10:00 - 23/10/2016
Cùng con thăm vườn thuốc Nam
Giữa mùa mưa bão, nhớ ngày xã Hòa Thành, Tây Ninh, đón các bạn nhỏ bằng ngày khô ráo, trong gió khô và nắng khô ấy thơm dịu dàng vị cỏ hoa êm đềm ngấm nắng ở vườn thuốc nam Tây Ninh.
Thuốc nam, thuốc của người Việt
Trẻ con được về với thiên nhiên cây cỏ, tìm hiểu nghề thầy thuốc gia truyền và cảm nhận đất trời hòa quyện trong cách sống dân gian.
Trước giờ lên đường các bạn nhỏ đã thắc mắc: thuốc nam là gì ạ? Trước giờ con nghe thuốc bắc, thuốc tây, giờ biết đến thuốc nam, vậy có thuốc… đông không cô?
Không, vì phía đông nước mình là biển, món ăn – bài thuốc, bản thân gió biển, muối biển, sản vật từ biển đã thấm đẫm và mang lại cho con người Việt tâm hồn mặn mà.
Các bạn nhỏ bước vào cổng vườn, khoảng sân rộng đầy xe thồ, xe đạp, xe máy lấm lem bùn đất. Các bác nông dân tranh thủ cuối tuần tới vườn khám bệnh bốc thuốc đến chật cả sân nhà.
Các bà tập trung nấu món chay sau bếp. Ở gian chính là các thầy thuốc đông y trẻ măng xem mạch, cho thuốc và nhóm học sinh lớp 11 ở gần đó tuần nào cũng xuống phụ các thầy chia thuốc, viết sổ.
Ngoài vườn, những bọc cây được ươm trồng sẵn cho bà con tiện mua về để gọn gàng từng góc. Vườn đang ươm trồng những loại cây thuốc thay thế mật gấu dùng trong đông y, những loại thuốc đặc trị đã được chứng minh có tác dụng điều trị mụn nhọt, những cây thuốc cho trẻ con tắm trị rôm sảy mề đay và cả những bệnh khó trị như vảy nến, hắc lào, zona, huyết áp…
Nơi đây là điểm khám chữa bệnh cho người dân, ngoài ra còn có các vườn khác chuyên trồng cây lấy nguyên liệu.
Các bạn nhỏ được thầy Ba Thạch dẫn ra thăm vườn. Vườn tuy nhỏ nhưng được sắp xếp gọn gàng. Bước vào vườn, một cây to xòa ra chắn lối, thầy giới thiệu đó là cây ba chạc, dùng để tắm cho các em bé khỏi ngứa, có vị thơm.
Vậy là các bạn nhỏ hít hà, xoa tay vào thân cây, vò lá, thi nhau chụp hình hoa lá của cây. Có bạn hỏi đi hỏi lại về công dụng và nhắn thầy cho mình một cành để tắm cho em bé ở nhà hay bị ngứa.
Ông thầy cười hiền: “Trong nhà có để sẵn những bọc lá to 1 – 2kg, ai cần cứ tự lấy mang về tắm cho con em khỏi mẩn ngứa”.
Các bạn nhỏ hỏi: “Cây trong vườn lấy từ đâu về?” – “Từ nhiều nguồn. Có cây từ miền núi phía Bắc, có cây từ rừng miền Trung, phổ biến là góp nhặt từ vườn của người dân quanh khu vực và các vùng lân cận”, thầy trả lời.
“Thầy trồng vườn theo quy tắc nào?” – “Vườn được chia thành nhiều tầng cây, các cây cao trồng ở quanh vườn, các cây nhỏ trồng bên trong để đảm bảo cây nào cũng nhận được nhiều nắng, tỉa lá thường xuyên để đảm bảo tính dược liệu cho hoa và lá.
Trên cao là các loại cây thân gỗ che nắng cho cả khu vườn, tầng thứ hai là các loại cây thấp hơn, tầng ba là các cây bụi, dây leo, đến các cây hoa nhỏ và tầng cuối cùng là các loại cây thân thảo.
Các bạn nhỏ hỏi tiếp: “Nhiều thuốc thế này, làm sao mà người ta uống hết được ạ?” – “Thuốc nam không chỉ dùng để uống, có những loại chiết xuất tinh chất để làm thành viên uống, nhưng cũng có rất nhiều loại dùng để xông, để tắm, hun muỗi, rau trong bữa ăn cũng là thuốc nam.
“Thuốc không đáng sợ như tụi con nghĩ, mà nó rất dễ thương và gần gũi. Cây ngô đồng, bạn nào vào vườn bị muỗi cắn chỉ cần đến cái cây, xin nó cho mình bấm vào một góc lá lấy nhựa của nó bôi lên là khỏi ngay”.
Hoa cũng là thuốc
Các bạn nhỏ lại thắc mắc: “Sao vườn thuốc mà ông thầy đi trồng cả chuối và khế?”
– “Chuối vị chát, khế vị chua, trong bữa ăn của người Việt thời hiện đại, nhất là những người trẻ, đang thiếu những vị này và vì thế mà cơ thể ta không cân bằng và dễ gây bệnh.
“Mình cần ăn đủ vị ngọt – mặn – chua – cay – đắng, mỗi vị này tác động đến sự vận hành của một nhóm cơ quan trong cơ thể, trong đó có gan và thận để thải độc. Vị đắng thuần thiên nhiên khác với vị đắng do con người tác động mà thành.
“Vị đắng từ khổ qua tự nhiên có thể tẩy độc cho cơ thể, nhưng vị đắng từ café do rang cháy mà thành lại mang đến cho cơ thể chất khó tiêu hóa – mùi hương thì dễ chịu, nhưng mình cần phân biệt sự dễ chịu ấy có thể do bị đánh lừa từ một sản phẩm không thuần tự nhiên. Các bạn nhỏ, cơ thể cần sản phẩm thật tự nhiên để nuôi dưỡng các bộ phận trong cơ thể khỏe mạnh nhất”.
Không dừng lại, các bạn nhỏ hỏi luôn: “Con thấy vườn nhà con có nhiều cây hoa, vậy hoa đó có phải thuốc hay không?”
– “Có, con hãy tìm hiểu về tên hoa, tên cây, tra danh mục các cây thuốc nam, và con sẽ thấy mỗi cây hoa, mỗi cây trong vườn đều là một vị thuốc và đều có những công dụng khác nhau. Con sẽ thấy thiên nhiên Việt gần gũi với người Việt, thuốc nam đơn giản là thiên nhiên con đang sống, vậy nên cần yêu và bảo vệ thiên nhiên.
“Con ốc sên nhỏ bé kia với chất nhớt nó bò qua mà thành, cũng là một sản phẩm dưỡng da, làm lành da tuyệt vời trong công nghệ làm đẹp. Mọi thứ đều có nhiệm vụ của nó trong cuộc đời này”.
Chia tay vườn, bà cụ vác rựa chặt cho các mẹ nhánh cây ngũ trảo với lời dặn: cứ cắm xuống đất là tự nó sẽ lên cây. Thuốc ở khắp mọi nơi trong vườn người Việt.
Vườn được chia thành nhiều tầng cây, các cây cao trồng ở quanh vườn, các cây nhỏ trồng bên trong để đảm bảo cây nào cũng nhận được nhiều nắng, tỉa lá thường xuyên để đảm bảo tính dược liệu cho hoa và lá.
bài, ảnh Trần Hoài Thu
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này