chưa bao giờ thực sự hấp dẫn đối với người Việt còn đang mải lo quá nhiều những vấn đề xã hội thường nhật. Điều đó thực sự là một sai lầm lớn.
Khoa học viễn tưởng, tưởng xa xôi và phi thực tế, nhưng nó gần hơn chúng ta nghĩ rất nhiều.
Nguyễn Thế Tuấn
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này