11:06 - 15/09/2019
Đọc sách: Tự truyện của Shibusawa Eiichi
“Nếu Fukuzawa Yukichi truyền bá văn minh khai sáng vào Nhật Bản để thức tỉnh dân tộc, thì Shibusawa có thể nói là một trong những người dựng nước qua việc xây dựng nền kinh tế theo mô hình phương Tây tại Nhật Bản, dựa trên tri thức quản lý và công nghệ”, nhà khoa học Nguyễn Xuân Xanh, một trong hai người đã viết lời giới thiệu cuốn sách này nhận định.
TGHN xin trích đăng một phần cho cuốn sách rất xứng đáng trên tủ sách nhà bạn năm nay.
Shibusawa nhận thấy có sự “siêu thừa thãi” công chức chính quyền và sự thiếu hụt các doanh nhân có năng lực và đầu óc tiến bộ.Ông nhận thấy, trong ngọn lửa hừng hực của đổi mới đất nước đang diễn ra, thanh niên dễ có khuynh hướng đi vào chính trị và quân sự, mà đánh giá thấp kinh tế. Cái gì lớn lao và kích động thường được quy về chính quyền, giới chính trị, khiến cho những người trẻ có tham vọng của giai tầng tinh hoa kỳ vọng vào một chức vụ trong chính quyền, hơn là vào công việc kinh tế. Cho nên, việc thu hút tài năng trẻ dấn thân cho hoạt động kinh tế là nhiệm vụ hết sức quan trọng của ông. Theo ông, kinh tế mới là cơ sở của chính trị. Kinh tế yếu, không thể có chính trị mạnh. Và đó chính là công việc mà ông đã hiến dâng cả cuộc đời. Ông rời khỏi chức vụ trong bộ Tài chính cũng chính là để thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân. Ông cũng đã nhìn thấy, chủ nghĩa quân phiệt và chủ nghĩa quan liêu là hai kẻ thù nguy hiểm của kinh tế. Ông luôn luôn nhấn mạnh đến sự độc lập đối với chính quyền, bởi ông từng chứng kiến khuynh hướng các doanh nghiệp Minh Trị hay dựa dẫm vào tiền bao cấp của chính quyền, và những hợp đồng béo bở mà các zaibatsu (tập đoàn tài phiệt) thường là những người hưởng lợi. Ông chống lại chủ nghĩa phân biệt đối xử, chủ nghĩa hậu đãi đang diễn ra.
Tuy Shibusawa có lẽ là doanh nhân lỗi lạc và có tầm nhìn xa nhất trong tất cả các doanh nhân thời Minh Trị, nhưng tại sao ông không bao giờ tích luỹ tài sản trên quy mô của IwasakiYatarō, Ōkura Kihachirō, Yasuda Zenjirō, để trở thành một zaibatsu của riêng ông? Ông thành lập hàng trăm công ty mà giờ đây rất nhiều trong đó vẫn còn tên tuổi, nhưng ông không có vương quốc riêng để thống trị? Zaibatsu Shibusawa có, nhưng chỉ để quản lý tài sản ông. Sở dĩ như thế là vì ông nghĩ khác, có nhân cách và mục tiêu tối hậu khác. Vương quốc lớn nhất của ông là quốc gia và những quyền lợi tối thượng của nó, là cộng đồng doanh nghiệp, mà ông là người đầy tớ trung thành. Ông không phải là doanh nhân chỉ biết tập trung kiếm tiền, tối đa hoá lợi nhuận và tích luỹ.Ông thành công với tư cách nhà công nghiệp và nhà ngân hàng, nhưng không phải chỉ xoay quanh tích luỹ tài sản. Mối quan tâm trong trái tim ông xa hơn, là giáo dục và xây dựng cộng đồng kinh doanh vững mạnh. Ông hành động như nhà khai sáng công nghiệp, một chính khách, một nhà triết học, và cuối cùng nhưng trên hết, là nhà giáo dục và truyền bá tri thức, như một “giáo sĩ” trong lĩnh vực kinh doanh và đạo đức. Các zaibatsu tích luỹ được tài sản và quyền lực của tiền bạc, vì họ tập trung vào đó, và ít quan tâm đến những việc khác.Còn Shibusawa chăm sóc sự phát triển của cả nền kinh tế và cộng đồng doanh nhân, và cuối cùng sống mãi trong ký ức của lịch sử Nhật Bản, như người cha của nền kinh tế hiện đại. Ông chinh phục cộng đồng doanh nghiệp không phải bằng quyền lực hay tiền bạc, mà trên hết bằng sự thuyết phục và tấm gương phụng sự tận tuỵ. [Hirschmeier, 236]
Nguyễn Xuân Xanh (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này